مشخصه اصلی طرح نفتکش

حمل نفت خام در مقادیر زیاد و مسافت های طولانی غالبا توسط نفتکش های بزرگ صورت میگیرد بزرگترین آنها قادر است ۴۰۰۰۰۰۰ تن نفت بارگیری کند . ولی فراورده های نفتی عموما بوسیله نفتکش های کوچکتر حدود ۳۰۰۰۰ تنی به مقصد های نزدیکتر حمل میشود . این نفتکش ها ی کوچک مخزن های متعدد بیشتر و سیستم لوله کشی و تلمبه زنی پیچیده تری دارند که امکان میدهد محصولات مختلف مجزا از یکدیگر باشند .بعضی از کشتی ها قادرند هم محصولات سیاه را حمل کنند و هم محصولات سفید را – اینها حدود ۸۰۰۰۰ تن ظرفیت دارند و برای صدور محصولات پالایشگاه های جدید خاور میانه مورد استفاده قرار می گیرند .
ده سال پیش یک نفتکش ۲۵۰۰۰۰ تنی با سرعت کامل بطور متوسط روزانه ۱۹۰ تن سوخت مصرف می کرد . امروز نفتکش های جدید کمتر از یک سوم این مقدار سوخت مصرف می کنند و با کاهش سرعت آنها می توان مصرف سوخت را از این نیزکمتر نمود . از آنجایی که مصرف سوخت یک سوم هزینه عملیاتی نفتکش را تشکیل می دهد این نوع صرفه جویی ها اهمیت بسزا دارد . هزینه کارکنان به دقت مورد بررسی است کما اینکه امروز تعداد کارکنان هر نفتکش بطور متوسط به ۲۰ نفر محدود می شود ، ولی البته بدون به خطر انداختن جنبه ایمنی و نیز بدون خدشه به استاندارد فنی عملیات. مناسب ترین راه حمل نفت در خشکی همانا انتقال آن بوسیله لوله است .
لوله های نفت خام معمولا دارای قطر زیاد هستند ( گاهی بیش از یک متر ) و با ساخت ایستگاه های تلمبه زنی در فواصل معین و منظم در طول خط لوله ، انتقال نفت با سرعت حدود ۵ کیلومتر در ساعت تامین می شود . احداث خط لوله که گاه با ید از که ورود خانه ها و بیابان ها بگذرد ، پروژه مهندسی بسیار عظیمی است که معمولا توسط چندین شرکت انجام می گیرد به نحوی که بتوانند سرمایه گذاری پروژه را مشترکا تامین نمایند. با توسعه تولید نفت از دریا هر روز خط لوله های زیر آبی جدیدی ساخته می شود . برای این منظور ، از دوبه های ویژه لوله گذاری استفاده می کنند بدین ترتیب که قطعات لوله های فولادی در توی دوبه به یکدیگر جوش داده شده و سپس در کف دریا گذاشته می شوند .
اگر لوله ها کم قطر باشند ، می توان آنها را قرقره های عظیم باز کرد و مستقیما در کف دریا قرار داد بدون اینکه نیازی به جوشکاری آن ها در دریا باشد . لوله هایی که برای انتقال نفت سنگین بکار می روند باید عایق پوشی شوند تا جریان آزاد نفت ممکن گردد . برای مصونیت لوله های کوچکتر از تصادم با وسائل ماهیگیری معمولا آنها را توی یک "شیار " جاگذاری می کنند. تصفیه نفت نفت آمیخته ای است از انواع مایعات و گازهای حل شده در یکدیگر ، که بصورت خام مصرف چندانی ندارد. در پالایشگاه نفت .خام با رشته عملیاتت فیزیکی و شیمیایی به چندین گروه فراورده های سودمند تبدیل می گردد . هم اکنون بیش از ۹۰۰ پالایشگاه دایر در جهان هست که بیش از چهارم آنها در ایالات متحده آمریکا قرار دارد. بسیاری از اینها دارای تاسیسات و وسائل پیشرفته تبدیل هستند که به آنها امکان میدهد انواع مختلف نفت خام را مورد تجزیه قرار داده و گروههای مختلف فراورده های مورد نیاز را تولید نمایند.
نخستین مرحله عملیات تصفیه نفت عبارتست از تقطیر نفت خام به منظور تجزیه مواد متشکله آن .این عملیات در یک برج بلند فولادی انجام می گیرد که برج تقطیر و تجزیه نامیده می شود. قسمت زیرین این ستون بسیار داغ است ولی در قسمت های بالاتر بتدریج حرارت کمتر می شود . جدار اصلی ستون بوسیله سینی های افقی واقع در فواصل مختلف ، از یکدیگر جدا می شود . این سینی ها هم ممکن است سوراخ دار باشند و هم پویایی . سینی های سوپاپی قادر است انواع متنوع تری از مواد را در مقایسه با سینی های سوراخ دار در خود جای دهد : همزمان با افزایش بار بخار در ستون ، تعداد سوپاپهایی که در هر سینی باز می شود بیشتر می گردد. هر یک از سینی ها خنک تر از سینی زیری است ، و بدین ترتیب یک شیب حرارتی ایجاد می گردد که گازهای مختلف را تقطیر و به مایع تبدیل می کند . نفت خام ابتدا در یک کوره داغ می شود و سپس به قسمت پایین ستون منتقل می گردد. از آنجایی که بیشتر مواد متشکله نفت حالا دیگر در حال جوشیدن هستند ، تبدیل به بخار می شوند و از طریق سینی های سوپاپی از ستون بالا می روند . هر یک از مواد همین که به سینی ای می رسد که حرارتش اندکی کمتر از نقطه جوشش آنست تقطیر می شود و دوباره تبدیل به مایع می گردد .
