SWOT در کشاورزی - تحقیقات کاربردی ـ بخش یازدهم

● وضعیت موجود تحقیقات کشاورزی
بارزترین شاخص توسعه یافتگی یک کشور، توان و ظرفیت علمی و فنی آن است. شاخص توان و ظرفیت علمی و فنی کشور نیز بی‌تردید، موضوع، کیفیت و نوع فعالیت‌های پژوهشی اجرا شده و یا در حال اجرا است. فعالیت‌های انجام یافته در زیربخش تحقیقات طی سال‌های ۱۳۷۳ تا ۱۳۸۳ در قالب اجرای طرح‌های تحقیقاتی، تولید بذر و نهال‌های اصلاح شده و تولید واکسن و سرم ( پزشکی و دامی) به شرح زیر خلاصه می‌شود:
تعداد طرح‌های تحقیقاتی اجرا شده در سال ۱۳۷۳، ۲۸۳۷ و در سال ۱۳۸۳(مصوب) ۵۳۴۲ طرح با رشد سالیانه ۵/۶ درصد بوده است که نشانگر توان علمی و پژوهشی کشور در زمینه کشاورزی بوده و تقریباً صد درصد اهداف تحقق یافته است.
اولویت‌های تحقیقاتی شامل موارد زیر می‌باشد:
- استفاده از آخرین فناوری‌های بیوتکنولوژی جهت ارتقاء سطح کیفی و کمی محصولات کشاورزی و منابع طبیعی
- فناوری‌های مربوط به استفاده از منابع آب و خاک در کشاورزی
- فناوری‌های مربوط به ارتقاء ارزش افزوده محصولات و فرآورده‌های کشاورزی و منابع طبیعی (بهبود فناوری‌ها در صنایع تبدیلی و فرآوری محصولات اصلی و جانبی کشاورزی)
- فناوری‌های مربوط به توسعه پایدار کشاورزی ارگانیک
- فناوری‌های مربوط به ماشین‌های کشاورزی و مکانیزاسیون (طراحی، ساخت و بهینه‌ سازی تجهیزات و ماشین‌آلات)
- فناوری‌های مربوط به جمع‌آوری، شناسایی، حفظ ،‌ نگهداری و استفاده از ذخایر ژنتیکی گیاهی و جانوری
- فناوری‌های مربوط به بیابان‌زدائی، توسعه کشت گیاهان دارویی و تولید بذور هیبرید
همه ساله مقداری بذور و نهال اصلاح شده به منظور تامین بخشی از نیازهای زیربخش‌های اجرائی در حد و توان موسسات تحقیقاتی ذی‌ربط تولید می‌گردد. این مقدارطی ده سال گذشته حدود ۴۳۰۶۲۰ تن بذر و ۱۹۹۱۵۰۰ اصله نهال بوده است که بیشترین سهم به تولید نهال خرما و پیوندک مرکبات تعلق دارد.
همچنین طی این مدت واکسن پزشکی و دام و طیور به میزان حدود ۲۹۹۴۸۶۰۰ هزار دز، سرم ضد مارگزیدگی و عقرب‌زدگی ۹۳۸ هزار دز و سرم نرمال و داروهای انگلی دام ۱۳۵۹۷۰ هزار شیشه تولید گردیده است. ضمناً دستاوردهای مهم تحقیقاتی طی دوره مذکور عمدتاً شامل معرفی ارقام پرمحصول با صفات و عملکرد کمی و کیفی مطلوب، تولید واکسن‌های پزشکی و آنتی‌ژن و آنتی‌سرم‌ها، جداسازی ژن مقاوم به شوری از گیاه برنج برای اولین بار در جهان، طراحی و ساخت دستگاه آبیاری بارانی خطی، طراحی و ساخت تعدادی از ماشین‌آلات، تهیه نقشه خاک و آب کشور، شناسایی چندین گونه حشره مفید، تهیه و نگارش فلور ایران و ایجاد باغ گیاه‌شناسی ملی ایران بوده است.
