شنبه, ۸ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 27 April, 2024
مجله ویستا

۲۴ دی ـ ۱۴ ژانویه ـ ماجرای وحدت و ضد وحدت یمن


عبدالفتح اسماعیل یكی از بنیادگذاران جمهوری سیالیستی «دمكراتیك خلق یمن (یمن جنوبی)» شش سال پس از تبعید به این كشور بازگشت و ۱۳ ژانویه ۱۹۸۶ در اینجا كشته شد. وی كه عقاید ماركسیستی داشت از سال ۱۹۶۹ تا ۱۹۸۰ رئیس جمهوری دمكراتیك خلق یمن بود و در این سال در پی یك منازعه داخلی از كشور خارج شده بود.
بندر عدن مركز یمن جنوبی از قرن ۱۶ تا سال ۱۸۳۹ دركنترل عثمانی بود و در این سال انگلستان آن را تصرف كرد تا مانع هر گونه تعرض و لشكركشی دریایی از اروپا به هند شود كه در تصرف ان دولت بود. بندر عدن پس از گشایش آبراه سوئز اهمیت فراوان به دست آورده است.
در سال ۱۹۶۵ دو گروه ناسیونالیست عرب با ائتلاف با قبایل منطقه ، فدراسیون عربستان جنوبی را تشكیل دادند و دوسال بعد كنترل این سرزمین را كه در شمال با یمن و در شرق با عمان هم مرز بود از دست انگلستان خارج كردند. در ژوئن سال ۱۹۶۹ حكومت به دست گروه ماراكسیستی این ائتلاف به ریاست عبدالفتح اسماعیل افتاد و به جمهوری دمكراتیك خلق یمن تغییر نام داد و با شوروی ، چین و كوبا روابط دوستانه برقرار كرد و مسئله ظفار را با كشورعمان به وجود آورد .
همزمان جمهوری یمن (صنعا) نیز مورد تایید دولت سعودی كه قبلا از امام آنجا حمایت می كرد قرار گرفت و دو یمن در سال ۱۹۷۲ مذاكره با یكدیگر را برای تشكیل یك فدراسیون آغاز كردند كه به نتیجه رسید .
اختلاف نظر دو بخش فدراسیون یمن در سال ۱۹۷۹ گسترش یافت و كار به جنگ كشید كه در آوریل سال ۱۹۸۰ عبدالفتح اسماعیل رئیس بخش جنوبی از كشور خارج و به تبعید رفت و علی ناصر محمد برجایش نشست .
عبدالفتح در ژانویه ۱۹۸۶ به یمن جنوبی بازگشت كه كشته شد و علی ناصر محمد هم فرار كرد . پس از این رویداد ، مذاكرات وحدت میان دو یمن ، این بار وحدت كامل آغاز شد و ۲۲ ماه مه ۱۹۹۰ كشور واحد یمن به وجود آمد كه علی عبدالله صالح (از شمال) رئیس كشور و علی سالم البیض (از جنوب) مرد شماره ۲ این جمهوری شد كه سه سال و چند ماه بعد علی سالم البیض به حالت قهر از دولت واحد خارج شد به جنوب رفت و اعلام استقلال كرد .
در پی این اقدام جنگ داخلی شدید و پر تلفات میان شمال و جنوب یمن آغاز شد كه در ژوئیه ۱۹۹۴ پس از نزدیك به سه ماه به سود شمال پایان یافت و سران حكومت جنوب به خارج فرار كردند . وحدت برقرار شد و علی عبدالله صالح رئیس جمهوری یمن فرمان عفو عمومی داد كه تنها ۱۶ تن را شامل نمی شد .
منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز


همچنین مشاهده کنید