این مواد همین که در روی سینی های جداگانه خود تقطیر و به مایع .تبدیل می شوند جذب لوله ها میگردد. عمل تقطیر بطور مداوم انجام می شود ، بدین معنی که مستمر نفت خام داغ وارد قسمت پایین ستون می شود و مواد مختلف هر کدام در سطح مناسب خود به خارج جریان می یابد . موادی که به بالاترین قسمت ستون می رسند مواد سبک و آنهای که در سینی های پایین تقطیر می گردند مواد سنگین نامیده می شوند . سبک ترین ماده گاز پالایشگاهی نام دارد و بصورت بخار می ماند و برای سوخت در پالایشگاه بکار می رود . مواد سبک دیگر عبارتند از: گاز نفت مدای(LPG) ،گازولین ( بنزین) و نفت که یکی از مواد مهم مورد مصرف در صنایع شیمیایی است. از مواد سنگینتری که کروسین (سوخت هواپیما) رامی توان نام برد و دیگری گازوئیل که برای تامین گرما و به عنوان سوخت موتورهای دیزلی بکار می رود. سنگین ترین این مواد در قسمت زیرین ستون بدست می آیند و به عنوان مازوت ( نفت کوره ) بکار می روند و یا بصورت رسوب در می آیند. پس از تقطیر ، بسیاری از فرآورده های تفکیک شده برای پالایش در معرض عملیات دیگری قرار می گیرند . رسوبهای سنگین تحت جریان خلا, و مکش از نو تقطیر می شوند و از آن ها مواد خام روغن موتور ، قیر و بعضی مواد خام دیگر بدست می آید که به نوبه خود در معرض عملیات تازه ای قرار می گیرند. ولی به هر حال عملیات تقطیر ندرتا قادر است فرآورده ها را به مقدار مورد نیاز بازار تهیه نماید . مثلا اغلب بین یک سوم تا نصف محصول حاصله از تقطیر مازوت است در صورتی که قسمت عمده تقاضای خریداران را مواد سبکتر تشکیل می دهد . از این رو پالایشگاههای مدرن برای تبدیل این مواد به فراورده های بازار پسند روشهای شیمیایی بکار می برند .
از جمله مهمترین این روشها ‚عملیات تجزیه و ترقیق است که ذرات بزرگ مواد سنگین را به ذرات کوچکتر و ارزشمند تر تبدیل میکند . ذرات را با یکی از روشهای تجزیه و ترقیق حرارتی (مانند روش ((شکستن چسبانی و غلظت)) ) تجزیه و تفکیک می شوند .اعمال روش ((شکستن چسبانی و غلظت ))مقدار غلظت مواد رسوبی را کاهش می دهد و در نتیجه مازوت حاصله نیاز کمتری به مخلوط شدن با مواد گرانبهاتر خواهد داشت . با روشهای ((ترکاندن شیمیایی )) مواد سنگین با استفاده از یک عنصر شیمیایی تجزیه می شوند که می تواند یک فعل و انفعال شیمیایی به وجود بیاورد بدون اینکه خودش دچار تغییر شود. روشهای تبدیل را در مورد مواد سبکتر نیز می توان به کار برد نفت را می توان با استفاده از یک عنصر حاوی طلای سفید با روشی که (اصلاح) نامیده می شود به مواد گازوئیلی (بنزینی)بسیار مرغوب تبدیل نمود : ماشین ویژه این عملیات ((سکویی))نام دارد . این عمل هیدروژن نیز تولید می کند که برای سایر عملیات پالایشگاهی سودمند خواهد بود . اخیرا همه کوششها روی این نکته متمرکز بوده است که رسوبات پالایشی را به فراورده های قابل استفاده تبدیل کنند. در عملیات معروف به (تبدیل هیدروژن ) (Hyson)هیدروژنی که از گاز طبیعی یا در نتیجه (عملیات سکویی) به دست می آید به دست می آید به رسوبات اضافه می شود . عملیات دیگری که با رسوبات م توان انجام داد عبارتست از جدا کردن آنها ‚که خود اصل بسیاری از فنون تبدیل کربن به ذغال سنگ بی چربی قابل استفاده به عنوان سوخت بشمار می رود . فنونی که در هر پالایشگاه بکار می رود بستگی به نوع نفت خام و احتیاجات بازار مربوطه دارد. بیش از یک صد نوع نفت خام در جهان به بازار می آید و گاهی یک پالایشگاه مدرن ناچار است در ظرف سال روی بیش از۲۰ نوع مختلف نفت فعل و انفعال انجام دهد.