● امکانات وقابلیت‌ها
- وجود نیروی انسانی ماهر و متخصص سازمان در مدارج علمی مختلف
- برخورداری از امکانات و تجهیزات فنی و آزمایشگاهی تحقیقاتی
- وجود محیط‌ های تحقیقاتی ( ایستگاه ها، مزارع ) با شرایط اقلیمی متنوع
- وجود یافته‌های تحقیقاتی در راستای توسعه کشاورزی پایدار
- همکاری گسترده با سازمان‌ها و مجامع تخصصی ملی و بین‌المللی و امکان استفاده از جدیدترین دستاوردها و فن آوری‌های نوین
● محدودیت‌ها و تنگناهای اصلی
- پایین بودن سهم تحقیقات در اقتصاد ملی و کاهش مستمر سهم تحقیقات کشاورزی از فصل تحقیقات طی ۱۵ سال گذشته
- ناکافی بودن هماهنگی‌های لازم بین بخش تحقیقات و اجرا جهت هدفمند کردن تحقیقات کاربردی و ضعف اطلاع‌ رسانی در جهت انتقال یافته‌های تحقیقاتی
- کمبود قوانین به منظور حفظ حقوق مالکیت معنوی محققین
- فقدان سازو کار مناسب جهت مشارکت بخش خصوصی در امر تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی
● اهداف کیفی بلندمدت (اهداف آرمانی)
- ایجاد و توسعه فن آوری‌های نوین به منظور بهره‌برداری از فنون پیشرفته (بیوتکنولوژی، نانوتکنولوژی، مهندسی ژنتیک و...) در تولید و فرآوری محصولات زراعی، باغی، دامی، آبزیان و گیاهان دارویی
- توسعه تحقیقات به منظور افزایش تولید محصولات کشاورزی با اولویت محصولات استراتژیک و صادراتی
- توسعه تحقیقات به منظور ارتقا کیفیت تولیدات بخش کشاورزی
- توسعه تحقیقات در جهت افزایش راندمان و کارایی آب
- توسعه بکارگیری و حفظ ذخایر توارث ژنتیکی و تنوع ژنتیک و ژرم پلاسم
- توسعه محیط‌ ‌های تحقیقاتی به منظور توسعه تحقیقات کشت‌های متراکم (گلخانه‌ای )
- توسعه تحقیقات به منظور افزایش بهره‌وری و کاهش ضایعات در تولید محصولات و فرآورده‌های بخش کشاورزی
- توسعه تحقیقات شناسایی و کنترل عوامل بیماری زا و آفات و علف‌های هرز گیاهان و جانوران مضر و بیماری‌های دام و آبزیان ‌
● اهداف کیفی پنجساله (جهت‌گیری‌های اصلی)
- توسعه و بهبود کیفیت تحقیقات در جهت ارتقای ضریب امنیت غذایی با اولویت محصولات دامی و آبزیان
- بسط و گسترش تحقیقات کاربردی و توسعه‌ای در زمینه‌های آب و خاک، اصلاح بذر و نهال، اصلاح نژاد، پرورش دام و آبزیان، جنگل ومرتع و آبخیزداری، آفات و بیماری‌های گیاهی و راه‌های مبارزه با آن
- توسعه تحقیقات کاربردی در راستای ارتقاء بهره‌وری عوامل و منابع تولید
- توسعه تحقیقات کاربردی در راستای ارتقاء کیفیت محصولات
- توسعه تحقیقات بیوتکنولوژی، نانوتکنولوژی و مهندسی ژنتیک
- توسعه برنامه‌های تحقیقاتی مرتبط با ذخایر توارث ژنتیکی، تنوع زیستی گیاهی و ژرم پلاسم گیاهان زراعی، باغی، زینتی، داروئی، مـرتعی، جنگـلی، دام و آبـزیان میکروارگانیزم‌ها، حشرات مفید و زیان آور
- توسعه تحقیقات باغی برای ایجاد مقاومت در مقابل تنش‌های محیطی با اولویت به سرمازدگی
- توسعه فروش دانش فنی نتایج حاصل از تحقیقات به بخش خصوصی و متقاضیان اطلاعات علمی ـ فنی
● اهداف کمی
- توسعه تحقیقات کاربردی به میزان دو برابر سال پایه
● فعالیت‌های محوری
- طرح جامع بهبود و توسعه تحقیقات محصولات اساسی و استراتژیک زراعی (آبی و دیم)
- طرح جامع بهبود و توسعه تحقیقات محصولات باغی
- طرح جامع بهبود و توسعه تحقیقات دام و طیور
- طرح جامع بهبود و توسعه تحقیقات شیلات و آبزیان
- طرح جامع بهبود و توسعه تحقیقات جنگل و مرتع و آبخیزداری
- تحقیقات کاربردی صنایع تبدیلی و تکمیلی، مکانیزاسیون کشاورزی و توسعه روستایی
- طرح جامع بهبود و توسعه تحقیقات مبارزه با آفات، بیماری‌ها و علف‌های هرز در زیربخش‌های زراعت، باغبانی، جنگل و مرتع
- طرح جامع بهبود و توسعه تحقیقات دامپزشکی
- احداث، توسعه، تکمیل و تجهیز پارک‌ها و مراکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی
- طرح جامع شبکه‌های اطلاع‌ رسانی و خدمات علمی کشاورزی
- طرح پژوهش‌های برنامه‌ریزی توسعه کشاورزی
- طرح مطالعات ساماندهی دشت‌های کشور
- طرح مطالعات توسعه کشاورزی مناطق مرزی
- طرح مطالعات اقتصادی و اجتماعی
- طرح توسعه منابع طبیعی
- طرح تدوین ضوابط و معیارهای فنی بخش کشاورزی
- طرح پژوهش‌های کاربردی توسعه پایدار
● سیاست‌های فضائی و منطقه‌ای
