سه شنبه, ۱۸ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 7 May, 2024
مجله ویستا


ایران‌ در مطبوعات‌ جهان‌


ایران‌ در مطبوعات‌ جهان‌
●جنگ‌طلبی‌ آمریكا در منطقه‌
نیویویك‌ تایمز در شماره‌ سوم‌ ژوئن‌ خود به‌ توافق‌های‌ مشكوك‌ بوش‌ و پوتین‌ در مورد ایران‌ و عراق‌ اشاره‌ كرده‌ است.
این‌ نشریه‌ می‌افزاید: ایران‌ و عراق‌ سالهاست‌ در روابط‌ آمریكا و روسیه‌ مسأله‌ ساز بوده‌اند در دهه‌ گذشته‌ هم‌ عراق‌ و هم‌ ایران؛ روسیه‌ شوروری‌ رابطه‌ خوبی‌ داشتند، در حالی‌ كه‌ آمریكا این‌ دو كشور را دشمن‌ تلقی‌ می‌كرد. مقامات‌ آمریكایی‌ از مدت‌ها پیش‌ گله‌ داشتند كه‌ دیپلمات‌های‌ روسیه، سپر بلای‌ عراق‌ می‌شوند و از فشار بر عراق‌ می‌كاهند. جرج‌ تنت‌ رییس‌ سازمان‌ CIA نیز اخیرا گفت: ایران‌ هنوز برای‌ توسعه‌ موشك‌های‌ دور برد، سلاح‌های‌ هسته‌ای‌ از روسیه‌ كمك‌های‌ مهم‌ دریافت‌ می‌كند. در واقع‌ پیمانی‌ را كه‌ بوش‌ و پوتین‌ در مورد كاستن‌ از حجم‌ زرادخانه‌های‌ هسته‌ی‌ در مسكو امضا كردند، بی‌شباهت‌ به‌ پیمان‌ مشابه‌ میان‌ كلینتون‌ ویلستین‌ نیست.
بوش‌ به‌ صراحت‌ در سخنان‌ خود گفته‌ است‌ كه‌ عراق‌ و ایران‌ در رأس‌ همه‌ مسایل‌ قرار دارند. بنابراین‌ پوتین‌ خود را در موقعیت‌ تازه‌ای‌ می‌یابد كه‌ براساس‌ آن‌ باید تغییر روش‌ دهد. دیپلماتهای‌ روسی‌ كه‌ سال‌ گذشته‌ از تجدید نظر بروی‌ تحریم‌های‌ بین‌ المللی‌ علیه‌ عراق‌ جلوگیری‌ كرده‌ بودند، اكنون‌ با آمریكا همكاری‌ می‌كنند تا برنامه‌ تحریم‌ تجدید نظر شده‌ای‌ را اعمال‌ كنند.
شیوه‌ برخورد روسیه‌ با ایران‌ هم‌ در حال‌ دگرگونی‌ است. روسیه‌ اخیراً‌ با ایران‌ بر سر كنترل‌ منابع‌ دریای‌ خزر دچار اختلاف‌ شده‌ و برای‌ نخستین‌ بار تغییر موضع‌ داده‌ است.
القدس‌ عربی‌ نیز در شماره‌ ۲۷ خود نوشت: در ملاقات‌ اخیر سران‌ آمریكا و روسیه‌ در مسكو اسراییل‌ نیز در پی‌ كسب‌ امتیازاتی‌ برای‌ خود بود.
منابع‌ اسراییلی‌ هشدار دادند كه‌ امكانات‌ هسته‌ای‌ ایران‌ در یك‌ تا دو سال‌ آینده، به‌ مرحله‌ای‌ خواهد رسید كه‌ امكان‌ بهره‌گیری‌ از آن‌ وجود خواهد داشت.
رییس‌جمهور روسیه‌ به‌ همتای‌ آمریكایی‌ خود وعده‌ داد كه‌ كشورش‌ از اینكه‌ ایران‌ به‌ جنگ‌ افزارهای‌ هسته‌ای‌ یا موشك‌های‌ بالستیكی‌ دوربرد دسترسی‌ بیاید، هیچ‌ سودی‌ نمی‌برد. و روابط‌ كشور وی‌ با ایران‌ هدف‌های‌ غیر نظامی‌ دارد.