بازارها ی مختلف ‚ فراورده های گوناگون احتیاج دارند. در ایالات متحده آمریکا قریب یک پنجم خانواده ها سه یا بیشتر اتومبیل دارند . بنابر این پالایشگاهی که برای امریکا محصول تهیه می کند باید قسمت عمده تولید خود را به بنزین اتومبیل اختصاص دهد . ضمنا احتیاجات بازار همواره در حال تغییر است زیرا که افراد سعی دارند در مصرف نیرو صرفه جویی کنند یا به مواد سوختی دیگری روی آورند . در سالهای اخیر بسیاری از پالایشگاه ها اقدام به سر مایه گذاری ها ی عظیم در وسائل تبدیل و کامپیوترهای ویژه عملیات پالایشی کرده و بر نامه ها ی اداره و کنترل ((انرژی))تنظیم کرده اند تا بتوانند انعطاف پذیری خود را افزایش داده و با نتیجه در تامین احتیاجات بازار موفق گردند. صنایع پتروشیمی علم شیمی و صنعت پتروشیمی در پرتو فعالیت ها و بالندگی مغزهای متفکری که عامل همه ی پیشرفت ها و دستاوردهای جوامع بشری است ، با تولید هزاران فرآورده ی شیمیایی و پتروشیمایی به حدی در زندگی روزمره انسان ها نفوذ کرده و آن را تحت تاثیر قرار داده که تصور زندگی بدون این مواد غیر ممکن است . بیش از چند دهه از پیدایش صنعت پتروشیمی در جهان نمی گذرد ، لیکن به دلیل تقاضا و نیاز روز افزون جوامع بشری بر محصولات متنوع آن پیشرفت چشمگیری در این صنعت صورت گرفته است. در کشور ما نیز با توجه به وجود منابع سرشار هیدروکربن ( نفت و گاز) برخی زمینه های مساعد دیگر ، تاسیس مجتمع های پتروشیمی جزو برنامه های اصلی دولت قرار گرفته تا بتوانیم با تولید انواع فرآورده های پتروشیمی ، با ارزش چندین برابر مواد اولیه ی آن، در آدمهای کشور را افزایش داده و کشورمان را در صحنه جهانی به جایگاهی که سزاوار آن است ارتقا دهیم . در این زمینه تلاش های زیادی صورت پذیرفته و موفقیت های بزرگی نیز حاصل شده است ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی که در سال ۱۳۶۸ با ۳/۵ میلیون تن در سال بو ده ، در حال حاضر به حدود ۵/۱۳ میلیون تن رسیده وبا اجرای یک برنامه عظیم تحت عنوان برنامه راهبردی صنایع پتروشیمی این ظرفیت طی زمان کمتر از بیست سال به حدود ۵۰ میلیون تن در سال خواهد رسید. صنایع پتروشیمی چیست؟ واژه‌ی پتروشیمی از دو کلمه "پترول " و "شیمی " ترکیب شده و معنی لغوی آن مواد شیمیایی حاصله از نفت است . این واژه برای اولین بار در ۱۹۴۲ ، توسط عده ای از سازندگان مواد شیمیایی ، برای تبلیغات به کار برده شد . به طور کلی مواد پتروشیمی ، آن گروه از محصولات شیمیایی هستند که از طریق تغییر شکل یافتن یا فعل و انفعالات قسمتی از هیدروکربور های نفت یا گاز طبیعی با سایر مواد تهیه می شوند . محصولات پتروشیمی دارای موارد استعمال عمومی و صنعتی متعدد از قبیل پارچه ( نایلون ، دارکرون ، پشم و پنبه مصنوعی ) لوازم الکتریکی ، کودهای شیمیایی ، حلال ها ، مواد پاک کننده و غیره است.
▪ محصولات پتروشیمی صنایع پتروشیمی را می توان به سه دسته مشخص تقسیم کرد:
۱) محصولات اصلی مانند اتیلن ، پروپیلن ، گوگرد ، بنزین ، آمونیاک و غیره . این محصولات پایه و اساس محصولات متعدد دیگر پتروشیمی را تشکیل می دهد.
۲) محصولات میانی که از محصولات اصلی تولید شده و مواد اولیه کارخانه های تولید کننده محصولات نهایی را تشکیل می دهند . مانند پلی کلروروینیل (پی وی سی )، ملامین و...
۳) محصولات نهایی که برای ساختن لوازم و ابزار مورد مصرف صنایع و عموم مردم به کار می روند، مانند الیاف مصنوعی، اشیای پلاستیکی، لاستیک،کود های شیمیایی و غیره .

http://www.nf۱۳.blogfa.com