- توزیع فعالیت‌های تحقیقاتی براساس توانمندی‌های علمی و ظرفیت‌های تولیدی و نیازهای منطقه‌ای
● اقدامات
الف) طرح جامع بهبود و توسعه تحقیقات محصولات اساسی و استراتژیک زراعی (آبی و دیم):
- تحقیقات‏ انتخاب و معرفی ارقام پرمحصول محصولات زراعی با صفات و عملکرد برتر و مطلوب و سازگار با شرایط اقلیمی مناطق مختلف کشور با تاکید بر محصولات استراتژیک
- تحقیقات حفظ و تبادل ژرم پلاسم موجود و استفاده بهینه از آن در برنامه‌های اصلاحی محصولات زراعی در مناطق مختلف
- تحقیقات ایجاد واریته مناسب با استفاده از روش خالص ‌سازی لاین از بین توده‌های محلی
- تحقیقات در زمینه گسترش و توسعه فعالیت‌های بیوتکنولوژی و مهندسی ژنتیک در تولید و فرآوری محصولات زراعی
- تحقیقات انتخاب و معرفی ارقام مقاوم به تنش‌های محیطی (خشکی)، شوری، گرما، سرما
- تحقیقات در زمینه حفاظت از ذخایر ژنتیکی
- تحقیقات در زمینه کاهش خسارات ناشی از آفات، بیماری‌ها و علف‌های هرز از طریق روش‌های به نژادی و تکنیک‌های کنترلی
- تحقیقات در زمینه تعیین نیاز غذایی و آبی گیاهان سازگار در اقالیم و اراضی مختلف به منظور افزایش عملکرد کمی و کیفی آنها
- تحقیقات بهینه‌سازی، تقویت و استاندارد کردن فضاها و تجهیزات تحقیقاتی
- تحقیقات در زمینه افزایش بهره‌وری در مصرف آب برای محصولات زراعی
- تحقیقات در زمینه مطالعه، طراحی روش‌های بهینه کاربرد ماشین‌ها و تجهیزات کشاورزی با هدف افزایش عملکرد و حفظ منابع تولید
- تحقیقات خاک و آب به منظور ارتقا کمی و کیفی تولید محصولات مختلف زراعی
- همکاری و مشارکت در زمینه مبادلات اطلاعات علمی، تحقیقاتی و اجرای پروژه‌های مشترک با سازمان‌ها و مراکز ملی منطقه‌ای و بین‌المللی و برگزاری همایش‌های ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی طبق ضوابط و مقررات
- تعیین نیازهای به زراعی برای مناطق مختلف
- کنترل گواهی و نظارت بر کلیه بذور وارداتی و یا تولیدی
- بررسی و تعیین تناوب مناسب کشت و تاثیر آنها بر حاصل‌خیزی خاک و تولیدات محصولات بعدی و اثر آنها در پایداری عملکرد در زراعت بعدی
- بررسی روش‌ها و تعیین سموم مناسب جدید جهت ضدعفونی بذور محصولات مختلف برعلیه آفات و بیماری‌ها
- بررسی مدیریت تلفیقی آفات (IPM)
- بررسی و تعیین مناسب‌ترین روش کنترل، مبارزه با بیماری‌ها وعلف‌های هرز
- گسترش تحقیقات مصرف بهینه عناصر اصلی غذایی به منظور ارائه دستورالعمل‌های توصیه کودی برای اقالیم و خاک‌های مختلف
- بررسی و تعیین روش‌های مناسب استفاده از بقایای زراعت‌های مختلف به منظور افزایش حاصل‌خیزی خاک
- افزایش کارائی مصرف کودهای شیمیائی با استفاده از روش‌های مختلف مدیریتی
- بررسی و تعیین مقادیر مصرف بهینه عناصر ریزمغذی در کمیت و کیفیت گیاهان
- مصرف کودهای ترکیبی مناسب اعم از شیمیایی یا بیولوژیک یا تثبیت‌کننده ازت برای افزایش عملکرد و بهبود خواص کیفی گیاهان
- بررسی زمان، میزان و روش‌های مناسب آبیاری محصولات آبی
- بـررسی و تـعیین مـناسب‌تـرین تاریخ کشت، میزان بذور، آرایش زمین و ارائه دستورالعمل‌های مربوطه
- استفاده از روش‌های جدید به نژادی
- بررسی و ارائه توصیه‌های به‌ زراعی مورد نیاز سیستم‌های مختلف زراعی کشور
- انجام تحقیقات جامع مدیریت با هدف افزایش عملکرد و ارائه راهکارهای اجرائی
- بررسی و ارائه پیشنهاد به منظور ایجاد تشکل‌های مناسب تولیدی
- بررسی نیاز کودی گیاهان در نقاط مختلف کشور
- انجام تحقیقات برای دستیابی به مدیریت بهینه آبیاری و افزایش کارائی مصرف آب در بخش کشاورزی
- استفاده از فن آوری‌های نوین نظیر استفاده از سیستم‌های کود آبیاری به منظور افزایش کارایی توام آب و کود
- انجام تحقیقات به منظور استفاده از توان بالقوه موجودات مفید خاک‌زی، افزایش کارایی و تولید دانش فنی و تکثیر انبوه آنها به صورت انواع کودها و محرک‌های بیولوژیک
- انجام تحقیقات به منظور تعیین روش‌های مناسب برای افزایش مواد آلی خاکی با تاکید بر استفاده از مواد بیولوژیک، جلوگیری از سوزاندن بقایای گیاهی و رعایت تناوب - پایش مداوم تغییرات خاک و آب
- بررسی و تعیین مناسب‌ترین روش آبیاری برای محصولات مختلف زراعی
- بررسی و تعیین روش‌های پیشگیری، کنترل و مبارزه با بیماری‌ها، آفات و علف‌های هرز
