بهره های تل آویو از نزاع غزه

قریب به یك سال پس از جنگ ۳۳ روزه لبنان كه به شكست اسرائیل انجامید، همچنان شاهد تأثیرات این جنگ در ساختار قدرت اسرائیل هستیم.
در میان نظامیان ژنرال كهنه كار دان حالوتس رئیس سابق ستاد ارتش رژیم صهیونیستی را باید نخستین نظامی ارشد بركنار شده دانست.
پس از حالوتس موج بركناری ها و استعفاها در ساختار سیاسی- نظامی اسرائیل آغاز گشت. «تبعات جنگ ۳۳ روزه» مهمترین دلیل این روند عنوان می شد. گزارش كمیته تحقیق جنگ لبنان كه به «وینوگراد» شهره شد نیز بر شدت تنش های درون ساختار قدرت اسرائیل افزود و محبوبیت اولمرت نخست وزیر را به پائین ترین حد خود از زمان آغاز نخست وزیری یعنی ۱۱ درصد رساند.
در هیاهوی موج اصلاح و تغییر در ساختار سیاسی و نظامی رژیم صهیونیستی «فساد اخلاق» موشه كاتساف رئیس جمهور اسبق اسرائیل نیز بر مشكلات این رژیم افزود. كاتساف متهم به سوء استفاده از چند نفر از زنان حاضر در ساختمان ریاست جمهوری اسرائیل شده بود. كاتساف اگر چه هیچ گاه حاضر به اعتراف نوع روابط خود نشد اما شهادت هشت نفر از این زنان در نهایت چاره ای جز استعفا فرا روی وی قرار نداد و كهنه كاری چون شیمون پرز كه سابقه چند سال نخست وزیری اسرائیل را نیز در پرونده خود دارد به سمت نهمین رئیس جمهور اسرائیل منصوب شد. سمت رئیس جمهور در اسرائیل اگرچه تشریفاتی محسوب می شود اما انتصاب فردی با سابقه امنیتی-نظامی شیمون پرز می تواند پراهمیت تلقی شود. توجه به این نكته ضروری است كه بسیاری از سیاستمداران و كارشناسان معتقدند پرز «فرد پیچیده ای» در دنیای سیاست است و در همه امور سیاسی، ارتش و امور خارجی دخالت خواهد كرد و نمی تواند تنها یك سمت تشریفاتی داشته باشد.
اهمیت حضور پرز در ساختمان ریاست جمهوری اسرائیل تا آنجاست كه چهره های تندرویی چون «پنسی لیبرمن» رئیس شورای شهرك سازی در كرانه باختری با ابراز نارضایتی از رئیس جمهور شدن پرز و با اعتراض به سیاست های گذشته وی در شهرك سازی گفته است: «اگر رئیس جمهوری جدید اسرائیل بخواهد همچون گذشته در شرایط سیاسی مداخله كند، در سمت خود باقی نمی ماند».
از دیگر اتفاقاتی كه در اسرائیل در چند روز گذشته روی داد انتصاب ایهود باراك به جای عمیر پرتز به عنوان رهبر حزب كار اسرائیل و وزیر دفاع بود. انتخاب باراك به این سمت هم البته نشان از وجود هزاران معما در ساختار قدرت اسرائیل داشت و حتی آن را نباید بی ارتباط با گزارش وینوگراد دانست. پرتز چندی پیش به دلیل انتقاد كمیته تحقیق علل شكست جنگ رژیم صهیونیستی علیه حزب الله لبنان از ناكارآمدی وی و عدم تجربه كافی در خلال این جنگ، متعهد شده بود تا پس از برگزاری انتخابات تعیین رهبری حزب كارگر از پست وزارت جنگ استعفا دهد.
بر اساس آن بخشی از گزارش وینوگراد كه تاكنون منتشر شده است اسرائیل تاچند سال نباید اقدام به جنگی دیگر كند و باید به اصلاح ساختار نظامی خود بپردازد. شاید از همین رو است كه باراك پس از پیروزی اش در انتخابات چهارشنبه گذشته در سخنرانی به مناسبت پیروزی اش متعهد شد تا تلاش هایش را بر تقویت توانمندی های بازدارندگی اسرائیل و ارتش این رژیم متمركز كند. باراك در انتخابات حزب كار با كسب۵۴‎/۴ درصد از آرای اعضای حزب كارگر، آمی آیالون رقیب خود و یكی از اعضای كنست اسرائیل با كسب ۴۴ درصد آرا را پشت سر گذاشت.
آنچه مسلم است اسرائیل در ماههای اخیر به شدت در پی اصلاح ساختار سیاسی- نظامی خود برآمده است و استراتژیست های این رژیم در راه تبدیل اسرائیل به رؤیای «ارتش شكست ناپذیر» از هیچ اقدامی دریغ نمی كنند. بر اساس بخش هایی از گزارش وینوگراد كه تاكنون منتشر شده است اسرائیل پس از شكست در جنگ سی و سه روزه تا چند سال نباید اقدام به آغاز جنگی دیگر كند و تنها باید به اصلاح ساختار نظامی و سیاسی خود بپردازد اما از سوی دیگر برخی تحلیلگران معتقدند در آن بخش از گزارش وینوگراد كه تاكنون منتشر نشده است به سران این رژیم توصیه شده است طی یك سال آینده جنگ دیگری را آغاز كنند.
در این باره باید به این نكته اشاره كرد كه برخی منابع حزب الله هم اشاراتی به احتمال آغاز جنگی دیگر علیه لبنان به تلافی شكست سال گذشته از سوی اسرائیل كرده اند.
انتصاب چهره هایی با سوابق نظامی و امنیتی در ساختار قدرت سیاسی اسرائیل اگر چه در گذشته هم وجود داشته و امر جدیدی محسوب نمی شود اما موج گسترده این تغییرات در ماههای اخیر نشان از تلاش این رژیم برای انجام اصلاحات بنیادین در ساختار سیاسی-نظامی خود برای پیگیری اهداف بعدی دارد.
● نیاز اسرائیل به آرامش
اسرائیل برای تحقق اهداف خود نیاز به آرامش دارد. آرامشی كه البته می توان آن را به آرامش پیش از توفان نیز تعبیر كرد. فراغت خاطر از سوی مناطق فلسطینی نشین شاید مهمترین نیاز امروز اسرائیل باشد. سران رژیم تل آویو نیك می دانند كه ساختار این رژیم كه اینك همراه با موج گسترده تغییرات امنیتی شده است تا زمان استقرار افراد جدید در سمت خود باید آرامش داشته باشد، امری كه با حملات مداوم رزمندگان فلسطینی به مناطق اسرائیلی محقق نمی شد و باید چاره ای برای آن اندیشیده می شد.
بدین ترتیب سیاست اختلاف اندازی در میان گروه های فلسطینی در دستور كار سرویس های امنیتی اسرائیل قرار گرفت. اینگونه است كه بدون تردید اسرائیل را باید برنده بزرگ درگیری های اخیر فتح و حماس دانست. «ساعت صفر» در فلسطین شاید بهترین عنوان برای توصیف آنچه این روزها در سرزمین های فلسطینی نشین اتفاق می افتد باشد. دولت وحدت ملی فلسطین كه در پی توافق موسوم به «پیمان مكه» میان فتح و حماس تشكیل شد تنها چهارماه دوام آورد و با انحلال این دولت همه چیز دوباره به نقطه آغازین خود بازگشت.
پیش از این، اینگونه تصور می شد كه با تشكیل دولت وحدت ملی فلسطین موج گسترده تحریم های وضع شده توسط دولت های غربی بر ضد دولت حماس برچیده شود اما با وجود تشكیل دولت وحدت ملی حضور افرادی چون محمد دحلان در رأس ساختار امنیتی تشكیلات خودگردان اسباب حساسیت ویژه حماسی ها را فراهم آورده بود چه آنكه آنان دحلان را جاسوس اسرائیل می دانستند.
در این باره ذكر این نكته ضروری است كه تشكیلات امنیتی حماس بر این اعتقاد است كه ترورهای هدفمند سران حماس توسط اسرائیل در نوار غزه در شش ماه گذشته دلیلی جز همكاری نیروهای امنیتی فتح و جوخه های ترور موساد نداشته است.
از همین رو بود كه حماسی ها تصمیم به پاكسازی كامل غزه از حضور نیروهای فتح گرفتند. فرماندهان نظامی حماس البته استدلال دیگری را هم مطرح می كردند و آن این كه با ادامه كمك های بی حساب و كتاب نظامی آمریكا و غرب به تشكیلات خودگردان كه اینك همراه با افزایش بی سابقه حمایت سیاسی هم شده بود، تا چندی دیگر اصولاً امكان رقابت با فتح از حماس سلب می شد و عرصه به اما و اگرها واگذار می شد.
چالش میان فتح و حماس البته به همین جا خاتمه نیافت و موج گسترده كسانی كه از سوی حماس به جاسوسی برای اسرائیل متهم بودند آغاز شد. بدین ترتیب چهره های مشهوری چون :ماجد ابوشماله دبیركل فتح در نوار غزه، مصباح البحیصی فرمانده گارد محمود عباس در غزه ، جمال كاید فرمانده نیروهای اطلاعاتی فتح در غزه و... به اسارت نیروهای حماس در آمدند.
آنچه در این میان مایه امیدواری و امید به پایان برادر كشی گروه های فلسطینی است تأكید رهبران ارشد حماس بر لزوم همكاری با فتح درچارچوب دولت وحدت ملی فلسطین است. حتی انتخاب چهره ای چون سلام فیاض از سوی محمود عباس برای تشكیل كابینه هم مانع از آن نشد كه حماس نظر خود را تغییر دهد.
اولین واكنش حماس به انحلال دولت وحدت ملی از سوی اسماعیل هنیه نخست وزیر اعلام شد كه : «ما مشروعیت خود را از مردم گرفته ایم.»
فتح و حماس در حالی رویاروی هم قرار گرفته اند كه در آن سوی میدان اسرائیل با رضایت خاطر روند موجود را پیگیری می كند و در برخی موارد با تماس های اولمرت و عباس كه جملگی بر حمایت اسرائیل از عباس حكایت می كنند جنگ لفظی سران فتح و حماس شدت می گیرد. حمایت های آمریكا و غرب هم از تشكیلات خود گردان تنها در راستای سیاست «اختلاف بینداز و حكومت كن» قابل ارزیابی است چه آنكه آنان از بدو تشكیل دولت وحدت ملی فلسطین علیرغم وعده و وعیدهای خود حاضر به همكاری با عباس نشده بودند.

احسان تقدسی

منبع : روزنامه ایران