نشریه‌ نزاویسیمایاگازاتا نیز در تاریخ‌ ۷ ژوئن‌ درباره‌ جنگ‌طلبی‌ها آمریكا نوشت: اینك‌ در آوازی‌ دسته‌ جمعی‌ كه‌ مملو از خشم‌ و قاطعیت‌ برای‌ پایان‌ دادن‌ به‌ تروریسم‌ بین‌ المللی‌ است. شنیدن‌ اتهامات‌ خصمانه‌ وارده‌ بر ایران، به‌ عنوان‌ حامی‌ تروریسم‌ نیز یك‌ عادت‌ شده‌ است. ایالات‌ متحده‌ آمریكا در یك‌ جو همگانی‌ از انزجار جمعی‌ و انتقام‌جویی‌ در پی‌ حوادث‌ ۱۱ سپتامبر بسیار كوشیده‌ نام‌ كشوری‌ را كه‌ در اواخر دهه‌ ۱۹۷۰، تلاش‌ واشنگتن‌ برای‌ ملاحظه‌ در امور خود را به‌ ناكامی‌ كشانده‌ و سیاست‌ مستقل‌ و جدا از وابستگی‌ به‌ این‌ مدعی‌ رهبری‌ جهان‌ را در پیش‌ گرفته، در محور شرارت‌ بگنجاند.
می‌توان‌ بی‌ اعتمادی‌ را به‌ انزجار بدل‌ كرد، به‌ عبارتی‌ می‌توان‌ وجدان‌ جمعی‌ را به‌ جای‌ اندیشیدن‌ به‌ صلح، به‌ سوی‌ لزوم‌ دست‌ زدن‌ به‌ یك‌ جنگ، معطوف‌ كرد. تجارب‌ حاصله‌ از كنترل‌ بی‌ خبری‌ - روانی‌ در آغاز جنگ‌ خلیج‌فارس‌ علیه‌ عراق‌ نیز اینك‌ بیش‌ از هر زمانی‌ كاربرد دارد. این‌ در حالی‌ است‌ كه‌ اخیراً‌ خطر در انزوا قرار گرفتن‌ و محاصره‌ كامل‌ ایران‌ افزایش‌ یافت.
بنابراین‌ برای‌ ایالات‌ متحده‌ آمریكا، فقط‌ گزینش‌ لحظه‌ مساعد برای‌ تعیین‌ طرح‌ مناسب‌ به‌ منظور تحمل‌ حداقل‌ تلفات‌ و پیامدهای‌ ناشی‌ از این‌ ماجراجویی‌ جدید نظامی‌ وجود دارد.
نشریه‌ تاگس‌ سایتونگ‌ در تاریخ‌ ۲۴ می‌ با اشاره‌ به‌ گزارش‌ وزارت‌ امور خارجه‌ آمریكا با عنوان‌ سردمداران‌ تروریسم‌ بین‌ المللی، این‌ گزارش‌ را خود محورانه‌ خواند.
ایالات‌ متحده‌ هیچ‌ مدركی‌ برای‌ اثبات‌ ترویج‌ تروریسم‌ علیه‌ كشورهای‌ یاد شده‌ در گزارش‌ را ندارد.
با این‌ حال‌ این‌ گزارش‌ بیشتر به‌ منزله‌ی‌ یك‌ جمع‌ بندی‌ از موفقیت‌هایی‌ است‌ كه‌ ائتلاف‌ مبارزه‌ با ترور به‌ رهبری‌ آمریكا تاكنون‌ كسب‌ كرده‌ است. همچنین‌ گونه‌ای‌ ارزیابی‌ رفتار كشورها و سازمان‌ ملل‌ در قبال‌ خواسته‌های‌ دولت‌ آمریكا به‌ شمار می‌رود.كالین‌ پاول‌ وزیر امور خارجه‌ آمریكا در تعدد این‌ گزارش‌ می‌نویسد:در این‌ عملیات‌ جهانی‌ علیه‌ تروریسم، هیچ‌ كشوری‌ نمی‌تواند به‌ این‌ امر دلبخواه‌ تن‌ در دهد كه‌ از دیده‌ به‌ دور بماند. چیزی‌ به‌ نام‌ «از دیده‌ به‌ دور ماندن» وجود ندارد.