- معرفی ارقام مناسب اقالیم مختلف دیم کشور با توجه به تنش‌های جدی مناطق مختلف و ارقام مناسب با عملکردهای پایدار
- بررسی روش‌های غنی سازی نان و افزودن میزان سبوس در تولید نان‌های کیفی
- انجام تحقیقات به منظور مناسب‌ترین روش کنترل زراعی، مکانیکی، بیولوژیکی و شیمیایی آفات و علف‌های هرز
- تهیه بذور مادری و گواهی شده
- انجام تحقیقات به منظور تعیین مناسب‌ترین نیازهای غذایی به عناصر ماکرو و میکرو
- انجام تحقیقات جهت استفاده از تثبیت ازت برای افزایش عملکرد در کشور
- بررسی و معرفی ارقام زراعی برای کشت‌های گلخانه‌ای
- بررسی و معرفی سازه‌های متناسب گلخانه با توجه به شرایط اقلیمی
- بررسی مسائل مربوط به تولید محصولات سبزی و صیفی به روش ارگانیک
- بررسی کشت گلخانه‌ها در بسترهای بدون خاک
ب ) طرح جامع بهبود و توسعه تحقیقات محصولات باغی:
- پروژه تحقیقات انتخاب و معرفی ارقام پرمحصول محصولات باغبانی با صفات و عملکرد برتر، مطلوب و سازگار با شرایط اقلیمی مناطق مختلف کشور
- پروژه تحقیقات حفظ و تبادل ژرم پلاسم موجود و استفاده بهینه از آن در برنامه‌های اصلاحی محصولات باغبانی در مناطق مختلف
- پروژه تحقیقات انتخاب و معرفی ارقام مقاوم به تنش‌های محیطی خشکی، شوری، گرما با اولویت‌ به سرمازدگی
- پروژه تحقیقات در زمینه گسترش و توسعه فعالیت‌های بیوتکنولوژی و مهندسی ژنتیک در تولید و فرآوری محصولات باغبانی
- پروژه تحقیقات در زمینه حفاظت از ذخایر ژنتیکی
- پروژه تحقیقات تکنولوژیکی به منظور ارتقاء کیفیت و کاهش ضایعات
- پروژه تحقیقات معرفی ارقام مناسب درختان میوه هسته دار و دانه دار برای فرآوری
- پروژه تحقیقات توسعه و معرفی ارقام میوه و تولید محصولات گلخانه‌ای مناسب برای تولید خارج از فصل
- پروژه تحقیقات در زمینه کاهش خسارات ناشی از آفات و بیماری‌ها و علف‌های هرز از طریق روش‌های به نژادی و تکنیک‌های کنترلی
- پروژه تحقیقات در زمینه افزایش بهره‌وری در مصرف آب محصولات باغبانی
- پروژه تحقیقات در زمینه بهینه‌سازی روش‌های پس از برداشت، جابجایی، درجه‌بندی، حمل و نقل، بسته‌بندی، خشک ‌کردن، انبارکردن، نگهداری و توزیع محصولات باغبانی
- پروژه تحقیقات خاک و آب به منظور ارتقاء کمی و کیفی تولید محصولات مختلف باغبانی
- پروژه تحقیقات گل و گیاهان زینتی و دارویی و قارچ‌های خوراکی
- همکاری و مشارکت در زمینه مبادله اطلاعات علمی، تحقیقاتی و اجرای پروژه‌های مشترک با سازمان‌ها و مراکز ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی و برگزاری همایش‌های ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی طبق ضوابط و مقررات با توجه به نیاز زیربخش باغبانی
- پروژه تحقیقات تولید ارگانیک محصولات باغبانی
- پروژه تحقیقات شناسایی بیماری‌ها و آفات قارچ خوراکی و تعیین بهترین روش‌های پیشگیری و مبارزه با آنها
- پروژه تحقیقات انتخاب و معرفی ارقام محصولات باغبانی مقاوم و متحمل به بیماری‌های خاک‌زی
- پروژه تحقیقات انتخاب بهترین روش‌های کاشت، داشت و برداشت محصولات باغبانی در اراضی شیبدار برمبنای توسعه پایدار
- مشارکت در تولید نهال سالم و عاری از ویروس و شبه ویروس موردنیاز زیربخش باغبانی
- پروژه تحقیقات محصولات دیم باغبانی
- پروژه تحقیقات در زمینه مطالعه و طراحی روش‌های بهینه کاربرد ماشین‌ها و تجهیزات کشاورزی با هدف افزایش عملکرد و حفظ منابع تولید
- پروژه تحقیقات تعیین پتانسیل عملکرد محصولات باغبانی در شرایط اکولوژیکی متفاوت در سطح رقم
- پروژه تحقیقات انتخاب بهترین و اقتصادی‌ترین روش اصلاح و جایگزینی محصولات باغبانی
ج ) طرح جامع بهبود و توسعه تحقیقات دام و طیور:
- عوامل موثر در طول عمر اقتصادی گاوهای شیری پربازده
- تکنیک‌های هم‌زمانی فحلی و بهبود مدیریت تولید مثل در گاومیش
- پرورش بز مزرعه‌ای در سیستم‌های بسته (متمرکز) و نیمه ‌متمرکز
- بهبود مدیریت ژنتیکی در گاوهای شیری
- توسعه پرورش نژادهای گوسفند شیری
- استفاده بهینه از خوراک دام در واحد‌های دامپروری
- استفاده از خوراک دام پلت شده در تغذیه گاوهای شیری
- اصلاح نژاد طیور بومی در ایستگاه‌های پشتیبانی مرغ بومی
