۶ دی ـ ۲۷ دسامبر ـ زادروز رازی دانشمند بزرگ ایران - نگاهی به دستاوردهای او

دسامبر ماهی است كه ابوبكر محمد ابن زكریای رازی دانشمند بزرگ ایران در آن در سال ۸۶۴ میلادی در «ری» به دنیا آمد و بسیاری از واژگانی كه او در علم شیمی بكار برده است جهانی شده اند از جمله واژه شیمی كه از «كیمیا» و الكل كه از «الكحل» گرفته شده اند كه رازی در كتابهای خود بكار گرفته است.
رازی (منسوب به ری) در پزشكی، شیمی، ریاضی، نجوم و فلسفه تحصیل و مطالعه كرده بود و از پایان دوران جوانی نیمی از سال را در بغداد و نیم دیگر را در زادگاه خود، ری، كه به آن دلبستگی فراوان داشت می گذرانید و كتاب مهم و معروف خود در دانش پزشكی را به نام منصور سامانی حاكم وقت ری كرد و عنوان «طب منصوری» بر آن گذارد كه نخست در ده جلد به لاتین و سپس سایر زبانهای اروپایی ترجمه شده است. كتاب مهم دیگر او در پزشكی «حاوی» عنوان دارد كه به صورت دائرهٔ المعارف نوشته شده و همه اطلاعات پزشكی آن زمان در آن گرد آوری شده است. رازی در بغداد ریاست بیمارستان «مقتدری» را برعهده داشت.
در طول توقف او در ری و بغداد، بیماران و پژوهشگران و دانشجویان پزشكی از سراسر جهان برای درمان و كسب فیض و دریافت پاسخ پرسشهایشان به دیدار ش می شتافتند. كشف آبله و آبله مرغان و مشخص كردن تفاوت آنها از هم از كارهایی است كه در دانش پزشكی به نام رازی ثبت شده است.
در دانش شیمی، رازی نخستین دانشمندی بود كه شیمی آلی (ارگانیك) را از شیمی معدنی (غیر ارگانیك) جدا ساخت و در باره شیمی و واكنش های شیمیایی چند اثر به زبانی بسیار ساده نوشت كه مهمترین آنها «اسرار» است. رازی كاشف چند اسید از جمله اسید سولفوریك است كه آنها را جهت مخالف بازها قرار داده و واكنشن های شیمیایی را كه به تهیه الكل كه یك باز است منجر می شود به دقت شرح داده است. دویست كار علمی به نام رازی ثبت است و درمقایسه با سایر دانشمندان ایرانی، رازی را می توان همتراز ابن سینا خواند.
بسیاری از پژوهشگران تاریخ علوم زادروز رازی را ۲۷ دسامبر (روزی چون امروز) اعلام داشته اند. دراین روز (ششم دی ماه) در سال ۱۳۴۳ به مناسبت یازدهمین سده تولد رازی مراسم باشكوه در ایران برگزار شد و با این كه قبلا بسیاری از مدارس، بیمارستانها و خیابانها در ایران به نام رازی نامگذاری شده بود شمار این اماكن به نام او دوبرابر شد. رازی در سال ۹۳۰ میلادی درگذشت.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز