عمرانی ترین وزارتخانه در سال ۸۵

شتاب فزاینده در روند تكمیل پروژه‌های نیمه‌تمام عمرانی و نیز افزایش ناوگان و به تبع آن عملكرد در تمامی بخش‌های حمل و نقل، نشان‌دهنده وضعیت رو به رشد وزارت راه و ترابری در سال ۸۵ است.
برای مروری بر عملكرد وزارت راه و ترابری علاوه بر بررسی فعالیتهای انجام شده در بخش عمرانی باید نگاهی نیز به توسعه و تجهیز ناوگان و فراهم آوردن امكانات بهتر برای نقل و انتقال بار و مسافر در بخش‌های جاده‌ای، ریلی، هوایی و دریایی داشت.
● فعالیت‌های عمرانی وزارت راه
در بخش عمرانی وزارت راه و ترابری در سال ۸۵ با دارا بودن بالاترین رقم بودجه عمرانی در مقایسه با سایر وزارتخانه‌های كشور، بدون شك نقشی تعیین كننده در تحقق وعده ریاست جمهوری مبنی بر تكمیل پروژه‌های نیمه‌تمام داشت.
عملی شدن این امر یعنی تكمیل ۹ هزار طرح عمرانی ملی و ۴۵ هزار طرح عمرانی استانی به گفته بسیاری از كارشناسان اقتصادی در بلندمدت سبب افزایش سطح اشتغال و كاهش نرخ تورم و در نتیجه رونق اقتصادی كشور خواهد شد.
▪ سرنوشت آزادراه زنجان _ تبریز
در این میان مهمترین پروژه‌ای كه تكمیل آن توسط وزارت راه و ترابری از سال ۸۴ شتاب فزاینده‌ای گرفته و اتمام قسمت اعظم آن در سال ۸۵ در دستور كار این وزارتخانه قرار داشت، آزادراه زنجان _ تبریز به طول ۲۸۵ كیلومتر بود.
فاز اول این آزادراه از زنجان تا سرچم به طول ۸۵ كیلومتر است كه پیش‌تر مورد بهره‌برداری قرار گرفته است. فاز دوم آن نیز به طول ۱۶۸ كیلومتر از سرچم تا بستان‌آباد قرار بود در سال جاری افتتاح شده و مورد بهره‌برداری قرار گیرد كه به دلیل اختلافاتی كه بین وزارت راه و پلیس راه وجود داشت این كار تا كنون محقق نشده است. هر چند كه بنا به اظهار مسوولان وزارت راه كار ساخت این قسمت حدود سه ماه است كه تقریبا به پایان رسیده و از همان زمان تردد در این محدوده برقرار شده است. این در حالیست كه پلیس راه از اواسط اسفند ماه در طول این مسیر مستقر شد و همزمان وزیر راه و ترابری در گفت‌وگو با فارس اعلام كرد كه آزادراه زنجان _ تبریز برای عبور مسافران نوروزی آماده شده و رانندگان می‌توانند برای رفتن به شهرهای شمال شرقی كشور از این مسیر عبور كنند.
فاز سوم آزادراه زنجان _‌ تبریز هم ۳۲ كیلومتر طول دارد كه طبق وعده قبلی وزارت راه در سال آینده به بهره‌برداری خواهد رسید. حال باید دید كه ماجراهای پر كش و قوس فاز دوم برای این قسمت نیز اتفاق خواهد افتاد یا خیر.
▪ آزادراه تهران _ شمال
دیگر پروژه مهم وزارت راه در بخش جاده‌ای آزادراه تهران _ شمال است كه یكی از قدیمی‌ترین پروژه‌های نیمه‌تمام عمرانی در كشور محسوب می‌شود.