- افزایش راندمان و بهبود عملکرد و تغذیه تکمیلی کلنی‌های زنبورعسل
- شناسائی مناطق مستعد پرورش و ساماندهی کوچ و استقرار زنبورستان‌ها
- اصلاح نژاد زنبورعسل
- تولید گوشت قرمز از طریق ترمینال کراس در واحدهای پرورش گاو شیری
- استفاده بهینه از ضایعات حاصل از کشتار دام و طیور
- آمیخته‌گری و تلاقی تجارتی در گوسفند و بز
- شناسایی و اصلاح نژاد گوسفند، بز و شتر
- سیستم‌های نوین تکثیر مواد ژنتیکی
- برنامه‌های اصلاح نژادی ایستگاه‌های پشتیبانی دام
- تعیین شاخص‌های اقتصادی برای صفات تولیدی گونه‌های مختلف دام و طیور در سیستم‌های مختلف مدیریت و پرورش
- اصلاح نژاد گاو بومی از طریق آمیخته‌گری
- کاربرد ژنتیک مولکولی در بررسی روابط خویشاوندی دامی و تعیین مواد ژنی، معایب و بیماری‌های ژنتیکی
- روش حفظ ذخایر ژنتیکی
- تولید و استفاده بلوک‌های غذایی از کاه، ملاس و سرشاخه‌ها
- استفاده بهینه از منابع غذایی دام و طیور
- استفاده از محصولات فرعی و پس‌مانده‌های کارخانجات صنایع تبدیلی در تغذیه دام و طیور
- توسعه و افزایش تولیدات کرم ابریشم
- تحقیقات ارتقاء روش‌های تشخیص و کنترل بیماری‌های دام و طیور
- تولید فرآورده‌های بیولوژیک مورد نیاز هدف پزشکی و دامپزشکی کشور
- تحقیقات در زمینه آلوده‌ کننده‌های شیر و فرآورده‌های لبنی به‌منظور کاهش سطح آلودگی
- تحقیقات در زمینه کیفیت لاشه تولیدی در فرایند ذبح و کشتارگاه
د ) طرح جامع بهبود و توسعه تحقیقات شیلات و آبزیان:
- تحقیقات ماهیان گرم آبی به منظور افزایش تولید در واحد سطح و کاهش هزینه‌های تولید
- تحقیقات ماهیان سردابی با اصلاح ‌نژاد، کاهش FCR و کاهش هزینه‌های تولید
- تحقیقات اصلاح نژاد گونه‌های بومی به منظور تنوع بخشی در گونه‌های پرورشی
- تحقیقات میگو به منظور افزایش تولید در واحد سطح کاهش FCR و کاهش هزینه‌های تولید
- تحقیقات بهداشت و بیماری‌های آبزیان (ماهی)
- مشارکت در تحقیقات بین‌المللی تن ماهیان و سایر سطح ‌زیان درشت
- مبارزه بیولوژیک با گونه‌های مهاجم از جمله شانه‌داران دریای خزر
- تحقیقات فرآوری آبزیان
- مطالعات و تحقیقات اکولوژی منابع آبی دریای خزر، آب‌های داخلی، خلیج‌فارس و دریای عمان
- تحقیقات بیولوژی و ارزیابی ذخایر آبزیان دریای خزر
- تحقیقات بیولوژی و ارزیابی ذخایر آبزیان خلیج‌ فارس و دریای عمان (سطح‌ زیان، کف‌ زیان)
- مطالعات اقتصادی، اجتماعی جوامع صیادی و آبزی پروران کشور
- تحقیقات گونه‌های آبزیان غیرمعمول (صدف، لابستر آب شیرین، گیاهان دریایی)
- تحقیقات غذای زنده و آرتمیا
- توسعه فن‌آوری اطلاعات، ارتباطات علمی و IT
هـ ) طرح جامع بهبود و توسعه تحقیقات جنگل و مرتع و آبخیزداری:
- توسعه فعالیت‌های تحقیقاتی در راستای شناسایی تنوع زیستی و اکوسیستم‌های ویژه کشور
- توسعه تحقیقات در راستای افزایش تولید و دسترسی به منابع جدید سلولزی در خارج از عرصه جنگل و مرتع جهت کاهش فشار برمنابع طبیعی کشور
- تعیین الگوهای مناسب مدیریت حوزه‌های آبخیز کشور
- تعیین عوامل موثر در وقوع، تشدید سیلاب و بهینه‌سازی روش‌های مهار و بهره‌برداری آن
- تعیین روش‌های استاندارد لازم در زمینه حفاظت سواحل
- تعیین روش‌های بازیافت و اصلاح اراضی ساحلی
- تعیین روش‌های مناسب پهنه ‌بندی سیل‌ خیزی حوزه‌های آبخیز به منظور کاهش خسارات سیل
- پایش و بررسی روندهای توسعه یا وقوع خشکسالی در کشور
- تدوین ضوابط و معیارهای مکانیکی، مطالعه، طراحی و اجرای سدهای زیرزمینی، تاخیری و تغذیه‌ای
- تحقیقات در زمینه شناخت منابع جدید آبی کشور
و ) تحقیقات‌ کاربردی صنایع تبدیلی وتکمیلی، مکانیزاسیون کشاورزی وتوسعه روستایی:
- توسعه، بهبود و کاربرد مکانیزاسیون در محصولات کشاورزی و دامی
- توسعه و بهبود فناوری تولید تجهیزات سیستم‌های آبیاری تحت فشار
- توسعه کاربرد و کسب دانش فنی در زمینه محیط های کشت قابل کنترل
- اصلاح ساختار تکنولوژیکی تولید و بسته ‌بندی پنیر سفید آب نمکی
- اصلاح ساختار تولید عصاره و گلاب از گیاهان معطر داروئی
- بررسی فن آوری سورت لیزری کشمش با توجه به نوع واریته
- بررسی فن آوری تولید شیره خرما ( قند مایع خرما)
- توجیهات اقتصادی مربوط به ساخت دستگاه‌های شستشو، پولک گیری، سرزنی ماهی و پالایش گوشت ماهی
