نگاهی به مجموعه تلویزیونی «پاتوق» روایت هایی ساده از مسائل پیچیده

تلویزیون و سینما به همان اندازه که به آثار پیچیده و چند لایه نیازمندند، به همان اندازه و شاید بیشتر نیز نیازمند آثاری هستند که داستان هایش را به زبانی ساده و راحت تر با مخاطب در میان بگذارد و این دومی یعنی استفاده از یک طرح داستانی ساده که اجرای ساده ای را هم می طلبد باید آن قدر هوشمندانه و سرشار از ظرایف باشد که مخاطب را وازده نکند. در جایی که مخاطب هر روز بیشتر و بیشتر با آثار پیچیده و غامض روبه رو می شود که احتمالا با روح زندگی جاری و ساری در جامعه چندان همخوان نیست این که کسانی پیدا شوند که اصرار داشته باشند اثری را با ساده ترین شکل ممکن در برابر دیدگان مخاطب قرار دهند به خودی خود مغتنم است. مجموعه تلویزیونی پاتوق به کارگردانی شاهین باباپور که در گروه خانواده شبکه اول سیما تهیه شده تلاش می کند داستان های کوتاهی را با آموزه های عموما اخلاقی به نمایش بگذارد؛ داستان هایی که برای این مجموعه انتخاب شده اند ساختاری ساده دارند و در اجرا هم تلاش شده که این سادگی حفظ شود. مخاطب مجموعه پاتوق تعریف شده است و بنابراین سازندگان می دانستند بر فرض داستان های مختلفی که طراحی کرده اند قرار است برای کدام قشر از مخاطب به نمایش درآید. این مجموعه، داستان خانواده ای با سه گروه سنی متفاوت را به تصویر کشیده. بچه های خانواده تصمیم می گیرند که قهوه خانه موروثی خود را به شکل امروزی درآورند، اما به علت قرار گرفتن این قهوه خانه در مکانی در نزدیکی دادگاه خانواده، تالار عروسی و خانه سالمندان، هر بار داستان های مختلفی به وقوع می پیوندد و پای آدم های متفاوتی به ماجرا باز می شود.
ویژگی مهم این گونه برنامه ها، پیام رسانی آن ها است. سال ها پیش وقتی چنین آثاری ساخته می شدند چنان این وجه پیام رسانی بر اجزای داستان اثر غالب می شد و چنان آن را خرد می کرد که آن اثر بیشتر به خطابه تلویزیونی تبدیل می شد تا یک کار داستانی. در واقع مستقیم گویی بزرگترین آفتی بود که این آثار را مورد هجوم قرار می داد و اندک جذابیت های آن را اگر وجود داشت نیز به کناری می زد. اما در سال های گذشته در آثاری که در این گونه ساخته شده، تلاش گردیده حداقل این نقیصه جبران شود، ولی باید پرسید آیا این تلاش موفق بوده است؟
پاتوق به هر حال اثری است که می خواهد حرفی بزند و پیامی بدهد. ساده ترین قالبی هم که می شود در اجرای مجموعه ای که هر بار داستان متفاوتی را روایت می کند، برگزیده است. اگر در سال های پیش آرایشگاه، سرای سالمندان، بازارچه و... محلی برای پدید آمدن و طرح داستان های گوناگون بوده، امسال این اتفاق به شکل دیگری رخ داده است. یک قهوه خانه امروزی محل اتفاقاتی شده که در حاشیه آن آدم های امروزی با مشکلات امروزی پایشان به ماجراهایی باز می شود که بعضا هم خیلی خوش تمام نمی شوند. از آن گذشته، مجموعه پاتوق جزو آثار تلویزیونی طولانی و پرشماری محسوب می شود که از ابتدا روی طرح های داستانی قسمت های مختلف آن کار شده است؛ البته بعضی از قسمت های این مجموعه هم به خاطر زمان کمی که برای روایت آنها بوده، کاملا از دست رفته اند و بعضی دیگر نیز آن چنان که باید جذابیتی ندارند. اما معلوم است که تلاش شده داستان های آن تا آنجا که ممکن است صمیمی و کارآمد به نظر برسند. مجموعه پاتوق حال و هوایی زنانه دارد. جدا از خود داستان ها منظری که برای روایت آن ها انتخاب شده نیز تا حدودی زنانه است. شاید این موضوع به خاطر تهیه این مجموعه در گروهی مثل خانواده باشد و یا این که دو نویسنده خانم، فیلم نامه های این مجموعه را به نگارش درآورده اند.

عادل رجبعلیان

منبع : روزنامه کیهان