یکشنبه, ۹ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 28 April, 2024
مجله ویستا
۱۴ ژانویه ۱۹۷۷ ـ سالروز درگذشت " انتونی ایدن " دولتمرد انگلیسی که زبان فارسی و تاریخ ایران تحصیل کرده بود و در حذف رضا شاه و درگیری با دکتر مصدق نقش داشت
«رابرت انتونی ایدن» دولتمرد انگلیسی که نام او مکررا در تاریخ معاصر ایران آمده است ۱۴ ژانویه ۱۹۷۷ ، دو روز پس از هفتاد و نهمین زادروزش درگذشت. وی که ده سال وزیر امورخارجه انگلستان و ۲۱ ماه نخست وزیر این کشور بود زبان فارسی ، تاریخ سیاسی و تاریخ ادبیات ایران را در دانشگاه آکسفورد فرا گرفته بود و یک انشاء ( پرزنتیشن - تکلیف درسی ) او در تفسیر یک شعر فارسی با مضمون « به دو چیز گیرند مر مملکت را ؛ یکی زعفرانی و پرنیانی ( تطمیع کردن و رشوه دادن به مقامات موثر و فرماندهان نیروها - زعفرانی یعنی سکه طلا و پرنیانی به معنای هدیه از پارچه های گرانبها ) و دگر، آهن آبدیده یمانی ( شمشیر و راه جنگ ) » هنوز مورد استفاده قدرتمداران جهانی است ( دو نمونه آن اشغال نظامی آسان ایران در شهریور ۱۳۲۰ و در سال ۲۰۰۱ ، برکنار کردن طالبان در افغانستان).
وی به عنوان وزیر امور خارجه چرچیل از طراحان نقشه اشغال نظامی ایران ، برکناری رضا شاه که ملی گرایی پیشه ساخته بود و سپس روی کار آوردن پسرش بود که از دیدگاه ایدن مردی ترسو ، مطیع قدرت بالادست، علاقه مند به « بله قربان شنوی و شنیدن تملق » بود و تمایل به خوشگذرانی داشت. ایدن در یک مصاحبه در دهه ۱۹۶۰ ،یک مورد از ایام سخت خدمت دولتی خود را درگیری با دکتر مصدق بیان داشته و گفته بود که مصدق به هیچ صراطی جز تامین حقوق کامل و حاکمیت ایران مستقیم نبود و در این راه حاضر به کوچکترین گذشت نمی شد. وی در همین مصاحبه از سیاست معتدل هری ترومن رئیس جمهوری وقت آمریکا و دین آچسن وزیر امور خارجه او در قبال دکتر مصدق انتقاد کرده و این سیاست را باعث طولانی شدن مسئله ایران و در نتیجه پیدایش تحول مشابهی در مصر( روی کار آمدن ناصر و ملی کردن آبراه سوئز که منجر به کناره گیری ایدن در ۱۹۵۶ شد ) خوانده بود . وی در عین حال گفته بود که همراهی آیزنهاور و وزیر خارجه اش دالس با مساعی مربوط یه برکناری دکتر مصدق ( براندازی ۲۸ مرداد) به خاطر انگلستان نبود بلکه این دو تن می خواستند آمریکا جای انگلستان را در خاورمیانه بگیرند و به انگلستان نقش بازیگر دوم داده شود. ایدن در ۱۹۵۲ با " کلاریسا " ۳۲ ساله برادر زاده چرچیل که ۲۰ سال جوانتر از او بود ازدواج کرد و یکی از شوخی های سیاسی دکتر مصدق این بود که به مناسبت این ازدواج گفته بود: چه خوب است که ماه عسل این مرد (ایدن) دائمی شود تا به دور از توطئه های او ما فرصت داشته باشیم کارمان را بکنیم .
ایدن که در ۳۶ سالگی وزیر امورخارجه انگلستان شده بود و در دهه ۱۹۳۰چند ملاقات با هیتلر و موسولینی داشت گفته است که بر خلاف تصور عمومی ، موسولینی مذاکره کننده ای آرام و خونسرد بود ، ولی به آسانی و بدون ملاحظه زیر قولهایش می زد. او به هیچیک از تعهدات خود در قبال منطقه مدیترانه و اتیوپی که به انگلستان سپرده بود عمل نکرد و از اتیوپی به سومالی و نقاط اطراف تعرض کرد و در مدیترانه از یونان و آلبانی چشم برنداشت و به هر دو سرزمین تعرض کرد . هیتلر شخصیت دیگری داشت ؛ قول نمی داد و تعهد نمی سپرد . هیتلر برای گفتن بله؛ آنقدر اما ، اگر و مگر و پیش نیاز مطرح می ساخت که به گرفتن توافق از او نمی ارزید. هیتلر از بکار بردن سریع آن چه که در دسترسش بود و امکانات آلمان اباء نمی کرد و همین خصیصه سبب شده بود که در دل سایر دولتها هراس افکند. ایدن و هیتلر در سال ۱۹۱۸ (آخرین سال جنگ جهانی اول ) به عنوان دو نظامی متخاصم در جبهه " سم " با هم جنگیده بودند.
این نکات (جملات قصار ) از ایدن به یادگار مانده است:
- صلح به هر بها مانع جنگ نمی شود.
- کوتاه آمدن در مذاکرات ، اشتهای طرف مقابل را افزایش می دهد.
- جنگ ،باید پس از شکست همه تلاشهای سیاسی مورد بررسی قرار گیرد زیرا که نتیجه بکار بردن سرباز قابل پیش بینی نیست.
- پیش از ورود به جنگ ، باید راه خروج از آن را پیدا کرد.
ایدن یک امیر زاده انگلیسی صاحب لقب و یک محافظه کار بود.
منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
خرید میز و صندلی اداری
خرید بلیط هواپیما
گیت کنترل تردد
ایران دولت حجاب مجلس شورای اسلامی مجلس دولت سیزدهم جمهوری اسلامی ایران گشت ارشاد رئیسی پاکستان امام خمینی رئیس جمهور
هواشناسی آتش سوزی سلامت تهران قتل پلیس کنکور شهرداری تهران وزارت بهداشت فضای مجازی زنان پایتخت
خودرو قیمت دلار دلار قیمت خودرو بازار خودرو قیمت طلا بانک مرکزی سایپا مسکن ارز تورم ایران خودرو
سریال محمدرضا گلزار سینمای ایران تلویزیون سینما موسیقی سریال پایتخت مهران مدیری ترانه علیدوستی کتاب تئاتر
اینترنت خورشید کنکور ۱۴۰۳
اسرائیل جنگ غزه غزه رژیم صهیونیستی فلسطین روسیه چین اوکراین حماس ترکیه ایالات متحده آمریکا طوفان الاقصی
فوتبال پرسپولیس استقلال بازی جام حذفی فوتسال آلومینیوم اراک تیم ملی فوتسال ایران تراکتور باشگاه پرسپولیس سپاهان لیورپول
هوش مصنوعی تبلیغات اپل فناوری سامسونگ ناسا بنیاد ملی نخبگان آیفون ربات
بارداری دندانپزشکی کاهش وزن مالاریا زوال عقل