قتل درمانی در چچن

«رمضان قدیراف» رئیس جمهور جوان چچن بر این کشور حکومت می کند و گارد ویژه وی با آدم ربایی و قتل همه امورات مردم را در کنترل خود دارند. با این حال قدیراف جز عروسک خیمه شب بازی پوتین، چیز دیگری نیست.
«تا دو روز دیگر هیچ خبرنگار خارجی نمی تواند در این خیابان ها رفت و آمد کند وگرنه احتمالاً در همین خیابان آسفالته میان گروزنی و آرگون با اسلحه های اتوماتیک مورد هدف قرار می گیرد.» این جملات از دهان یک مهندس مخابرات روسی که با گروه مسلحی از وزارت کشور روسیه در این خیابان در حال عبور بوده، بیرون می آید. این مهندس آدم خوش شانسی بوده که تنها زخمی شده است. این حادثه نیز به مانند دیگر گزارش ها در مورد تیراندازی و حمله مسلحانه در ماه های گذشته، تاییدی است بر اوضاع نه چندان صلح آمیز و آرام در چچن.
و همین گزارش ها است که بر ادعاهای مسکو و رئیس جمهور وفادار به پوتین خط بطلان می کشد. بر پایه این گزارش تنها ۵۶ شبه نظامی طی سال جاری در چچن جان خود را از دست داده اند و جالب آنکه وزارت کشور چچن علت اصلی همه این کشت و کشتارها را سوانح رانندگی اعلام کرده است. با این حال وضعیت در این کشور واقع در شمال قفقاز به نسبت دیدار چهار سال قبل نگارنده تغییر و تحولاتی هم داشته است. البته هنوز هم سفر به چچن تنها در قالب گروه های سازماندهی شده رسمی و با مجوز ویژه وزارت کشور برای «سفر به منطقه اجرای عملیات ضد تروریستی» امکان پذیر است. با این حال برخی اقدامات پیشگیرانه امنیتی سست تر شده است و امکان اقامت شبانه در مقر حفاظت شده بریگاد چهل و ششم وزارت کشور هم وجود دارد.
حرکت و عزیمت به سوی چچن هم به نحو آشکاری غیرنظامی تر شده است. چهار سال پیش ما به صورت زمینی و از طریق شهرهای اوستیای شمالی تا مرز چچن رفتیم و از آنجا سوار بر اتوبوسی شدیم که تا گروزنی از سوی یک دو جین سرباز تا دندان مسلح روسی حفاظت می شد. ممانعت از دور شدن هر یک از مسافران از گروه هم در دستور کار آنها درج شده بود. اما در حال حاضر بار دیگر یک خط هوایی منظم میان مسکو و گروزنی ایجاد شده و روزانه دو پرواز توپولف ۱۳۴ این مسیر را پوشش می دهند. ساختمان های فرودگاه گروزنی هم که ویرانه یی بیش نبود، بازسازی شده است. در خود شهر هم تغییر و تحولات دیده می شود. چهار سال پیش هیچ عملیات بازسازی و نوسازی به معنای واقعی کلمه دیده نمی شد اما امروز خانه ها و خیابان ها و مغازه ها و حتی کافه های کنار خیابان ها هم بازسازی شده اند. رفت و آمد وسایط نقلیه هم آن زمان بسیار کم بود اما امروز از این نظر گروزنی به یک شهر معمولی شبیه است.
