رکوردشکنان وست اند لندن

درباره وست اند: وست اند را می توان قلمرو اصلی تئاتر بریتانیا دانست؛ یك منطقه بزرگ تجاری ـ هنری كه یكی از جاذبه های گردشگری بریتانیا محسوب می شود و سالن های مختلف و پرقدمت تئاتر لندن را در خود جای داده است. نام «وست اند» اغلب مترادف با تئاتر تجاری لندن است و بدین جهت «وست اند» خوانده می شود كه در غرب شهر لندن به لحاظ جغرافیایی و مكانی واقع شده است. بسیاری از سالن های تئاتر وست اند به خاطر استقرار در یكی از محله های معروف آن به نام سرزمین تئاتر (Theater land) معروفند و پاتوق روشنفكران و تئاتردوستان بریتانیایی محسوب می شوند. البته وست اند تنها یك مركز تفریحی ـ سرگرمی نیست و وجود مراكز تجاری مختلف در این منطقه آن را به قطب تپنده اقتصادی لندن تبدیل كرده است. وست اند كه در سه قرن هفدهم، هجدهم و نوزدهم میلادی به تدریج ساخته و گسترش یافت در اصل یك منطقه اعیان نشین بود كه ساكنان مرفه آن در حقیقت برای فرار از دود و آلاینده های شهری آن را انتخاب كرده بودند. خیلی زود، مراكز سرگرمی، ساختمانهای شیك و فروشگاه های رده بالا آن را به یكی از مناطق پرازدحام لندن تبدیل كرد و رنگ و بویی تجاری به آن بخشید. در حال حاضر علاوه بر سالن های پرشكوه تئاتر منطقه وست اند لندن بسیاری از گالری ها و موزه های هنری، سازمان ها و مؤسسات آموزشی ـ فرهنگی، ساختمان های دولتی و مراكز سرگرمی و فروشگاه های زنجیره ای را در خود جای داده است.
●تاریخچه ای كوتاه از وست اند و تئاتر بریتانیا
نخستین سالن نمایش لندن در سال ۱۵۷۶ یعنی قرن شانزدهم در شوردیچ بنا نهاده شد و نام آن صرفاً تئاتر (The Theater) بود. پیش از این تاریخ بیشتر نمایش های مهم در محوطه های باز، منازل شخصی و اماكن بلااستفاده اجرا می شدند و مخاطبان خاص خود را داشتند. با اتمام عمر مفید این سالن نمایش در سال ۱۵۹۷ یكی از صاحبان آن به نام «ریچارد بوربیج» یكی از سه تئاتر پرقدمت گلوب تئاتر امروزی در ساوت بانك را بنا نهاد. سالن های نمایش گلوب تئاتر (Globe Theater) در سال ۱۵۹۹ با كار یك گروه نمایشی به سرپرستی بوربیج افتتاح شد. بوربیج نخستین بازیگر تئاتر لندن بود كه نقش های هملت، پادشاه لیر و اتللو را ایفا كرد.
نخستین سالن نمایش وست اند در سال ۱۶۶۳ افتتاح شد. این سالن نمایش میزبان نخستین بازیگران وست اند همچون نل گوین و چارلز هارت بود اما در نهایت سال ۱۶۷۲ در جریان یك تخریب شد. پس از این واقعه یك سالن جدید تئاتر به نام تئاتر سلطنتی (Theatre Royal) با طراحی كریستوفر ورن درسال ۱۶۷۴ در وست اند گشایش یافت. این سالن تئاتر جدید تا ۱۲۰ سال به حیات خود ادامه داد و در این مدت چندین و چند سالن تئاتر كوچك و بزرگ به مجموعه سالن های نمایش وست اند لندن افزوده شدند و براعتبار این منطقه به عنوان یك مركز فرهنگی ـ تفریحی افزودند. یكی از مدیر برنامه های بسیار معروف در وست اند دیوید گریك مشهور بود كه نه تنها به عنوان مدیر برنامه بلكه به عنوان یك بازیگر مستعد نیز از چهره های تأثیرگذار بر تئاتر بریتانیا در قرن هجدهم بود. گریك در سال ۱۷۳۷ به لندن مهاجرت كرد و خیلی زود شیفته جادوی تئاتر شد. او در سال ۱۷۴۱ نخستین نقشش را به عنوان ریچارد سوم در نمایشی معروف از شكسپیر بازی كرد و در ۳۰ سال بعدی با فعالیت های مختلف هنری اش بر تئاتر لندن تأثیر بسیاری گذاشت یاد و خاطره او و تأثیر گسترده او بر تئاتر و به خصوص دنیای نمایش وست اند با ساخت یك كلوب و یك سالن نمایش به نام او گرامی داشته می شود.
وست اند امروزی با ساختمان های شكیل و سالن های نمایش پرشكوه آن كه هنوز هم سرپا هستند در قرن نوزدهم شكل گرفت. در این مقطع زمانی بود كه تئاتر در میان اقشار متوسط و مرفه جامعه جا باز كرد و ارزشی درخور یافت. تا اوایل قرن بیستم سالن های جدید تئاتر به تدریج به مجموعه قدیمی وست اند افزوده شدند اما در سالهای پس از جنگ بود كه لندن شاهد آغاز به كار دو مركز مهم نمایشی، به نام های باربیكن و تئاتر ملی (The National theater) بود. در طول همه این سالها و علی رغم چالش های جدیدی كه هنر هفتم یعنی سینما و هزینه حفظ، مرمت و نگهداری سالن های قدیمی پیش روی دست اندركاران تئاتر گذاشت. وست ا ند همچنان در قرن بیست و یك، با شكوه تر و پرصلابت تر از گذشته به حیات خود ادامه می دهد. وست اند در سال ۲۰۰۸ شاهد افتتاح نخستین سالن جدید تئاتر خود پس از سال ۱۹۳۱ خواهد بود كه با نام «سالن نمایش سوندهیم» در خیابان شافتسبوری مستقر شده است.
●انجمن تئاتر لندن:
در حالی كه تئاتر لندن روزبه روز به یك صنعت مهم در این كشور تبدیل می شد نیاز به یك سازمان ناظر و مركزی بیش از پیش احساس می شد. انجمن مدیران تئاتر وست اند كه امروزه به انجمن تئاتر لندن معروف است در پی این نیاز در سال ۱۹۰۸ توسط سرچارلز ویدنهام شكل گرفت تا پاسخگوی برخی نیازهای صنفی باشد. این انجمن به عنوان یك سازمان صنفی نماینده تهیه كنندگان، صاحبان تئاتر و مدیران سالن های نمایش تجاری و یا نیمه دولتی در مركز لندن است. این انجمن علاوه بر ایفای وظایف صنفی خود و راهنمایی علاقه مندان به هنر نمایش جوایز سالانه لاورنس اولیویر را سازماندهی می كند. این جوایز معتبرترین جوایز اعطایی در حوزه نمایش بریتانیا هستند كه به نام لاورنس اولیویر، بازیگر و كارگردان تئاتر بریتانیایی نامگذاری شده است.
كثیرالاجراترین نمایش های وست اند: كثیرالاجراترین نمایش وست اند «تله موش» آگاتاكریستی است كه به مدت ۵۴ سال بر روی صحنه بوده است. این نمایش پربیننده در بیست و پنجم نوامبر ۱۹۵۲ برای نخستین بار در سالن نمایش «New Ambassadors» اجرا شد و به مدت ۲۲ سال در همین سالن بر روی صحنه رفته است. در ۲۵ مارس ۱۹۷۴ این نمایش باشكوه به سالن تئاتر سن مارتین انتقال یافت و از آن زمان تاكنون در همین سالن اجرا می شود. تاكنون بیش از ۲۰ هزار اجرا از این نمایش معروف آگاتاكریستی بر روی صحنه رفته است. در كشورهای دیگر نیز این نمایش با استقبال مشابهی مواجهه شده است و به عنوان مثال در كانادا نیز عنوان كثیرالاجراترین نمایش را به دوش می كشد. این نمایش در كانادا در نهم اوت ۱۹۷۷ بر روی صحنه رفت و در هشتم ژانویه ۲۰۰۴ با ۹ هزار اجرا در طول ۲۶ و اندی سال به كار خود پایان داد.
برخی از بازیگران اوریژینال این نمایش در وست اند ریچارد آتن بورد در نقش گروهبان تروتر و همسرش شیلا سیم در نقش مولی رالستون بود كه پس از مرگ دیوید راون كه نام خود را در تاریخ وست اند به عنوان یكی از كهنه كارترین بازیگران با بیش از ۴۵۷۵ بازی ثبت كرد، گروه بازیگران این نمایش پرطرفدار هر ساله تغییر می كنند. این تغییرات در تعداد و نام بازیگران در ماه نوامبر هر سال اتفاق می افتد و در اصل ایده سرپیتر ساندرز، تهیه كننده اوریژینال این نمایش است. معمولاً به سنت هر ساله بازیگر زن نقش اول این نمایش جای خود را به بازیگر دیگری می دهد و هر دو «كیك تله موش» را با كمك یكدیگر می برند.
نمایش «تله موش» خود اقتباسی از یك داستان كوتاه و آن داستان نیز اقتباسی دیگر از یك نمایشنامه رادیویی است اما كریستی خواهش كرده است كه این داستان تا زمانی كه تله موش به اجرای خود در لندن ادامه می دهد منتشر نشود. از همین رو داستان تله موش هنوز به صورت كتاب در بریتانیا چاپ نشده است اما خود نمایشنامه موجود است. براساس مفاد قرارداد این نمایش هیچ گونه اقتباس سینمایی از این نمایش تا زمان پایان اجرای نهایی این نمایش در وست اند و گذشتن شش ماه از آن امكانپذیر نیست. كریستی در زمان نوشتن این نمایشنامه امتیاز آن را به نوه پسری اش متیو پریچارد به عنوان هدیه تولد واگذار كرد. پریچارد درحال حاضر امتیاز تمامی آثار مادرش را در اختیار دارد.
●دیگر نمایش های كثیرالاجرا در وست اند عبارتند از:
▪بینوایان (محل اجرا در سالن Queen) ۵۴ سال اجرا
▪ شبح اپرا (محل اجرا در سالن Her Majesty) ـ ۲۰ سال اجرا
▪ برادران هم خون (محل اجرا در سالن Phoenix) ۱۸ سال اجرا
▪زن سیاهپوش (محل اجرا در سالن Fortune) ۱۸ سال اجرا
▪شیكاگو (محل اجرا در سالن كمبریج) ۹ سال اجرا
▪مامامیا! (محل اجرا در Prince of wales) ۸ سال اجرا
▪ شیرشاه دیزنی (محل اجرا در سالن Lyeum) ۷ سال اجرا
▪ تو را می جنبانیم (محل اجرا در سالن Dominion) ۴ سال اجرا
▪ Stomp (محل اجرا در سالن Vaudeville) ۴ سال اجرا
كثیرالاجراترین نمایش موزیكال وست اند.
بینوایان با ۲۱ سال اجرا عنوان كثیرالاجراترین نمایش موزیكال وست اند را بر دوش می كشد این نمایش به تهیه كنندگی كاموون مكینتوش كه داستان آن در جریان انقلاب فرانسه می گذرد برای نخستین بار در هشتم اكتبر ۱۹۸۵ در باربیكن بر روی صحنه رفت و در دسامبر همان سال در سالن تئاتر palace در وست اند اجرا شد. در هشتم اكتبر ۲۰۰۶ این موزیكال بیست و یكمین سالگرد تولد خود را جشن گرفت.
●پرهزینه ترین نمایش وست اند: ارباب حلقه ها با هزینه تقریبی ۸ میلیون پوند.
گفته می شود نسخه موزیكال ارباب حلقه ها كه در سال ۲۰۰۷ در لندن بر روی صحنه خواهد رفت گران ترین نمایشی خواهد بود كه وست اند در تاریخ خود داشته. در حال حاضر این ركورد متعلق به نمایش «چیتی چیتی بنگ بنگ» است كه هزینه تولید و اجرای آن ۶‎/۲ میلیون پوند بوده است.
●بزرگترین سالن نمایش وست اند:
كلسیوم لندن، محل استقرار اپرای ملی انگلیس بزرگترین سالن نمایش وست اند به لحاظ گنجایش تماشاگران است كه ظرفیت بیش از ۲ هزارنفر را دارد.
●كوچكترین سالن نمایش وست اند:
سالن نمایش The Donmar Warehouse كه كوچكترین سالن نمایش وست اند است تنها گنجایش ۲۴۸ نفر را دارد.
●بیشترین دریافت كنندگان جوایز اولیور
جودی دنچ و ویلیام دادلی (طراح صحنه) با دریافت هفت جایزه ركورددار بیشترین دریافت كنندگان جوایز اولیویر هستند. جودی دنچ نخستین جایزه اولیویر خود را در سال ۱۹۷۷ برای ایفای نقش در مكبث گرفت و هفتمین جایزه خود را در سال ۲۰۰۴دریافت كرد. ویلیام دادلی نیز نخستین جایزه اولیویر خود را در سال ۱۹۷۹ گرفت. او برای نمایش (كشور ناشناخته) جایزه لاورنس اولیویر را دریافت كرد.
●طولانی ترین نمایش:
The warp با ۲۹ ساعت اجرا طولانی ترین نمایشی است كه در وست اند بر روی صحنه است! این نمایش كه در فهرست گینس نیز به عنوان طولانی ترین نمایش تاریخ ثبت شده داستان سفر یك عابد انگلیسی در زندگی است. این نمایش در ده پرده اواخر دهه ۹۰ نیز در سالن های مختلف نمایش در لندن اجرا شد.

شیلا ساسانی نیا

منبع : روزنامه ایران