در مورد اقدامات انجام شده برای تكمیل این آزادراه در سال ۸۵ وزیر راه و ترابری در گفت‌وگو با فارس اظهار داشت: پس از مشكلاتی كه با طرف چینی در مورد سپردن تضمین به وجود آمده بود، طرف چینی سرانجام این تضمین را به مبلغ ۶۰ میلیون دلار به بانك عامل سپرد و كار ساخت ۳۲ كیلومتر از كن تا گچسر را شروع كرد.
البته در مورد قطعات دیگر این آزادراه نیز مشكلاتی از قبیل تملك اراضی و اختلاف با سازمان حفاظت از محیط زیست، روند پیشرفت كار را كند كرده بود كه رحمتی در این رابطه گفت: وزارت راه در طول سالی كه گذشت جمعا مبلغ ۸ میلیارد تومان به منظور تملك اراضی منطقه و ۳۲ میلیارد تومان برای پیش‌پرداخت به طرف چینی هزینه كرده است كه احتمالا تا پایان سال ۲۰ میلیارد تومان دیگر هم از محل اوراق مشاركت به این آزادراه اختصاص یابد.
بنا به وعده وزیر راه كار ساخت این آزادراه تا حداكثر ۴ سال آینده به پایان خواهد رسید.
▪ فرودگاه امام خمینی(ره)
در قانون بودجه سال ۸۵، ۱۳۱ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان اعتبار جهت پروژه‌های عمرانی و تجهیزات فرودگاهی در نظر گرفته شد. در این بخش مهمترین پروژه وزارت راه و ترابری تكمیل فاز اول فرودگاه امام(ره) بود كه علاوه بر بودجه مصوب شاهد تحولاتی در زمینه مشاركت بخش‌های غیر دولتی بود. شاید بتوان یكی از مهمترین اتفاقاتی را كه در سال جاری برای فرودگاه امام رخ داد اعلام آمادگی فرودگاه اینچان كره جنوبی برای مشاركت در توسعه و تكمیل این فرودگاه عنوان كرد.
این وعده زمانی رنگ واقعیت پیدا كرد كه مدیر عامل فرودگاه اینچان به عنوان موفق‌ترین فرودگاه جهان طی سال‌های گذشته با حضور خود در ایران و اعلام برنامه‌های خود، ضمن برشمردن قابلیت‌ها و موقعیت ویژه فرودگاه امام به تشریح برنامه‌هایی كه می‌توان برای پیشبرد اهداف این فرودگاه در جهت تبدیل آن به فرودگاه اصلی منطقه پرداخت.
از دیگر نكات قابل توجه در مورد فرودگاه امام كه در اوایل آبان‌ماه رخ داد حضور نمایندگان كمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی در این فرودگاه و اعلام موافقت ضمنی برای اختصاص ۲۲۰ میلیارد تومان بودجه در لایحه متمم به منظور تكمیل فاز یك بود.
البته این وعده هیچ‌گاه تا پایان سال عملی نشد.
همچنین قرارداد احداث ترمینال زیارتی فرودگاه امام در آذر ماه به امضای طرفین قرارداد یعنی شركت فرودگاه‌های كشور و شركت ملی ساختمان وابسته به بنیاد مستضعفان رسید. طبق این قرارداد ترمینال مذكور تا ۵/۲ سال آینده به بهره برداری خواهد رسید.
▪ بندر شهید رجایی
از آنجا كه سازمان بنادر و كشتیرانی سازمانی خود اتكا بوده و هزینه‌های آن به طور كلی از محل در‌آمدهای این سازمان تامین می‌شود، كل حجم سرمایه‌گذاری در بنادر كشور را می‌توان سرمایه‌گذاری بخش خصوصی عنوان كرد.
به گفته مدیر عامل سازمان بنادر و كشتیرانی تا بهمن‌ماه سال جاری ۴۴۴ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری در حال بررسی بوده است كه از این میزان با ۳۵۵ میلیارد تومان آن موافقت شده و سرمایه‌گذاری‌ها به تدریج در حال انجام در بنادر كشور است.
