التیام گرمای پردازنده‌های فضایی AMD با نیتروژن مایع

دو پردازنده Phenom II X۴ و ۴۲ Black Edition TWKR را که پشت به پشت یکدیگر در تصویر مشاهده می‌کنید، احتمالا در دنیای واقعی دستتان به آن‌ها نخواهد رسید زیرا از چیپ‌ست‌های نایاب AMD هستند.
اگر از اورکلاکرهای حرفه‌ای باشید به خوبی می‌دانید که پردازنده‌های نسخه TWKR شرکت AMD از بهترین و کمیاب‌ترین پردازنده‌های حال حاضر دنیا به شمار می‌روند و بسیاری از این‌کاره‌ها در آرزوی وصالش در حال سوختن هستند.
از هفته‌ها پیش که تصاویر اولیه این شاهزاده‌ها منتشر شد چشمان زیادی در پی دیدار آن‌ها از نزدیک بودند. به راستی چه قدرت فوق‌العاده‌ای در این چیپ‌ها نهفته است؟ چه چیزی این پردازنده‌ها را ویژه ساخته است؟ اگر عجله نکنید به برخی از ویژگی‌های این پردازنده‌ها پی خواهید برد.
بنا به اعلام AMD به طور تقریبی ۱۰۰ عدد از پردازنده‌های TWKR در کل دنیا موجود است. البته این پردازنده‌ها نیز فقط در اختیار انجمن‌های فوق‌حرفه‌ای و معتبر اورکلاک در دنیا قرار می‌گیرند تا بتوانند با ثبت رکوردهای جدید سرعت مرزها و محدودیت‌ها را در نوردند.
نکته‌ای که این پردازنده‌ها را خاص کرده قابلیت تغییر و نفوذپذیری بالای آن‌هاست. این قابلیت در این متن به معنای قابلیت تغییر و نفوذ بالاتر این پردازنده‌ها نسبت به پردازنده‌های Phenum II معمولی است. در نتیجه دمای آن‌ها نیز بالاتر خواهد رفت و باعث بالا رفتن قابلیت اورکلاک این پردازنده‌ها خواهد شد.
ولتاژ این پردازنده‌ها را می‌توان با استفاده از روش‌های پیچیده خنک‌سازی تا میزان زیادی بالا برد.
زمانی که با دقت بیشتری به این پردازنده‌ها نگاه کنیم نوشته Not for Sale (برای فروش نیست) را مشاهده می‌کنیم.
روی آن‌ها هیچ شماره سریال یا شناسه دیگری وجود ندارد. دلیل این امر هم این است که پردازنده‌های مذکور برای دوره کنونی ساخته و عرضه شده‌اند و به دلیل بالا رفتن بیش از حد دما و در نتیجه کاهش عمر آن‌ها شامل ضمانت‌های رسمی AMD نمی‌شوند.
● این پردازنده‌ها فروشی نیستند
این پردازنده‌ها قابل خرید نیستند و به تشخیص مسوولان و دست‌اندرکاران AMD در اختیار جوامع منتخب اورکلاک برای شکستن رکورد سرعت پردازنده و آزمایش‌های جدید قرار می‌گیرند.
البته این پردازنده‌ها به دلیل پایداری کم فقط برای اورکلاکرهای حرفه‌ای مناسب هستند. این در حالی است که محصول فوق‌العاده Phenom II X۴ ۹۵۵ Black Edition در دسترس آن‌ها قرار دارد و دمای پردازش آن‌ توسط AMD از حد تعیین شده بالاتر نمی‌رود و پایداری بیشتری نیز دارد. البته یک اورکلاکر حرفه‌ای اهمیتی به دمای بالا و پایداری کم پردازنده نمی‌دهد و تنها به فکر بالا بردن سرعت، قدرت پردازش و شکستن رکوردهاست.
برای اورکلاک کردن پردازنده‌ها تا سرحد ممکن بایستی به جای فن خنک‌کننده از دیگچه‌ (محفظه‌های مخصوص) مایعات زیر صفر درجه روی پردازنده استفاده کرد. این دیگچه‌ها نه تنها از آلیاژهای مخصوصی برای انتقال سریع دمای بالای پردازنده ساخته شده‌اند، بلکه به روشی مهندسی و با طراحی خاصی ساخته می‌شوند تا بتوانند بیشترین میزان انتقال گرما و خنک‌کنندگی را فراهم کنند.
برای خنک‌سازی این نوع خاص از پردازنده‌ها از دیگچه‌های بزرگتری استفاده شده است تا ظرفیت بیشتری برای مایعاتی مانند نیتروژن مایع داشته باشد و در هنگام اورکلاک دمای پردازنده تا آنجایی که ممکن است خنک بماند.
در گذشته بیشتر پردازنده‌ها هنگام فعالیت در دمایی پایین‌تر از دمای مطمئنه دچار مشکل می‌شدند که این مسئله به دلیل وجود اختلالی موسوم به Cold Bug بود. این Cold Bugهای بدجنس! می‌توانستند به راحتی از راه‌های مختلف سبب ناپایداری عملکرد و حتی قفل شدن پردازنده شوند. خوشبختانه در پردازنده نسل Phenom II خبری از این جانورها نیست! این پردازنده‌ها در دمای پایین کارکرد مناسبی دارند و پایداری آن‌ها در اورکلاک و هنگام استفاده از هلیم مایع به عنوان خنک‌کننده (که ۷۰ درجه خنک‌تر از نیتروژن مایع است) ستودنی است.
از آنجایی که پردازنده‌های Phenom II مشکل Cold Bug را ندارند می‌توان از آن‌ها برای دوره‌های زمانی طولانی در دمای خیلی پایین استفاده کرد.
باید توجه داشت برای حفظ جان پردازنده و قطعات سیستم اورکلاک شده، عایق کاری اطراف پردازنده و سطح مادربرد یک ضرورت غیرقابل چشم‌پوشی است. فعالیت سیستم در دمای زیر صفر درجه باعث ایجاد مایع اطراف مخزن خنک‌کننده و در نتیجه ایجاد یخ‌زدگی می‌شود.
برای حفاظت قطعات از چنین مشکلی، منطقه نسبتا وسیعی در اطراف پردازنده به وسیله یک نوع مایع لاکی مخصوص پوشیده می‌شود.
برای یک اورکلاک در سطح حرفه‌ای، به همراه خنک‌کننده نیتروژن مایع، استفاده از قطعات و تجهیزات مناسب و کارآمد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در تستی که گزارش آن در ادامه می‌آید از بهترین قطعات و تجهیزات ممکن و با دقت بالایی استفاده شده که لیست این قطعات به شرح زیر است:
▪ پردازنده: AMD Phenom II X۴ ۴۲ Black Edition TWKR
▪ سیستم خنک‌کننده پردازنده: Venom and Dragon F۱ EE
▪ مادربرد: Gigabyte MA۷۹۰FXT-UD۵P
▪ حافظه: دو ماژول ۱ گیگابایتی Crucial Ballistix PC-۱۸۰۰۰ DDR۳
▪ منبع تغذیه: یک منبع تغذیه ۱۲۰۰ واتی Silverstone Decathlon
▪ کارت گرافیک: ترکیب دو کارت گرافیک Sapphire Radeon HD ۴۸۹۰
▪ هارددیسک: هارددیسک مدل Raptor از وسترن دیجیتال با سرعت دوران ۱۰هزار دور در دقیقه
▪ و سیستم خنک‌کننده کارت گرافیک: Danger Den Maze ۴ GPU and ۲۴۰mm Black Ice Xtreme
در هنگام شروع اورکلاک ابتدا باید نیتروژن مایع را داخل دیگچه خنک‌کننده ریخت. هنگام این کار نیتروژن مایع به سرعت شروع به بخار شدن می‌کند و دمای دیگچه و اطراف آن را تا ۱۸۰ درجه سانتی‌گراد زیر صفر پایین می‌آورد. دیگچه مخصوص حاضر در این آزمایش می‌تواند تا ظرفیت ۲ لیتر نیتروژن مایع را در خود جای دهد و از آنجایی که نیتروژن مایع به سرعت بخار می‌شود میزان مصرف آن رابطه مستقیمی با ولتاژ اعمالی به پردازنده و در نتیجه حرارت ایجاد شده دارد.
اکنون این سوال پیش می‌آید که چرا زمانی که ما در این پردازنده‌ها محدودیت‌های وجود مشکل Ice Bug و مشکل کاهش حرارت را نداریم از هلیم مایع که بسیار خنک‌تر است استفاده نمی‌کنیم؟ اولین دلیل، قیمت بالای هلیم مایع است که قیمتی بیش از ۵ برابر نیتروژن مایع دارد. دلیل دیگر تبخیر بسیار سریع‌تر هلیم مایع است به صورتی که ۱۶ لیتر هلیم مایع در هنگام انجام آزمایش‌ها می‌تواند حدود ۱ ساعت نیاز خنک‌کنندگی را برطرف کند.
اکنون برگردیم به اورکلاک و ببینیم این پردازنده که این همه از آن تعریف کردیم تا چه حد می‌تواند سریع‌تر فعالیت کند؟
زمانی که ولتاژ ورودی این پردازنده را تا ۷۵/۱ ولت افزایش می‌دهیم، این پردازنده می‌تواند رکورد ۴/۶ گیگاهرتز را بشکند. اکنون سوال این است که آیا این پردازنده می‌تواند بیش از این رکورد را نیز به دست آورد؟! باید گفت با قابلیت‌هایی که این پردازنده از خود بروز داد این توانایی را دارد اما اگر بخواهید می‌توانید این مسئله را آزمایش کنید! زیرا تیم اورکلاکر این پردازنده ولتاژ ورودی را از این فراتر نبردند چون به کاهش بیشتر عمر پردازنده کم‌عمر یا از بین بردن آن علاقه نداشتند.
شاید با خود فکر کنید که آیا پردازنده قابل خرید و در دسترس Phenom II X۴ ۹۵۵ Black Edition نیز قابلیت رسیدن به این سرعت یا فراتر از آن را دارد؟ در کمال تعجب باید گفت که بله! شانس اورکلاک هر دو پردازنده برابر است اما چیزی که پردازنده‌های نسخه TWKR را برای اورکلاکرها خاص می‌کند این نکته است که پردازنده‌های مذکور تمامی مشخصات و قابلیت‌های ممکن برای اورکلاک بهتر را دارند.
البته سرعت مطمئنه این پردازنده‌ها نیز مانند پردازنده‌های مشابه موجود در بازار ۲ گیگاهرتز (۱۰ در ۲۰۰ مگاهرتز) است که این سرعت برای سیستم‌های خنک‌کننده معمولی پیشنهاد می‌شود. این افزایش چشمگیر سرعت به لطف استفاده از سیستم‌های خنک‌کننده حرفه‌ای‌تر ممکن شده است.

مسعود نیلی

منبع : هفته‌نامه بزرگراه فناوری