زمین ما تب دارد

«الی» روباتی زباله جمع کن است که در اوج هنر، احساس و خلاقیت انسان امروزی ساخته شده است. او به همراه سوسکی از جنس خودش به تنهایی روی کره زمین زندگی می کند و نا باورانه عشق را از روی تنها نوار ویدئوی باقی و سالم مانده و از میان یک دستگاه تلویزیون که شاید از خانواده نسل اول این دستگاه های جادویی باشد، تماشا کرده، تمرینش می کند و در گذر همه این سال ها که شاید ۷۰۰ سال است، حالا دیگر عشق را می فهمد. این روبات زباله جمع کن، بالاخره عشق را فهمید.
«الی» روباتی زباله جمع کن است که هر شب بعد از غروب خورشید با خالی شدن باتری اش که با انرژی خورشیدی کار می کند، به درون اتاقکی می رود که همه دنیای اوست. او با مجموعه یی از وسایلی زندگی می کند که شاید روزی از آن من یا تو بوده است؛ وسایلی که همین حالا درون اتاق های ما، درون کیف مان، روی میز کارمان، درون جعبه کفشی که وسایل خرده ریز اما پرخاطره و دوست داشتنی مان را نگه می داریم، به فراوانی یافت می شود. اکنون در این انیمیشن، همه آنها، اگر توسط «الی» خرد نشده باشند، در طبقات اتاقک آهنینش جای گرفته اند.
«الی» روباتی زباله جمع کن است که هر روز با طلوع خورشید، به آفتاب سلامی دوباره می کند؛ آفتابی در دل آسمانی که ابرهایش پشت دودهایی پنهان شده که شاید باقیمانده از ۷۰۰ سال پیش باشد. ۷۰۰ سال پیش یعنی الان یعنی سال ۱۳۸۸ شاید هم ۱۳۹۹. از نظر من، خیلی تفاوتی با هم ندارند.
«الی» روی زمینی انباشته شده از زباله زندگی می کند. او تنها وارث باقیمانده از هزاران روبات زباله جمع کنی است که اتفاقاً نام همه آنها «الی» است. انسان ها پیش از ترک زمین، «الی ها» را ساختند و سوار تنها سفینه باقیمانده شدند و رفتند. حالا، آخرین روبات زباله جمع کن که بر حسب اتفاق اندکی حس و عشق از سازندگانش به ارث برده، هر روز از طلوع تا غروب خورشید، تا پایان آخرین قطره انرژی خورشیدی خونش، روغن ریزان، می آید و می رود و زباله هایی را جمع می کند که زمین زیر پای من و تو را بلعیده اند. او زباله های من و تو را جمع می کند.
خیلی مهم نیست که انیمیشن معروف «الی» را دیده باشید. پیام این کارتون نه مثل پیام عقل گرای «هورتون» است، نه مثل «پاندای کونگ فوکار». از هیچ پیام فلسفی خبری نیست. «الی» فقط یک آیینه است. بدون هیچ دیالوگ جدی. تو می نشینی و همان طور که تنقلات بسته بندی شده را میل می کنی و پاکت غیرقابل بازیافت چیپس ات را با عصبانیت در دستانت می فشاری، می بینی که زمین، تنها سیاره صاحب حیات منظومه شمسی، به چه سرنوشتی دچار شده است. در زمین «الی»، هیچ انسانی برای زندگی باقی نمانده است.
اکنون روی میز کارتان، درون اتاقی که نشسته اید و روزنامه را ورق می زنید، نگاهی انداخته و همه وسایل و اسبابی را که فردا یا پس فردا تبدیل به زباله می شوند شناسایی کرده و بشمارید و ببینید چه تعداد از وسایل مقابل چشمان تان قابل بازیافت بوده و می توان آنها را به چرخه حیات بازگرداند.
هنر ما برای پر کردن چاله های زمین برای دفن زباله هایمان بیش از قابلیت مان برای بازگرداندن زباله هایمان به چرخه حیات و طبیعت است.
مبل ها، صندلی ها، تلویزیون ها، سی دی ها، عکس های یادگاری روی دیوار، خودکارهای بدون جوهر، کامپیوتر ها و مانیتورهایی که دیگر فلت نیستند، لیوان های سرامیکی لعاب دار، گوشی های موبایل مان، بسته های چیپس و پفک و پاپکورن و حتی کفش ورزشی پاهایمان، کدام یک از این وسایل را که متعلق به هفت میلیارد انسان روی کره زمین است، می توان دوباره احیا کرد تا زمین و طبیعت آسیب کمتری را متحمل شوند.
با گسترش صنعت و تکنولوژی، تاکید بر رفاه و توسعه آن در همه بخش های زندگی، راحت تر زندگی کردن و انسان تر خوردن و آسان تر زیستن، همه و همه منجر شد غذاهای آماده با بسته بندی های متفاوت، تبدیل مواد اولیه مواد معدنی به لوازم زندگی و ده ها و صدها تغییر شیوه زندگی دیگر، ما را در مسیری سوق دهد که مقصد آن و پایان قصه آن، برای همه ما شناخته شده است.
زمین با وجود همه کنوانسیون های بین المللی و نشست های دانشمندان و سیاستمداران، از گرم شدن زمین گرفته تا آب شدن یخ های قطبی و انقراض ماهیان و پرندگان و... تلاش می کند همچنان زنده بماند. اما به نظر می رسد همه این تلاش ها در قبال تبلیغات تلویزیونی برای برآورده شدن آرزوها چندان به چشم نمی آید.
دانشمندان تلاش می کنند مواد معدنی کمتری برای تبدیل به مواد غیرقابل بازیافت تبدیل شوند و تلویزیون ها تلاش می کنند برای تولیدات غیرقابل بازیافت خود مشتریان بیشتر جذب کنند. آنها همه عناصر طبیعت را گلچین می کنند و در هم می آمیزند تا محصولی دلپسند تر برای ما بسازند و ما هم بیشتر و بیشتر زباله تولید می کنیم. ما زباله تولیدکننده های دوپا.
روز جهانی زمین پاک که هر ساله در ۲۲ آوریل مصادف با ۲ اردیبهشت در تمام دنیا برگزار می شود به همه مردم روی زمین یادآوری می کند «تنها یک زمین داریم».روز زمین پاک در راستای آگاهی عمومی شکل گرفت؛ تلاش برای به خاطر آوردن اینکه موهبت و نعمتی به نام زمین را از دست می دهیم.
سال ۱۹۶۹ جان مک مونل نخستین بار ایده برگزاری یک روز جهانی به نام روز زمین پاک را در یکی از همایش های یونسکو که درباره محیط زیست بود، مطرح کرد. در همان سال پرچـم زمیـن پـاک طراحـی شد و دبیـر کـل سازمان ملل از همان زمان این روز را به عنوان یک روز جهانی در تقویم جهان جای داد.
اکنون یک روز دیگر از روز زمین پاک رسیده است. امروز چقدر زباله تولید کردیم؟

مریم خورسند

منبع : روزنامه اعتماد