●اسلام‌ سیاسی‌ و خاستگاه‌ آن‌
نشریه‌ اكونومیست‌یست‌ نقدی‌ درباره‌ كتابی‌ با نام‌ جهاد: عقبه‌ اسلام‌ سیاسی‌ نوشته‌ ژیل‌ كوپل‌ منتشر كرده‌ است. در این‌ نوشته‌ آمده‌ است: «حمله‌ یازدهم‌ سپتامبر به‌ آمریكا چنان‌ غیرمتظره‌ و مخرب‌ بود كه‌ بسیاری‌ به‌ این‌ نتیجه‌ رسیدند كه‌ اسلام‌ افراطی‌ به‌ تهدیدی‌ با رشد قارچ‌گونه‌ و غول‌آسا تبدیل‌ شده‌ است.
ژیل‌ كوپل‌ نویسنده‌ فرانسوی‌ كتاب‌ استدلال‌ می‌كند كه‌ حمله‌ یازدهم‌ سپتامبر را فقط‌ در پرتو ظهور و سقوط‌ اسلام‌ سیاسی‌ می‌توان‌ درك‌ كرد. به‌ نظر او در ۲۵ سال‌ گذشته‌ اسلام‌ سیاسی‌ اوج‌ و حضیض‌ داشته‌ است. و خاستگاه‌ اسلام‌ سیاسی‌ را در آغاز دهه‌ ۱۹۷۰ م‌ می‌توان‌ جستجو كرد. اسلام‌ سیاسی‌ در سه‌ حوزه‌ی‌ حساس‌ بروز كرد، حوزه‌ نخست، بازرگانان‌ و صاحبان‌ حرفه‌ها بودند كه‌ در دوران‌ تقسیم‌ منافع‌ و غنائم‌ در دوره‌ استعماری» از قدرت‌ سیاسی‌ بی‌نصیب‌ ماندند. حوزه‌ی‌ دوم‌ جوانان‌ سرخورده‌ بودند و حوزه‌ سوم‌ روشنفكران‌ اسلامی‌ گرا بودند كه‌ سخن‌ گوی‌ دو گروه‌ دیگر هم‌ محسوب‌ می‌شدند. كوپل‌ مدعی‌ است‌ اسلام‌ گرایی‌ در ایران‌ به‌ مهمترین‌ و چشمگیرترین‌ پیروزی‌ خود دست‌ یافت‌ زیرا آیت‌الله‌ خمینی‌ (ره) پدر انقلاب‌ اسلامی‌ این‌ توان‌ عجیب‌ و شگفت‌انگیز را داشت‌ تا پایگاه‌ گسترده‌ و فراگیری‌ از هواداران‌ در میان‌ جوانان، فقرا و نیز تجار سنتی‌ بازار بیاید. در هیچ‌ كجای‌ دنیا چنین‌ روشی‌ با چنین‌ موفقیتی‌ برای‌ ایجاد پایگاه‌ مردمی‌ تكرار نشده‌ است.
در كشورهایی‌ كه‌ اسلام‌ گرایان‌ به‌ خشونت‌ روی‌ آوردند مانند مصر و الجزایر، گروههای‌ بنیادگرا در میان‌ جوانان‌ مسخ‌ شده‌ شهری، سربازگیری‌ می‌كردند. شاهزادگان‌ عربستان‌ سعودی‌ كه‌ محتاط‌ و طرفدار غرب‌ بودند در دهه‌ی‌ ۱۹۸۰م‌ كوشیدند در میان‌ اقشاری‌ از طبقه‌ متوسط‌ با گرایش‌ انقلابی، طرفدار بیابند و آنها را به‌ خود جلب‌ كنند این‌ رقابت‌ها به‌ ظهور اسامه‌ بن‌لادن‌ و القاعده‌ انجامید. در مرحله‌ پس‌ از خروج‌ روس‌ها از افغانستان‌ بسیاری‌ از بنیادگرایان‌ به‌ جنگ‌ داخلی‌ در الجزایر پیوستند.
كوپل‌ بر این‌ باور است‌ كه‌ اسلام‌ گرایی‌ در واقعیت‌ از سال‌ها پیش‌ از بمب‌گذاری‌ در سفارت‌خانه‌های‌ آمریكا در كنیا و تانزانیا در موضع‌ دفاعی‌ قرار گرفته‌ بود. و علت‌ اصلی‌ این‌ دفاعی‌ شدن‌ موضع، جداشدن‌ اسلام‌گرایی‌ از بستر رشد و خاستگاه‌ خود بود، و یازدهم‌ سپتامبر اوج‌ و نماد انزوا و فروپاشی‌ و تكه‌ پاره‌ شدن‌ جنبش‌ فراگیر اسلام‌گرایی‌ بود.