بچه ها در مدرسه چه می خورند؟

از آنجایی که بچه ها بیش از یک سوم روز را در مدارس می گذرانند، نوع غذایی که در مدرسه دریافت می کنند درسلامت آنها تاثیر مهمی دارد. آنها وعده های مهمی چون میان وعده های صبحگاهی که اغلب به جای صبحانه مصرف می شوند و نیز ناهار را در مدرسه میل می کنند و همین مسئله، توجه زیاد متخصصین را به نوع غذایی که آنها دریافت می کنند بیشتر می کند.
یکی از معضلات دوران کودکی، چاقی دراین گروه سنی است که زمینه ساز چاقی در بزرگسالی است و مشکلات روانشناختی نظیر عدم خودباوری، کاهش معاشرت، افزایش چربی خون، فشار خون و افزایش احتمال دیابت را به دنبال دارد. دراین سنین کم وزنی و لاغری نیز خیلی بیشتر از چاقی دیده می شود که نتیجه آن، نارسایی رشد و کاهش قدرت تمرکز و یادگیری بچه ها است و موفقیت آنها را در درس و امتحانات کاهش می دهد. نوع مواد غذایی که کودک درمیان وعده های صبحگاهی در میان همسن و سالانش دریافت می کند، می تواند به تدریج این مشکلات را کاهش دهد.
کوتاهی قد، مشکل دیگری است که رابطه مستقیمی با تغذیه نادرست دارد.دکتر کیمیاگر در این رابطه می گوید: «قد از جمله معیارهایی است که وضعیت تغذیه ای افراد را در دراز مدت نشان می دهد. بسیاری از خانواده ها درتلاش هستند تا بچه هایشان قدی بلند داشته باشند و به این دلیل نزد هزاران متخصص می روند و نظر آنها را در این رابطه جویا می شوند. به طور کلی مواد مغذی نظیر کلسیم، آهن، روی، پروتئین و ویتامین A نقش موثری در رشد قدی بچه ها داشته و مصرف منظم مواد غذایی نظیر انواع گوشت ها و ماهی، انواع لبنیات، میوه ها و سبزیجات این تاثیر را بیشتر می کند.»
دردوران بلوغ به دلیل جهش رشدی، نیاز به مواد مغذی افزایش می یابد، اما در اغلب موارد این نیازها با تغییر عادات غذایی تامین نشده و در بسیاری از موارد کمبودهای تغذیه ای دیده می شود.
در این دوران املاحی چون کلسیم، آهن، روی و منیزیم هم باید به میزان دو برابر دریافت شوند، اتفاقی که معمولا رخ نمی دهد. وضع وقتی بدتر می شود که بدانیم ۱۴درصد از مجموع انرژی دریافتی نوجوانان پسر و ۱۵ درصد از آن انرژی دریافتی نوجوانان دختر از نوشابه های گازدار و آبمیوه های آماده تامین می شود.
همچنین نیاز به اسید فولیک و ویتامین های گروه B و نیز ویتامین های C،AوE برای رشد بافت های جدید به شدت بالا می رود و در نتیجه نیاز به مصرف میوه ها و سبزیجات چندین برابر می شود. در این میان عواملی نظیر خوردن وعده های غذایی نامناسب، کم خوردن غذا، خارج از خانه خوردن به ویژه درفصل مدرسه ها و... کمبود این مواد مغذی را افزایش می دهد. در نتیجه دادن آموزش به این سنین درجهت اصلاح عادات غذایی بسیار موثر خواهد بود.
بوفه مدرسه از جمله مکان هایی است که در سلامت تغذیه ای درهر گروه سنی تاثیر فراوانی دارد. در واقع اگر پول توجیبی بچه ها اجازه دهد، ترجیح می دهند. اصلا از خانه غذایی نیاورند و همه میان وعده های خود را با خوراکیهای بوفه تامین کنند.
مطالعات نشان می دهد که در اغلب غذاهای آماده اسید فولیک، آهن، کلسیم و ویتامین A به ندرت دیده می شود. به علاوه میزان ویتامین C دراین غذاها بسیار کم است و اغلب ۵۰ درصد از کالری این غذاها از گروه چربیها تامین می شود. که مصرف مداوم آنها چاقی را هم به دنبال دارد. جالب است بدانید که درسال های نوجوانی بیش از یک صد هزار غذای تبلیغی از نظربچه ها می گذرد که اکثر آنها از چربی فراوان و کربوهیدرات های ساده تشکیل شده اند و بیش از ۶۵ درصد آنها را نوشیدنی ها و شیرینی ها تشکیل می دهند. بیش از ۸۰ درصد مواد غذایی که در بوفه های مدارس به فروش می رسند نیز از همین گروه غذایی هستند.
دکتر مسعود کیمیاگر درمورد بوفه های مدارس می گوید: «بوفه های مدارس هم یک فرصت هستند و هم یک تهدید. فرصت هستند از این نظر که با فروش شیر، کیک، بیسکوئیت، انواع آبمیوه های تازه (به شرطی که در خود مدرسه آبمیوه های طبیعی تهیه شود) و خود میوه های تازه، می توانند اثرات بسیاری را درسلامت بچه ها داشته باشند اما از سوی دیگر با فروش مواد غذایی کم ارزش و یا حتی بی ارزش می توانند سلامتی آنها را به مخاطره بیاندازند.»
درمطالعه ای که درسال ۴۲۰۰ در دانشگاه کالیفرنیا به انجام رسید، معلوم شد بچه های دبستانی بیشترین مواد غذایی چرب را درمدرسه و بوفه ها تهیه می کنند و تخمین زده شد که هر بچه، ۲۶گرم چربی را در زنگهای تفریح از بوفه ها دریافت می کند.
این میزان دریک رژیم غذایی سالم باید معادل ۲۰ باشد. در ضمن کودک هنگام ناهار، از غذاهایی که در مدرسه به فروش می رسند، ۳۱ گرم چربی دریافت می کند در حالی که اگر این غذاها در منزل تهیه شود چربی دریافتی به ۲۱ گرم تقلیل می یابد.
مطالعه دیگری هم که در سال ۵۲۰۰ درمرکز علوم ایالات متحده به انجام رسید، نشان داد قسمت بزرگی از مواد غذایی که در بوفه مدارس به فروش می رسد، مواد غذایی پرچرب و نوشیدنی های شیرین است. از آن بدتر این که ۷۵ درصد از نوشیدنی ها را نوشیدنی های گازدار شیرین و آبمیو ه های آماده و ۸۰ درصد از مواد غذایی را انواع آبنباتها، چیپس، و انواع شیرینی جات تشکیل می دهند، این درحالی است که بچه ها در مقاطع راهنمایی، کمترین مقدار میوه ها، سبزیجات و شیر و بیشترین مصرف انواع نوشیدنی های شیرین و سبزیجات پر چرب نظیر سیب زمینی سرخ کرده را دارند.
● چند نکته ساده
بسیاری از خانواده ها تصور می کنند که آوردن غذا از خانه کافی است. درحالی که آنها سخت در اشتباه هستند. خیلی وقت ها با اینکه بچه ها از خانه غذا می آورند، اما تحت تاثیر دوستانشان در مدرسه غذایی را که از خانه آورده اند مصرف نمی کنند و با پول توجیبی خود، از بوفه خرید می کنند به علاوه غذاهایی که از خانه آورده می شوند به دلیل محدودیت از تنوع چندانی برخوردار نیستند و گاهی اصلا اشتهای بچه ها را برنمی انگیزند. والدین باید توجه داشته باشند که از مواد غذایی مورد علاقه بچه ها استفاده کنند و ساندویچها و میوه هایی را که بچه ها ترجیح می-دهند برای تغذیه آنها بگذارند. دکتر کیمیاگر در این رابطه می گوید:«از جمله بهترین ساندویچ هایی که می توان برای دانش آموزان تهیه کرد، ساندویچ مرغ،همبرگر و تخم مرغ است که در کنار سبزیجات و میوه ها می تواند یک وعده غذایی کامل را تشکیل دهد.»
توجه داشته باشید که در غذاهایی که برای مدرسه فرزندانتان تهیه می کنید از هر ۵ گروه غذایی یعنی، غلات کامل، میوه ها، سبزیها، پروتئینها و غذاهایی که سرشار از کلسیم هستند مانند لبنیات، وجود داشته باشد.
از آنجایی که بچه ها وقت زیادی برای خوردن غذا صرف نمی کنند. پس باید از غذاهایی که در حجم کم بیشترین میزان مواد مغذی را دارند استفاده کنید. برای مثال مصرف یک ساندویچ مرغ که در آن از سبزیجاتی نظیر کاهو و گوجه فرنگی استفاده شده است به همراه یک عدد سیب در زمان ناهار، بسیار مغذی است. به علاوه برای میان وعده ها می توانید نان های تست شده به همراه کره بادام زمینی و کمی مربا و یک شیر پاکتی معادل یک لیوان، انواع مغزها به میزان یک مشت وانواع میوه ها را در نظر بگیرند. در ضمن، مصرف هفته ای یکبار از انواع شیرینی جات و نوشیدنی های مورد علاقه بچه ها نه تنها ضرری ندارد بلکه آنها را از مصرف بیش از اندازه شیرینی جات باز می دارد.

منبع : روزنامه کیهان