حتی میدان «مینوتکا» که در اولین جنگ چچن (۱۹۹۶-۱۹۹۴) و در دومین جنگ (۲۰۰۱-۱۹۹۹) صحنه نبردهای خونین بود، امروزه حال و هوایی غیرنظامی تر دارد. باقیمانده ویرانه های خانه های کاملاً تخریب شده هم جمع آوری و در فضای خالی پشت دیوارهای چوبی از دید مردم و بازدید کنندگان پنهان شده و البته بخش قابل توجهی از این هزینه ها از سوی مسکو پرداخت شده است. رمضان قدیراف رئیس جمهور ۳۱ ساله و تنومند روستایی چچن ضمن تحسین و تمجید از خود می گوید؛ «در این چند سال ما به چنان تحولات مثبتی دست یافتیم که جمهوری ما را تبدیل به الگویی برای دیگر جمهوری ها کرده است.» او ادعا دارد که بدون محافظ و بدون آنکه خطری وی را تهدید کند به دورافتاده ترین مناطق می رود و حتی در جمع خبرنگاران در گروزنی هم در فضای باز و بدون محافظ حاضر می شود. و این در حالی است که او با آن لبخند گرگ نما آنجا نشسته و محافظانش کمی آن سوتر در خیابان به این سو و آن سو می روند. رمضان قدیراف که گاردهای محافظش از سوی سازمان های حقوق بشری به موارد متعدد قتل و آدم ربایی متهم شده اند، قدرت را از پدرش احمد که در ۹ نوامبر ۲۰۰۴ در اثر یک حمله کشته شد، به ارث برده است. احمد قدیراف در سال های آغازین دهه نود تا مدتی از شورشیان حمایت می کرد و حتی به عنوان رهبر معنوی چچن همه را به جهاد علیه روسیه فرا می خواند اما کمی بعد اردوگاه خود را تغییر داد. پوتین هم به عنوان تشکر برای این تغییر موضع، احمد قدیراف را به عنوان رئیس جمهوری خودمختار چچن برگزید. اما کمتر از یک سال بعد احمد کشته شد و مسوولیت قتل وی را ژنرال «جمیل باسایف» که در آن زمان هنوز زنده بود، بر عهده گرفت. اما پس از بیش از سه سال که از قتل احمد قدیراف می گذرد هنوز هم شایعاتی مبنی بر کشته شدن وی (که ظاهراً سر به نافرمانی گذاشته بوده است) توسط نظامیان روسی به گوش می رسد. و جالب آنکه در همان شبی که قدیراف پدر کشته شد، رمضان آن زمان ۲۷ ساله به صورت غیرمستقیم قدرت را به اصطلاح از دستان ولادیمیر پوتین تحویل گرفت.
آن شب شبکه های تلویزیونی روسیه رمضان جوان و ناشی را در حالی که لباسی ورزشی و سورمه یی رنگ و البته نامناسب به تن داشت، در کاخ کرملین نشان دادند و پوتین در آن شب از پدر وی به عنوان یک «قهرمان واقعی» یاد کرد. در بهار ۲۰۰۷ هم رمضان اینک ۳۱ ساله بدون آنکه رقیبی داشته باشد، به ریاست جمهوری انتخاب شد.
در شماره دیروز خواندیم که «رمضان قدیراف» رئیس جمهور جوان چچن بر این کشور حکومت می کند و گارد ویژه وی با آدم ربایی و قتل همه امورات مردم را در کنترل خود دارند. با این حال قدیراف جز عروسک خیمه شب بازی پوتین، چیز دیگری نیست.
«تا دو روز دیگر هیچ خبرنگار خارجی نمی تواند در این خیابان ها رفت و آمد کند و گرنه احتمالاً در همین خیابان آسفالته میان گروزنی و آرگون با اسلحه های اتوماتیک مورد هدف قرار می گیرد.» این جملات از دهان یک مهندس مخابرات روسی که با گروه مسلحی از وزارت کشور روسیه در این خیابان در حال عبور بوده، بیرون می آید. این مهندس آدم خوش شانسی بوده که تنها زخمی شده است.
هنگامی که رمضان به طور رسمی در بهار ۲۰۰۷ ریاست جمهوری را به دست گرفت مدت ها بود که قدرت واقعی را در اختیار داشت. در طول آن دوران رقبا یا از دور خارج یا در صورت لزوم تیرباران شدند، به عنوان مثال «مولادی بایسارف» که البته سرنوشتش در مسکو رقم زده شده بود. گارد ریاست جمهوری قدیراف که بیش از چند هزار مامور را در خود جای داده است و بخشی از آنها همان شورشیان سابق هستند، با همکاری یگان های روسی و واحدهای امنیتی به شکار شورشیان می پردازند. افراد این گارد که از آن با نام «قدیرافزی» یاد می شود، بیش از هر جای دیگر در میان مردم وحشت افکنی می کنند زیرا بی شمار آدم ربایی ها و قتل ها به پای آنان نوشته شده است.
تعداد کم شماری از شورشیان چچن به جمهوری های شمال قفقاز مانند داغستان، اینگوش یا کاباردینو بالکارین عقب نشینی کرده اند و البته وضعیت در این جمهوری ها هم روز به روز وخیم تر می شود و تقریباً روزی نیست که گزارشی از مبادله آتش حمله های مسلحانه و انفجاری در این جمهوری ها مخابره نشود.
«رمضان؟ آه او وضعش خوب است.» این را پسر جوانی می گوید که در میدان کارگران شرکت نفت در گروزنی نشسته و با خرد کردن پول مشتری ها در روز چند روبلی دریافت می کند. برای این جوان چندان مهم نیست که قدیراف در شهر گودرمس یک قصر تمام عیار دارد که در ورودی اش دو شیر برنزی بزرگ نصب شده و باغ وحش خصوصی اش شیر و پلنگ کم ندارد. به اعتقاد او شاید رمضان این پول ها را از بی شمار پمپ بنزین های این کشور جمع آوری می کند. جوانک مکثی کرده و اضافه می کند؛ «مساله اصلی این است که او این پول ها را تقسیم می کند.»
در این روز آفتابی سیل تحسین ها و تمجیدها از قدیراف گویی از آسمان می بارد. همه امروز از رئیس جمهور جوانشان به خوبی یاد می کنند؛ همان رئیس جمهوری که از پشتیبانی های پوتین و رهبری حزب دولتی «روسیه واحد» برخوردار است. قدیراف به نحوی بچگانه دستور داده است در همه جا از وی تقدیر شود. پوسترهای او گاه در کنار پدر و گاه در کنار پوتین در جای جای این کشور در معرض دید قرار دارد. روی یکی از آن بی شمار پلاکاردها می خوانیم «رمضان قدیراف، پسری شایسته و افتخار مردم چچن».
«هدا ساراتووا» یکی از معدود چچنی هایی است که جرات بیان واقعیت را دارد. او می گوید؛ «هیچ کدام از این حرف ها را باور نکنید. در اینجا همه مردم می ترسند و هیچ کس جرات نمی کند کلامی به عنوان انتقاد بر زبان آورد. ترس از آنکه چه بسا روز بعد دستگیر شویم و به زندان بیفتیم، همه ما را تبدیل به موجوداتی زبون کرده است. چند سال جنگ این مردم را خسته کرده و آنها از درگیری می هراسند.»
«جمیل تانبایف» که عضو یکی از سازمان های بین المللی حقوق بشر در گروزنی است عقیده دارد که ربودن انسان های بی گناه تا به امروز امری روزمره بوده است. او اضافه می کند که گرچه تعداد ناپدیدشدگان روند نزولی داشته اما در هر ماه یک یا دو مورد از این گونه حوادث گزارش می شود و تعداد این گونه حوادث گزارش نشده به مراتب بیش از اینها است؛ «مردم از روی ترس به جای آنکه از سازمان و افراد ما کمک بگیرند، مستقیماً با خود ربایندگان وارد معامله می شوند و البته این ربایندگان هم غریبه نیستند و از جنگل نیامده اند.» هنوز هم غالباً جوانان هدف آدم ربایی ها قرار دارند و آن طور که در گروزنی شایع است شاید حدود چند صد مرد جوان ۱۶ تا ۲۰ ساله در سال جاری ربوده شده و به کوهستان ها برده شده اند. با همه این احوال هنوز هم شهروندان صلح طلب در انتظار پایان دوران آن به گفته خودشان «خان آسیایی» یعنی همان رمضان قدیراف هستند. مخالفان وی امید دارند که با خداحافظی ولادیمیر از کاخ کرملین، رمضان هم مدت زیادی بر سریر قدرت نماند.

منبع؛ دی ولت

منبع : روزنامه اعتماد