بیشترین حجم سرمایه‌گذاری موافقت شده معادل ۱۹۲ میلیارد تومان مربوط به بندر شهید رجایی بوده است. البته این میزان سرمایه‌گذاری در جهت تبدیل این بندر به بندر اصلی منطقه به خصوص بندر گوادر پاكستان بوده است. البته طبق اظهارات وزیر راه و ترابری حجم تخلیه و بارگیری در بندر چابهار هم‌اكنون دو برابر بندر گوادر است و پس از تكمیل فاز یك آن با سرمایه‌گذاری‌های جاری و نیز شدت گرفتن فعالیت‌های توسعه‌ای از سال ۸۶، آینده روشنی برای این بندر قابل تصور است.
علاوه بر این در بخش دریایی امسال با تكمیل توسعه بندر فریدونكنار در شمال كشور این بندر نیز علاوه بر بنادر انزلی، نوشهر و امیرآباد به عنوان مرز دریایی تصویب شد.
▪ راه‌آهن سریع‌السیر تهران _ قم _ اصفهان
یكی از جنجال برانگیزترین پروژه‌های بخش ریلی كشور در سال ۸۵ احداث راه‌آهن سریع‌السیر تهران _ قم _ اصفهان بود. پس از كش و قوس‌های بسیار زیاد مسیر غربی به عنوان مسیر اصلی این پروژه انتخاب شد ولی تعدادی از نمایندگان مجلس اصرار داشتند كه این پروژه از مسیر شرقی یعنی از سمت كاشان به اصفهان احداث شود. به گفته مجری طرح‌های توسعه راه‌آهن طبق قانون تا سال ۸۸ از قطارهای برقی با سرعت ۲۷۰ كیلومتر در ساعت در مسیر غربی تهران - اصفهان بهره‌برداری به عمل خواهد آمد.
مدیر عامل شركت راه آهن جمهوری اسلامی در مورد راه‌آهن مذكور گفت: این محور با هدف جذب ۱۰ میلیون مسافر در سال و كاهش زمان سیر بین تهران _ اصفهان به ۳ ساعت مطالعه شده است.
طبق پیش‌بینی شركت راه‌آهن تا پایان سالجاری عملیات اجرایی این خط آغاز خواهد شد و اگر برنامه‌ها طبق پیش‌بینی‌های صورت گرفته پیش رود قطار سریع‌السیر تهران _ قم _ اصفهان تا ۴ سال آینده به بهره‌برداری خواهد رسید.
● فعالیت‌های توسعه و تجهیز ناوگان
در این بخش شعار وزارت راه و ترابری فراهم آوردن وسایلی سریع، راحت، ارزان و ایمن است كه در راستای اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی تا حد امكان این كار نیز توسط بخش خصوصی انجام شده است.
▪ جاده‌ای
در این بخش تامین ناوگان به طور سنتی توسط بخش خصوصی انجام می‌شده است كه البته اعتبارات نوسازی در این بخش از سوی دولت در اختیار بخش غیر دولتی قرار می‌گیرد.
در سال ۸۵ بیش از یك میلیون وسیله نقلیه شخصی به ناوگان موجود در كشور اضافه شده است. هم‌اكنون حدود ۸ میلیون وسیله نقلیه در كشور وجود دارد كه نشان‌دهنده رشد ۱۰ درصدی ناوگان در كشور است. همچنین در بخش عمومی نیز ۲۵ هزار وسیله نقلیه از ابتدای سال افزوده شده است.
نكته‌ قابل توجه در این بخش تحت كنترل درآمدن آمار تلفات جاده‌ای است به طوریكه با رفع بسیاری از نقاط حادثه‌خیز و تعمیر و لكه‌گیری تعدادی از آزادراهها و همچنین نصب دوربین‌های كنترل ترافیك در بخشی از مسیرهای آزادراهی كشور رشد آمار تلفات جاده‌ای نسبت به سال گذشته كاهش قابل توجهی نشان می‌دهد.▪ حمل و نقل هوایی
در سال ۸۵ یكی از مهمترین اقدامات وزارت راه و ترابری دستیابی به تكنولوژی تعمیرات اساسی موتور هواپیما بود كه به گفته وزیر راه بدون تحریم‌های هوایی از سوی آمریكا دستیابی به این تكنولوژی امكان‌پذیر نبود.