- بررسی فن آوری بسته‌بندی اسپتیک گوجه فرنگی
- بررسی تکنیک‌های جدید آسیاب کردن گندم با توجه به نیازهای صنایع تبدیلی وابسته به آن
- بررسی و ارائه صنایع تبدیلی کنجاله زیتون برای مصرف خوراک دام
- بررسی و تعیین روش‌های جدید صنایع تبدیلی ذرت خصوصاً ذرت روغنی
- بررسی و ارائه روش‌های نوین فن آوری زیتون ( مارمالاد زیتون، بسته ‌بندی‌های نوین دانه زیتون و روغن زیتون)
- بررسی و ارائه فن آوری مناسب تبدیل شالی به برنج براساس واریته‌های مختلف
- بررسی فن آوری سورت و بسته ‌بندی خرما و انجیر
- روش‌های استفاده بهینه از ضایعات
- بررسی فن آوری صنعت بسته‌بندی زعفران و تولید اسانس، پودر، روغن و اسپری زعفران براساس استاندارد اروپا
- بررسی کارآیی سیستم‌های خشک کن ذرت در کشور و ارائه راهکارهای مناسب
- بررسی توسعه کشت گندم دروم (آرد سمولین) برای تهیه ماکارونی Pasta
- ارزیابی عملکرد کششی تراکتورهای رایج در ایران
- بررسی و ارزیابی ماشین‌ها و ادوات مناسب ایران با توجه به شرایط اقلیمی و نظام بهره‏برداری
- بررسی روش‌های کاهش ضایعات در برداشت غلات با کمباین
- بررسی راندمان ماشین‌های فرسوده و میزان مصرف سوخت در آنها
- بررسی تعیین سطوح تکنولوژی و انرژی مصرف مکانیکی
- شناساسی لایحه سخت زیرین درمزارع کشور
- بررسی و تعیین مناسب‌ترین وسایل خاک ‌ورزی در اراضی آبی و دیم در شرایط اقلیمی مختلف کشور
- بررسی و تحقیق در زمینه امکان بکارگیری روش‌های بی خاک ورزی و کم خاک ورزی در شرایط اقلیمی و خاک‌های مختلف کشور
- بررسی اثرات کاربرد ادوات خاک ورزی در رطوبت غیربهینه
- بررسی چگونگی استفاده دستگاه‌های مرکب خاک ورزی و کشت جهت سرعت بخشیدن به عملیات و صرفه جویی در هزینه
- تحقیق در زمینه روش‌های مناسب کشت مکانیزه محصولات کشاورزی
- تحقیق در زمینه ادوات مناسب در آبخیزداری
- تحقیق در زمینه ماشین‌های جمع آوری بذر گیاهان مرتعی و دارویی
- تحقیق در زمینه مناسب‌ترین روش برداشت محصولات کشاورزی
- طراحی و ساخت ماشین‌ها و ادوات کشاورزی و کاربری آنها
- مطالعه کارائی ماشین‌ها و ادوات کشاورزی
- بهینه‌سازی سوخت و تولید ماشین‌های کشاورزی در مراحل مختلف تولید
- بررسی اثرات اجتماعی و اقتصادی مکانیزاسیون کشاورزی در مناطق روستایی کشور
- بررسی نقش مکانیزاسیون در افزایش بهره‌وری نهادهای کشاورزی
- تحقیق و مطالعه تکنولوژی‌های مناسب و متناسب با اهداف توسعه پایدار
- تحقیق و بررسی تنگناهای زیست محیطی و معرفی تکنیک‌های مناسب برای برون‌رفت از معضلات
- تحقیق و بررسی الگوهای مناسب و اقتصادی مکانیزاسیون در محصولات و اقلیم‌های مختلف کشور
- بررسی و طراحی نظام اعتبارات خردروستایی
- بررسی، شناساسی و امکان‌سنجی زمینه‌ها و پتانسیل‌های اشتغال‌زایی در مناطق روستایی (با تاکید بر بخش کشاورزی و صنعت)
- تعریف، شناسایی و طبقه بندی انواع نواحی روستایی کشور
- مبانی نظری، الگو و روش‌های برنامه‌ریزی توسعه نواحی روستایی
- بررسی و طراحی نظام ارزشیابی توسعه روستایی در ایران
- طراحی چارچوب مفهومی روش شناسی و تواناسازی اقتصاد محلی در نواحی توسعه یافته روستایی با استفاده از رهیافت ارزیابی مشارکتی
ز ) طرح جامع بهبود توسعه تحقیقات مبارزه با آفات، بیماری‌ها و علف‌های هرز در زیربخش‌های زراعت، باغبانی، جنگل و مرتع:
- تحقیقات در زمینة پیشگیری و کاهش خسارات ناشی از آفات، بیمارگرها و علف‌های هرز زارعی، باغی و جنگل‌ها و مراتع کشور
- تجزیه و تحلیل خطر آفات، بیمارگرها و علف‌های هرز مهم قرنطینه‌ای و غیرقرنطینه‌ای (بومی)
- تحقیقات در زمینه روش‌های کنترل آفات قرنطینه‌ای محصولات مختلف و تهیه نقشه پراکندگی آنها
- تعیین روش‌های تشخیص (شناسایی) Identification سریع آفات (با استفاده ازروش‌های مولکولی و غیرمولکولی)
- تعیین پراکندگی دقیق آفات، علف‌های هرز قرنطینه‌ای که در دهه‌های گذشته وارد کشور شده‌اند
- تعیین پراکندگی دقیق آفات، بیمارگرها و علف‌های هرز مهم بومی کشور
- تعیین روش‌های ضدعفونی مناسب محصولات کشاورزی وارداتی و صادراتی با توجه به الزامات جهانی (محدودیت مصرف گاز متیل بروماید، لزوم عاری بودن محصولات از باقیماندة سموم، لزوم حفظ کیفیت و ظاهر محصول و ...)
- تحقیق در زمینة شناسایی، معرفی، نحوة تکثیر و رهاسازی عوامل کنترل‌کننده بیولوژیک
- تحقیق پیرامون روش‌های مبارزه غیرشیمیایی موثر برعلیه آفات
- شناسایی و معرفی ترکیبات شیمیایی، بیوشیمیایی و میکروبی آفت کش با کارایی بالا (اثر اختصاصی، کم خطر با دز مصرفی پایین‌تر)
- تحقیق پیرامون شناسایی، معرفی و پیشنهاد حذف سموم خطرناک متداول و جایگزین نمودن آنها با سموم مناسب‌تر ( دز مصرف پایین تر، کم خطرتر، دورة کارنس کوتاه‌تر، اختصاصی تر و ...)
- تحقیق پیرامون شناسایی، جداسازی، تعیین فرمول شیمیایی و سنتز ترکیبات جلب‌کننده حشرات (فرمون‌ها)
- تعیین آستانه و سطح زیان اقتصادی آفات مهم و کلیدی در محصولات زراعی، باغی، جنگل‌ها و مراتع
- تولید گیاهان مقاوم و یا متحمل به آفات و بیمارگری‌های مهم با استفاده از روش‌های مولکولی ( بیوتکنولوژی)
- بررسی امکان بروز مقاومت در علف‌های هرز مزارع و باغات کشور به علف‌کش‌های متداول در اثر استفاده مکرر و متوالی
- تهیه و تدوین برنامه‌های IPM برای محصولات مهم و استراتژیک کشور و اجراء آن برنامه‌ها در پایلوت‌های تحقیقی ـ ترویجی
- تحقیق پیرامون روش‌های کنترل آفات و بیمارگرهای مهم محصولات گلخانه‌ای و زیر پلاستیک
- شناسایی ومعرفی سمپاش‌های مناسب و کارا و نیز تکنیک‌های سمپاشی برای محصولات مهم و آفات مشخص و کلیدی
- تعیین میزان خسارت اقتصادی وارد به محصولات استراتژیک کشور در اثر حمله آفات مختلف (‌به تفکیک محصول و نوع آفت، در شرایط مبارزه و عدم مبارزه)
- بررسی نقش تغییر اقلیم (بروز گرما - خشکی و...) در طغیان آفات، بیمارگرها و علف‌های هرز
- بررسی نقش رژیم و الگوی کشت در طغیان و عدم طغیان آفات، بیمارگرها و علف‌های هرز
- بررسی نقش تغذیه، آبیاری، نوع خاک، زمان کاشت، فاصله کاشت، تناوب، آیش و پارامترهای مشابه در بروز و طغیان و یا عدم بروز و طغیان آفات، بیمارگرها و علف‌های هرز
- تعیین روش‌های ردیابی دقیق و کشف (detection) به موقع آفات و بیمارگرها
- طراحی و تهیه بانک و یا بانک‌های اطلاعاتی گیاه‌پزشکی کشور
- تعیین حداکثر مجاز باقیماندة‌ سموم مصرفی (MRL) در محصولات مختلف
ح ) طرح جامع بهبود و توسعه تحقیقات دامپزشکی:
- تحقیق در زمینه اپیدمیولوژی بیماری‌های ویروسی نظیر: تب برفکی، آبله شتری، بلوتانگ در گوسفند و بز، آنفولانزای اسب و...
- تحقیق در زمینه اپیدمیولوژی بیماری‌های باکتریایی نظیر: سل گاوی، بروسلوز، عفونت لپتوسپیرا انیتروگانس درنشخوارکنندگان و...
- تحقیق در زمینه اپیدمیولوژی بیماری‌های انگلی نظیر: بیماری‌های انگلی شتر، دیکروسلیوم، مطالعه آلودگی حلزون‌های آلوده به انگل‌ها و...
- تحقیق در زمینه شناسایی عوامل بیماریزا (ویروسی، باکتریایی، انگلی و قارچی) نظیر: پتوموویروس ها در گله‌های گوشتی طیور، ویروس آنفولانزا و...
- تحقیق در زمینه ابداع و توسعه روش‌های نوین تشخیص بیماری‌های نظیر: تست‌های الیزای رقابتی و PCR در تشخیص بیماری یون، تست مالئین و مقایسه آن با روش‌های CFT و الیزا و...
- تحقیق جهت دستیابی به فرآورده‌های بیولوژیک جدید نظیر: واکسن آبله گوسفند و بز با سویه Capri Pox و ایمنی زایی آن، دستیابی به تکنولوژی واکسن گلون شده لاسوتا، واکسن آزمایشگاهی PPR,ORT و...
- تحقیق به منظور ارزیابی و بهبود کیفیت فرآورده‌های بیولوژیک نظیر: انواع واکسن‌های تـب بـرفـکی و تـعیین تـعداد آنتی ژن‌های آنها، دوام ایمنی واکسن های بروسلوز (S۱۹- REV۱)، واکسن‌های برونشیت، لارنگو و پاستورلوز طیور در مزرعه و...
