یکشنبه, ۱۶ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 5 May, 2024
مجله ویستا


امام‌زاده شاه‌زاده حسین ، قزوین


این بنا كه در شهر قزوین واقع شده، آرامگاه حسین، فرزند حضرت علی بن موسی‌الرضا (ع) است. وفات ایشان، طبق كتیبه موجود در ضریح چوبی نفیس آرامگاه، در سال 201 هـ.ق روی داده است. تاریخ و شكل بنای اولیه بقعه معلوم نیست. قدیمی‌ترین تاریخ بنا، به ضریح چوبی بسیار نفیس بقعه مربوط است كه تاریخ 806 هـ.ق بر روی آن حك شده است. تاریخ اولیه بنای كنونی را به دوره شاه‌صفی صفوی نسبت می‌دهند. طبق كتیبه‌های موجود، بنای امام‌زاده دراوایل قرن چهاردهم هجری قمری بازسازی شده است. ساختمان ایوان بزرگ شمالی، دیواره صحن و سردرِ پركار امام‌زاده و نیز تزئینات كاشی‌‌كاری گنبد و آیینه‌كاری فضاهای داخلی، به همین سال‌ها مربوط است.
بنای امام‌زاده، در كل، مشتمل بر آستانه و صحن و بقعه است. درگاه یا آستانه، جنبه‌های تزئینی زیبا دارد و بالای قوس سردرِ امام‌زاده، تزئینات كاشی با نقش هندسی وجود دارد و در دو سوی بنا، دو مناره قرار گرفته است. درِ ورودی امام‌زاده بسیار بلند و مجلل است و در هر لنگه آن، كوبه‌ای نصب شده است و در زیر هر كوبه، كلمه «یا مفتح‌الابواب» با خط نسخ زیبایی نوشته شده است. كتیبه سردر، كه به سال 1307 هـ.ق تعلق دارد، به خط نستعلیق عالی و به رنگ سفید در زمینه كاشی لاجوردی در دو ردیف،‌ مشتمل بر 12 بیت شعر است. پس از آستانه، هشتی قرار دارد كه به صحن وسیعی منتهی می‌شود. آرامگاه، ساختمان كوچك و منفردی است كه در میان صحن وسیعی قرار گرفته است. دیوارهای این صحن طاق‌نماسازی شده است. در سمت شمال و در كنار ورودی اصلی مجموعه، پشت طاق‌نماها، حجره‌هایی نیز وجود دارد. در دو سوی آستانه، پنج حجره ایوان‌دار و در سه جانب دیگر آن، 52 ایوان بنا شده است. شكل كلی صحن، از شكل ساختمان میانی تبعیت می‌كند و به صورت مستطیل نسبتاً كشیده‌ای است كه در یك سمت، گوشه‌های مورب دارد. صحن دارای دو درِ اصلی در امتداد محور اصلی بقعه است. در وسط صحن، مقابل درِ ورودی، سقاخانه بزرگی با طرح هشت‌ضلعی وجود دارد كه كتیبه‌ای بر آن نصب شده است. در آخر كتیبه، سال بنا، 1340 هـ.ق ذكر شده است. خود بقعه، بنای كوشك‌مانندی دارد كه از درون آن و از چهار جهت می‌توان به بیرون نظر انداخت. گنبد‌خانه اصلی، در میان چهار ایوان كه در چهار جهت اصلی ساخته شده‌اند،‌ قرار گرفته است.