البته در اواسط سال جاری اخباری مبنی بر لغو این تحریم‌ها از سوی دولت آمریكا منتشر شد كه واكنش‌های مختلفی را در داخل و خارج از كشور به دنبال داشت و به نظر می‌رسید كه مشكلات صنعت هوایی ایران ظرف مدت كوتاهی برطرف شود. ولی وزیر راه در پایان سال اعلام كرد كه اعلام این خبر از سوی آمریكا تنها یك شعار سیاسی بود كه هیچ‌گاه محقق نشد. وزیر راه گفت: مشكلاتی كه در گذشته در این زمینه بوده است هنوز هم وجود دارد و به دست متخصصان داخلی در حال برطرف شدن است.
در سال جاری همچنین مراحل ساخت هواپیمای ایران ۱۴۰ در داخل كشور به پایان رسید و كلیه شركت‌های هواپیمایی موظف به استفاده از این نوع هواپیما شدند. شركت ایران‌ایرتور اولین شركتی بود كه اقدام به خرید ۱۰ فروند از این هواپیما كرد.
پروژه مهم دیگری كه وزارت راه در سال ۸۵ آن را دنبال كرده و به نتیجه رسید، خرید ۵ فروند توپولف پیشرفته از كشور روسیه بود كه علی‌رغم تمام مشكلاتی كه در این مسیر وجود داشت سرانجام قرارداد نهایی این پروژه امضا و زمان دقیق ورود هواپیماها به كشور مشخص شد.
بر اساس آخرین آمار در ۶ ماهه نخست سال ۸۵ با اضافه شدن سه فرودگاه حمل و نقل هوایی كشور مشغول به ارائه خدمات به مردم از ۵۶ فرودگاه شد كه البته اختلاف درصد پروازها از از این فرودگاه‌ها بسیار زیاد و قابل توجه بود. در این مدت نسبت به زمان مشابه سال گذشته تعداد پروازهای داخلی با ۵/۹ درصد افزایش ۹ هزار و ۷۲۳ پرواز و تعداد پروازهای بین‌المللی با ۱۰ درصد افزایش به ۲ هزار و ۲۶۵ پرواز رسید.
▪ حمل و نقل ریلی
در سال ۸۵ حمل مسافر توسط شركت راه‌آهن جمهوری اسلامی نسبت به سال گذشته ۱۲ درصد و حمل بار ۴/۹ درصد رشد داشت. البته با احتساب تعداد ناوگان اضافه شده در ایام نوروز رشد مسافری این بخش ۱۷ درصد تخمین زده می‌شود.
در سال جاری ۲۵۰ میلیون دلار توسط شركت راه‌آهن جذب فاینانس شده است. مجموع هزینه‌های شركت راه‌آهن در سال ۸۵، هزار و ۲۹۰ میلیارد تومان بوده كه حدود ۵۰۰ میلیارد تومان از آن هزینه‌های جاری این شركت بوده و ۷۹۰ میلیارد تومان نیز صرف توسعه زیربنا و ناوگان شده است.
درهمین مدت دولت نیز ۸۰۰ میلیارد تومان از محل صندوق ذخیره ارزی از طریق فاینانس به شركت‌های راه‌آهن و رجا اختصاص داد.
سعیدنژاد مدیر عامل شركت راه‌آهن جمهوری اسلامی حجم سرمایه‌گذاری توسط دولت در بخش راه‌آهن در طول سال جاری را بی‌سابقه عنوان كرد.