- مـطـالعه و ارزیـابی داروهـای مـورد مصرف در دامپزشکی نظیر: هم سنگ زیستی (Bio- Equ - ivalence) بین داروهای ژنریک تولید داخل با انواع تولیدات اصلی آنها، باقیمانده داروهای ژنریک پس از زمان پرهیز آنها در فرآورده‌های خوراکی و...
ط) طرح تحقیقات و پژوهش‌های برنامه‌ریزی توسعه کشاورزی:
- پژوهش شناخت توان اکولوژیک مناطق کشور
- پروژه سنتز مطالعات توسعه کشاورزی و منابع طبیعی و ایجاد پایگاه اطلاعاتی
- پروژه پژوهش توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی
- پروژه پژوهشی تبیین و تدوین ساختارهای مناسب حقوقی و قانونی بخش
ی) ‌طرح مطالعات ساماندهی دشت‌های کشور:
- پژوهش و مطالعات ساماندهی دشت‌های ‌ بحرانی
- پژوهش و مطالعات ساماندهی دشت‌های قابل توسعه
ک) طرح مطالعات توسعه کشاورزی مناطق مرزی:
- پژوهش و مطالعات توسعه کشاورزی مناطق غرب کشور
- پژوهش و مطالعات توسعه کشاورزی مناطق جنوب کشور
- پژوهش و مطالعات توسعه کشاورزی مناطق شرق کشور
- پژوهش و مطالعات توسعه کشاورزی مناطق شمال شرق کشور
ل)‌ طرح مطالعات اقتصادی – اجتماعی:
- طرح تحقیقات و پژوهش‌های بهره‌وری عوامل و نهاده‌های تولید
- پژوهش اقتصاد کالایی محصولات کشاورزی
- پژوهش بهره‌وری عوامل و نهاده‌های تولید در بخش کشاورزی و منابع طبیعی
- پژوهش‌های بازرگانی و سیاست‌های حمایتی محصولات کشاورزی (زراعی، باغی، دامی و آبزیان)
- پروژه متنوع سازی سیاست‌های حمایتی متناسب با سیاست‌های دولت
- تحقیقات و پژوهش‌های تجارت بین‌الملل کشاورزی و WTO
- پروژه طراحی نظام بهینه تعرفه‌های کشاورزی
- پروژه تدوین استراتژی مذاکراتی بخش کشاورزی و مذاکرات تجاری در فرایند عضویت در WTO
- پژوهش ارزیابی چگونگی اجرای نظام تطبیقی استانداردهای بهداشتی مرتبط با بخش کشاورزی با استانداردهای جهانی
- پژوهش تعیین الگوی تجارت خارجی محصولات کشاورزی
- پژوهش بررسی آثار عضویت WTO بر بخش کشاورزی
- پژوهش آثار محصولات منطقه‌ای و بین‌المللی بر بخش کشاورزی
م) پروژه پژوهش‌های ضوابط و معیارهای فنی:
- پژوهش تهیه و تدوین ضوابط فنی، خدمات زیربنایی و تاسیسات بخش کشاورزی
- پژوهش تهیه و تدوین ضوابط فنی و فعالیت‌های تولیدی بخش کشاورزی
- پژوهش تهیه و تدوین ضوابط و فعالیت‌های نوین در بخش کشاورزی
ن) سایر فعالیت‌های تحقیقاتی :
- تحقیقات خاک و آب به منظور ارتقاء بهره‌وری و استفاده بهینه از این منابع در جهت افزایش کمی و کیفی محصولات کشاورزی
- تحقیقات کاربردی در زمینه استفاده مجدد از پسماندها و محصولات فرعی کشاورزی
- تحقیقات کاربردی در زمینه کاهش هزینه‌های تولید محصولات کشاورزی
- تحقیقات دستیابی به تکنولوژی مناسب به منظور ارتقاء کیفیت محصولات و کاهش ضایعات
- تحقیقات در زمینه بهینه‌سازی روش‌های پس از برداشت با استفاده از فن آوری‌های نوین
- تعیین روش‌های مناسب حفاظت خاک در جهت توسعه پایدار
- بهبود مداوم کیفیت تولیدات بیولوژیک و اطلاعات علمی کاربردی
- همکاری و مشارکت در زمینه مبادله اطلاعات علمی، تحقیقاتی و اجرای پروژه‌های مشترک با سازمان‌ها و مراکز علمی، منطقه‌ای و بین‌المللی
س) طرح پژوهش‌های کاربردی توسعه پایدار:
- پروژه پایدار سازی تولید و مصرف نهاده‌ها در بخش کشاورزی
- پروژه پایش تنوع زیستی در بخش کشاورزی
- پروژه فرهنگ سازی ( آموزش، اطلاع‌رسانی و ارتباطات) توسعه پایدار کشاورزی
- پروژه مقابله با آثار سوء تغییرات اقلیمی در بخش کشاورزی
- پروژه ارزش گذاری زیست‌محیطی منابع پایه
- پروژه مشارکت در تدوین استانداردهای زیست‌محیطی کشاورزی در سطح ملی (موسسه تحقیقات خاک و آب)
- پروژه پایش مستمر آلاینده‌ها و عوامل مخرب محیط زیست در بخش کشاورزی (موسسه تحقیقات خاک و آب)
- پروژه مدیریت پسماندها و پس‌آب‌های کشاورزی
- پروژه مدیریت ضایعات کشاورز

منبع : خبرگزاری ایسنا