زندگی یک شورشی

خوزه دانیل اورتگا ساودرا، رئیس‌جمهور نیكاراگوآ و رهبر جبهه آزادیبخش ملی ساندینیستا در ۱۱ نوامبر ۱۹۴۵ در خانواده‌ای متوسط در «لالیبرتد» متولد شد. لالیبرتد شهری كشاورزی بود و پدر دانیل هم به‌عنوان حسابدار در یك معدن مشغول به‌كار بود.دانیل اورتگا مبارزه با ظلم را از پدر و مادر خود به ارث برد.
این دو از مبارزان ضددیكتاتوری «آناستازیوسوموسا دبایل»‌ بودند و در این راه حتی زندان را نیز تجربه كردند.پدر دانیل، دوشادوش قهرمان بزرگ مبارزات استقلال‌طلبانه نیكاراگوآ آگوستینوساندینو در میان سال‌های ۱۹۲۷ تا ۱۹۳۴ علیه اشغالگری آمریكا جنگیده بود.
دانیل كه به‌عنوان یك نوجوان آگوستینوساندینو را الگوی خود قرار داده بود، در ۱۵ سالگی برای بار اول به‌خاطر فعالیت‌های سیاسی‌اش دستگیر شد. هوبرتو و كاملیو برادران دانیل هم از مبارزان ضددیكتاتوری بودند كه در این‌ میان هوبرتو به‌عنوان یك استراتژیست نظامی حتی به مقام وزیر دفاع دولت ساندینیستا نیكاراگوآ رسید، اما كاملیو در نبرد با دیكتاتوری كشته شد.
خانواده اورتگا در شرایطی كه دانیل تازه گام به سال‌های نوجوانی گذاشته بود، به «ماناگوئا» پایتخت نیكاراگوآ مهاجرت كردند.در آنجا دانیل اورتگا به تحصیل در مدارس خصوصی كاتولیك پرداخت. او در این سال‌ها یك كاتولیك فعال بود و در محله‌های فقیرنشین پایتخت آموزه‌های انجیل را به مردم منتقل می‌كرد.
جدیت، هوش، سخن‌وری و از خودگذشتگی مذهبی او باعث می‌شد تا بسیاری فكر كنند كه او در آینده یك كشیش خواهد شد.دانیل اورتگا در سال ۱۹۱۳ به دانشگاه آمریكای‌مركزی شهر ماناگوئا وارد شد، اما خیلی زود به جبهه آزادیبخش‌ ملی ساندنیست پیوست. گروهی كه مدتی بعد زیرزمینی شد.
مبارزه ساندینیستا كه نام خود را از آگوستوساندینو به عاریت گرفته بودند، در شرایطی كه سركوب دولت سوموسا به‌شدت گروه‌های سیاسی و چریكی را درهم‌ می‌كوبید، ادامه داشت. اورتگا در سال ۱۹۶۷ به‌عنوان رهبر شاخه مبارزان چریك‌های شهری ساندینیستا انتخاب شد، اما مدتی كوتاه پس از آن در یك عملیات دزدی از بانك دستگیر و به زندان افتاد.
او هفت سال را در زندان سپری كرد، اما در سال ۱۹۷۴ از زندان آزاد شد. داستان آزادی دانیل اورتگا از زندان هم این‌گونه بود كه ساندینیستا در یك عملیات گروگانگیری به‌ خانه‌ای هجوم برده و تعداد زیادی از مسوولان دولتی و اعضای خانواده سوموسا، دیكتاتور نیكاراگوآ را به گروگان گرفتند.
آنها در قبال آزادی گروگان‌ها خواستار آزادی اورتگا و تعدادی دیگر از زندانیان ساندنیست شدند، معامله‌ای كه با موفقیت انجام شد.اورتگا پس از آزادی به مبارزات خود شدت بخشید و به یكی از رهبران ساندینیستا تبدیل شد، اما دیكتاتوری سوموسا با اتكا به گارد ملی خشن خود به تسلط بر ثروت و قدرت در نیكاراگوآ ادامه می‌داد.در ژانویه ۱۹۷۸ یك اتفاق باعث شد تا پایه‌های رژیم سوموسا لرزان‌تر شود.
در این زمان «پدرو خوآكین چامورو» مدیر مسوول روزنامه «لاپرنسا» و یكی از مخالفان سوموسا به قتل رسید. شواهد حاكی از آن بود كه این قتل توسط پسر سوموسا كه از افسران گارد ملی بود، انجام شده است. چند روز بعد و در ۲۳ ژانویه مبارزه سراسری در سطح كشور علیه دیكتاتوری آغازی دوباره یافت.
در نوامبر ۱۹۷۸ با انتشار گزارش سازمان حقوق بشر كشورهای آمریكایی پرده از جنایات گارد ملی نیكاراگوآ برداشته شد. در این زمان شورای امنیت سازمان ملل نیز قطعنامه‌ای علیه حكومت سوموسا صادر كرد. در این زمان مخالفان سوموسا دولت موقت در تبعیدی را در كاستاریكا تشكیل دادند.
از سوی دیگر، محور اصلی مبارزات یعنی ساندینیستا اكثر شهرهای كشور را به تصرف خود درآوردند تا در نهایت سوموسا سقوط كرده و با ثروتی در حدود ۴۰۰ میلیون دلار به آمریكا فرار كند.اورتگا در این زمان به‌عنوان یكی از اعضای خونتا در اداره كشور سهیم شد. شورای بازسازی ملی نیكاراگوآ در این زمان با حضور دانیل اورتگا و چهار عضو دیگر تشكیل شد.
چهار عضو دیگر این شورا «موزز حسان» مبارز ساندینیستا؛ «سرجیو رامیرز وكادو»، نویسنده؛ «آلفونسو روبلوسانی»، تاجر و «ویولتا باریوس دو چامورو»، بیوه یك روزنامه‌نگار مخالف مقتول بودند، اما با استعفای روبلو و چامورو قدرت به‌‌طور كامل به ساندینیستا رسید.در نوامبر ۱۹۸۴ اورتگا دستور انتخابات ملی را داد و موفق شد با كسب ۶۳ درصد آرا در آن انتخابات پیروز شود. انتخاباتی كه از سوی اكثر ناظران بین‌المللی دموكراتیك و عادلانه خوانده شد.
البته تعدادی از گروه‌های مخالف تحت‌فشار سفارت آمریكا این انتخابات را تحریم كردند. ریگان، رئیس‌جمهور وقت آمریكا نیز این انتخابات را غیرعادلانه خواند و اعلام كرد كه متقاعد شده تا با حمایت از كنتراها «پایداری دموكراتیك» را در نیكاراگوآ تقویت كند.
در ۱۹۸۱ رونالد ریگان، ساندینیستا را به همكاری با كوبا برای به‌راه انداختن انقلاب ماركسیستی در آمریكای‌لاتین و به‌خصوص السالوادور متهم كرد. او سیا را رسما مسوول رساندن كمك‌های اقتصادی، تسلیحاتی و آموزشی به مخالفان ساندینیستا یعنی كنتراها كرد. كنتراها متشكل از افسران سابق گارد ملی سوموسا و دیگر مخالفان مسلح ضد ساندینیستا بودند.
حمایت دولت آمریكا از مخالفان اورتگا و ساندینیستا باعث بروز یكی از بزرگترین رسوایی‌های سیاسی تاریخ آمریكا شد كه به ایران گیت یا ماجرای ایران – كنترا معروف شد. در این پرونده فاش شد كه الیور نورث و تعداد دیگری از اعضای دولت ریگان با فروش سلاح به ایران عایدات آن را صرف كمك به كنتراها می‌كردند.
در جنگ كنتراها با دولت ساندینیستا‌ در فاصله سال‌های ۱۹۸۰ – ۱۹۸۹ بیش از ۳۰ هزار نفر كشته شدند.اولین دوره ریاست‌جمهوری اورتگا با مشكلات فراوانی همراه بود. او كه سیاست‌های سوسیالیستی را سرلوحه خود قرار داد، با مخالفت‌های داخلی، دشمنی آمریكا و جنگ با كنتراها دست‌وپنجه نرم كرد.
مخالفت آمریكا تا جایی پیش رفت كه سواحل نیكاراگوآ را مین‌گذاری كرد تا دولت اورتگا را فلج كند.اورتگا در پایان دوران ریاست‌جمهوری خود و در انتخابات سال ۱۹۹۰ با همكار پیشین خود در خونتا، ویولتا باریوس دوچامورو پنجه در پنجه افكند. دوچامورو موفق شد با حمایت اتحاد ملی مخالفان كه گروهی متشكل از ۱۴ حزب از محافظه‌كاران لیبرال گرفته تا كمونیست در انتخابات به پیروزی دست یابد، اما نقطه عطف این انتخابات نحوه واگذاری قدرت به رقیب بود كه به‌عنوان یك الگو معرفی شد.
سخنان اورتگا در هنگام خروج از كاخ ریاست‌جمهوری برای همیشه در تاریخ ثبت شد: «ما به شكل پیروز‌مندانه‌ای از قدرت كناره‌گیری می‌كنیم زیرا ما ساندینیستا برای رسیدن به پست‌های حكومتی خون ندادیم و زحمت نكشیدیم بلكه هدف ما رساندن آمریكای‌لاتین به جایگاه واقعی خود و اجرای اندكی عدالت بود.»پس از این دیدار، اورتگا همچنان به‌عنوان یك رهبر اپوزیسیون چهر‌ه‌ای تاثیرگذار بود.
هرچند در هر دو انتخابات ریاست‌جمهوری سال‌های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ شكست خورد.او در این سال‌ها میانه‌روتر شد و در برخی از اندیشه‌های خود تجدیدنظر كرد كه از جمله آنها می‌توان به حركت به سوی سوسیالیسم دموكراتیك‌تر و تقویت باورهای كاتولیكی در او اشاره كرد تا جایی كه ساندینیستا در سال ۲۰۰۶ قانون ممنوعیت سقط جنین در سرتاسر نیكاراگوآ را تایید كردند.اورتگا در سال ۱۹۹۸ با اتهام سوءاستفاده جنسی از زویلما ناوارز روبه‌رو شد، اما به‌خاطر عضویت در مجلس، دادستان نتوانست او را به محاكمه بكشاند.
او همچنین در سال ۲۰۰۵ با روزاریو موریلو ازدواج كرد. زنی كه سال‌ها با او زندگی كرده و از اورتگا صاحب هفت فرزند شده بود. اورتگا در انتخابات ریاست‌جمهوری ماه نوامبر سال ۲۰۰۶ با پیروزی بر رقبا دوباره به مقام ریاست‌جمهوری نیكاراگوآ دست یافت.
او در این انتخابات كه از سوی اكثر ناظران دموكراتیك و عادلانه خوانده شد، ۹۹/۳۷ درصد آرا را كسب كرد.فیدل كاسترو و هوگو چاوس، دو دوست اورتگا اولین افرادی بودند كه پیروزی او را در انتخابات تبریك گفتند. همچنین كاخ سفید در هشت ژانویه ۲۰۰۷ تایید كرد كه بوش نیز تلفنی پیروزی اورتگا را به او تبریك گفته است.

ترجمه: امیر فیروزی‌راد

منبع : روزنامه هم‌میهن