قطارهای تندرو خود كشش تهران _ مشهد و تهران _ زنجان _ میانه، قطارهای ویژه غزال تهران _ مشهد، تهران _ بندرعباس، كرمان _ مشهد، اصفهان _ مشهد و یزد _ مشهد در طول سال جاری راه‌اندازی شدند.
در زمینه توسعه ناوگان و خریدهای جدید در بخش ریلی می‌توان از خریداری ۳۰ قطار ریل‌باس كه از تابستان سال آینده به تدریج وارد ناوگان می‌شوند، مناقصه خرید صد دستگاه واگن مسافری دو طبقه، خرید ۴۵۰ دستگاه واگن مسافری جدید در قالب خریدهای داخلی، عقد قرارداد جدید ساخت و تحویل ۱۵۰ لكوموتیو مسافری به عنوان اقدامات انجام شده در شركت راه‌آهن جمهوری اسلامی یاد كرد.
▪ حمل و نقل دریایی
تعداد شناورهای بالای هزار تن مشغول به فعالیت در كشور در سال جاری با ۶/۱۰ درصد افزایش نسبت به سال گذشته به ۸ هزار و ۳۰۱ فروند و تعداد شناورهای زیر هزار تن با ۸ درصد افزایش به ۱۸ هزار و ۱۹۲ فروند رسید.
سازمان بنادر و كشتیرانی در یازده ماهه سال ۸۵ موفق به تخلیه و بارگیری بیش از ۱۰۰ میلیون تن كالای نفتی و غیرنفتی شد كه این رقم نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۶/۱۲ درصد رشد داشته است. در این مدت تخلیه و بارگیری كالاهای غیرنفتی ۵/۱۴ درصد و كالاهای نفتی ۳/۱۰ درصد رشد نشان می‌دهد.
البته در بخش مسافری عملكرد یازده ماهه سازمان بنادر نسبت به مدت مشابه سال گذشته با حدود ۶ درصد كاهش ۳ میلیون و ۳۶۴ هزار نفر بود.
▪ سوانح هوایی سالی كه گذشت
تنها سانحه هواپیمایی كه در سال ۸۵ رخ داد و سبب كشته شدن تعدادی از هموطنانمان شد سانحه هواپیمای توپولف در مشهد بود كه در اثر آن ۲۸ نفر جان خود را از دست دادند. البته پس از وقوع این حادثه علی‌رغم تلاش سازمان هواپیمایی كشوری در جهت اطلاع‌رسانی صحیح به مردم در مورد آمار تلفات، به دلیل نبود یك ستاد بحران به عنوان تنها مرجع پیگیری كننده این جوانب سانحه و نیز اعلام آمار تلفات، تا چندین ساعت آمار ضد و نقیضی منتشر می‌شد.
یادآور می‌شود كه وزیر راه و ترابری در این رابطه تاكید كرد علت بروز سانحه هواپیمای توپولف مشهد قطعا یك عامل انسانی بوده و به هیچ وجه مربوط به ناوگان و یا فضای فرودگاه نمی‌شود.
در سال جاری همچنین چند سانحه خروج قطار از ریل نیز رخ داد كه خوشبختانه تلفاتی در بر نداشت و تنها موجب مسدود شدن بخشی از ریل برای مدتی كوتاه شد.
در كنترل آمار تلفات جاده‌ای و یا به قول وزیر راه و ترابری تلفات سوانح رانندگی وزارت راه همان‌طور كه گفته شد در سالی كه گذشت توانست عملكرد خوبی از خود بر جای بگذارد. به طوریكه در نتیجه اقدامات انجام شده در این بخش در راستای مجهز كردن بسیاری از مسیرها به دوربین‌های كنترل ترافیك، احداث باند دوم‌ها و نیز صرف ۶۰ میلیارد تومان به منظور حذف نقاط حادثه‌خیز رشد آمار تلفات در جاده‌های كشور با كاهشی قابل توجه نسبت به سال‌های گذشته تنها ۵/۱ درصد بود.

گزارش از: محمد رضایی

منبع : خبرگزاری فارس