۱۴شهریور ۱۳۸۶ ــ ۵ سپتامبر ــ با یک مقاله پراودا صدها ژنرال و مقام شوروی اعدام شدند

دستگیری، محاکمه و اعدام ژنرالها و مقامهای شوروی که از ۱۲ ژوئن سال ۱۹۳۷ با یک مقاله روزنامه پراودا Pravda ارگان حزب حاکم آغاز شده بود پنجم سپتامبر همان سال به اوج خود رسید و در این روز بیش از صد تن اعدام شدند. پراودا در ۱۲ ژوئن در مقاله شدید اللحنی تحت عنوان توطئه خائنان به میهن سوسیالیستی نوشته بود که صدای چکمه های کثیف آلمان و ژاپن از دور به گوش می رسد. ما هر گردنی را که در برابر خارجیان و دشمنان به حالت تعظیم فرود آید قطع میکنیم. اختاپوس دشمن را در میهن خود فلج می سازیم. نیش زهر آگین مار را پیش از آین که موفق شود می کشیم، کسانی که زاییده انقلاب هستند نبایستی به مادر خود، انقلاب، خیانت می کردند و ..... همان شب هشت ژنرال معروف شوروی از جمله مارشال نوخاچفسکی، معاون وزارت دفاع دستگیر و به اتهام خیانت و چراغ سبز زدن به دشمن اعدام شدند. این مارشال پیش از محاکمه گلوله زده شده بود. چند روز بعد ۲۸ ژنرال و مقام دیگر و متعاقب آن ۱۴ مقام اعدام شدند و چرویاکوف رییس جمهوری بلاروس پیش از آنکه دستگیر شود خودکشی کرد. دوم ژوئیه سال ۱۹۳۷ یکصد و بیست مقام و ژنرال، روز پنجم سپتامبر ۱۳۴ تن دیگر و روز ۱۵ مارس سال بعد ۱۷ مقام از جمله بوخارین اعدام شدند و این تصفیه خونین تا ورود ارتش آلمان به خاک شوروی در سپتامبر ۱۹۴۱ ادامه یافت. مقامهایی که به آنها انگ جاسوسی، خیانت به میهن و سوسیالیسم و پشت کردن به انقلاب، مردم و سربازان و همدستی با فاشیسم (در آن روزگار آلمان، ایتالیا، اسپانیا و ژاپن) زده می شد اگر همان لحظه توسط پلیس مخفی (سازمان اطلاعات) دستگیر نمی شدند توسط سربازان و مردم مضروب و مقتول می شدند. این عمل همراه با یک اخراج گروهی از ادارات و کارگاهها بود که آن را پاکسازی شوروی از خائنان و شیفتگان خارجی می خواندند.
انگیزه مقاله بی سابقه پراودا این بود که پاره یی از مقامهای شوروی و حتی افسران ارشد از سرمایه گذاری خارجی بویژه در صنایع خودرو و تراکتور سازی و نیز تعدیل سوسیالیسم سخن گفته بودند که پراودا آن را خیانت آشکار به حساب آورده بود پس از آغاز این دستگیریها، به کارخانه های خودرو و تراکتورسازی شوروی ده روز مهلت داده شد که خود را به پای آلمان برسانند و ....
استالین پس از جنگ دوم اعلام کرد که اگر این تصفیه نبود شوروی با وجود این همه خائن داخلی نمی توانست بر آلمان پیروز شود ، به عمر رایش سوم پایان دهد ، پرچم خود را بر فراز برلن به اهتزاز در آورد و ابر قدرت گردد.
در دوران جنگ سرد ،اظهارات استالین ؛ « اتهامات بی دلیل دیکتاتور » وانمود می شد که فروپاشی شوروی و تحولات بعدی در روسیه باعث شد که برخی مورخان عباراتی چون « اتهامات بی دلیل و ... » را که به نقل از مقامات غرب وارد کتابهای خود کرده بودند در چاپهای تازه حذف کنند.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز