یکشنبه, ۹ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 28 April, 2024
مجله ویستا
آئین باستانی پیرشالیار (شهریار) در کردستان
واژه هورام از دو بخش (هورا)به معنی اهورا و (مان )به معنای خانه و جایگاه و سرزمین تشکیل شده است،بنابر این هورامان به معنای سرزمین اهورائی و جایگاه اهورا مزداست. اهورا در اوستا به معنی خورشید آمده و هورامان معنی سرزمین خورشید نیز میدهد. ازسابقه تاریخی این سرزمین که بگذریم ،طبیعت خارق العاده این سرزمین همگان را شیفته و دلبسته خود میکند،معماری هورامان وکوهستانی بودن منتطقه پله های به سمت بهست را متصور میکند،ظاهراً همه چیز دست در دست هم داده اند که هورامان تخت را بهشتی پنهان در دل کوه بنا کنند.
مسیر این منطقه ازمحورسروآباد به مریوان به طول ۷۵ کیلومتراست. وضعیت خاص روستا ازنظرمعماری،موقعیت، چشمه های پرازآب و همچنین مراسم خاص، آداب ،رسوم و جودمقبره پیرشالیار به ویژه جمعیت و تعداد سکنه قابل توجه آن نشانگر اهمیت آن در زمان ساسانیان است. مراسم پیرشالیار اززمانهای بسیاردوردراین روستا برگزار شده است ،مراسمی که باریشه کهن ،جشن عروسی پیرشالیار را یادآور میشود.
جشن عروسی پیرشالیارمراسمی بسیارکهن است،اگرچه این مراسم درطول زمان با تغییرات بسیاری مواجه بوده ولی ریشه های کهن اساطیری خود را به خوبی حفظ کرده است.
در منابع مکتوب تاریخی آمده است :یک پیامبرروحانی بنام پیرشالیار، از مغان زرتشت نزد مردم اورامان بسیار محترم است و کتابش را به بیگانگان نشان نمیدهند و کلماتش به جای ضرب المثل به کار میرود.
این مراسم هرسال در بهمن ماه ، در آغاز چله کوچک ، درسه مرحله وطی سه هفته در منطقه اورامانات از توابع شهرستان مرزی سروآبادانجام میشود.
اولین هفته بهم نماه گردوهائی که از باغ پیرشالیار چیده شده ،برای اهالی ارسال میشود و به این ترتیب اهالی روستا از شروع مراسم عروسی پیرشالیار با خبر میشوند.
هرساله مردم روستا سالگرد ازدواج پیرشالیاررا که اخرین پنج شنبه پیش از پانزدهم بهمن ماه است دقیقا به همان گونه که اولین باربرگزار شده است را جشن میگیرند.دراین مراسم بامدادچهارشنبه پس از نماز آن زمان که کودکان روستا درکوچه های بسیار باریک وبرف گرفته ده با فریاد (کلاوروچنه)به درمنازل رفته ،سهم خود ازگردو،بیسکویت و...طلب میکنند.
مردان آبادی در شرف آماده کردن حیواناتی هستند که در طول سال خانواده ها به دلیلی نذر کرده ه اند تا در مراسم قربانی کنند.
درمراسم پیرشالیار وظایف تقسیم بندی شده است و هرخانواده ای همان کاری را انحام میدهد که اخلاف او درزما ن حیات پیر در مراسم عروسی انجام میدادند.
هرساله حدود ۳۰ رأس گوسفند و بز و دو رأس گاو در این مراسم ذبح میشود وخونابه احشام ذبح شده بخارکنان ازبام خانه پیر به بام خانه پائین دست و ازآنجا هم بر بام خانه دیگری روان است تا بربام خانه ای یخ کند. اهالی این روستا بخشی از گوشت را تقسیم میکنندو مابقی به عنوان آش نذری در منزل پیر پخته میشود و در ظهر چهارشنبه و پنج شنبه بین مردم تقسیم خواهد شد. مردم این روستا معتقدند این آش هرگز کم نخواهد بود و جمعیت هرچند زیاد باشد کسی باظرف خالی از منزل پیرنخواهدرفت.
بعدازنمازظهردراویش قادری که عمدتاً ازاهالی روستاهای اطراف و روستاهای مرزی عراق که از سه شنبه شب به این محل آمده اند بربام خانه پیرحلقه زده و با آوای عرفان دف شروع به ذکروسماع میکنند.
بعد ازپایان مراسم ذکر همگی به مسجد روستا رفته و نماز مغرب را به جماعت میخوانند و زنان در منزل به فرادا تسبیح حق میگویند.
ازبامداد پنحشنبه مراسم ازسرگرفته میشودهمه درتکاپو وتلاشند ودیگهای بزرگ آش درخانه پیربرآتشند و جماعت به انتظارنهارمیمانند.
خانه پیراتاقی بزرگ است که درکناردیوارآن سکوهائی برای نشستن ساخته اند و برستونهای چوبی اتاق نیز تیرهای چوبی موازی تکیه داده شده تا مردم بر آن بنشینند.
در خانه پیر هرخانواده ای جای مخصوص خودرادارد وعلیرغم افزایش جمعیت در این چندصدساله ،مساحت خانه هنوز مردم را جای میدهد. در این خانه هرشخص فقط میتواند جائی بنشیند که اجداد او ۹۵۰ سال پیش درآنجا مینشستند.
یک هفته پس ازاین مراسم یعنی درسومین جمعه بهمن ماه نیز،مردان نانهائی را که به شکل قرصهای طلائی رنگ ازآرد گندم و مغز بادام کوبیده تهیه شده و با گیاهان خشک چون ریحان و سیاه دانه تزئین شده است بر سرمزارپیر شالیلرمیبرند و پس از جمع شدن بر سر مزار پیر ،نانها را روی هم میریزند و آنها را خرد کرده،با ماست بین حاضران تقسیم میکنند.
هرسال دردومین هفته اردیبهشت،اهالی اورامان و دیگر روستاهای مجاور به رسم تبرک و برای شفای بیماران قطعه ای از تخته سنگ کنارمزار پیرشالیار میکنند و با خود میبرند و بر این باورند که کرامت پیرشالیارباعث تبرک این سنگ شده وسنگ هرساله دوباره سبزخواهد شد. به نظر میرسد که این مراسم که همزمان با جشن سده برگزار میشود یادگار روزگار پرستش مهر در این سامان باشد.
منبع : سایت سیمرغ
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
خرید میز و صندلی اداری
خرید بلیط هواپیما
گیت کنترل تردد
مجلس شورای اسلامی مجلس شورای نگهبان ایران دولت حجاب دولت سیزدهم جمهوری اسلامی ایران قالیباف افغانستان رئیسی رئیس جمهور
تهران هواشناسی چین شورای شهر تهران شورای شهر شهرداری تهران پلیس قتل سیل کنکور فضای مجازی وزارت بهداشت
قیمت دلار مالیات خودرو دلار قیمت خودرو بانک مرکزی بازار خودرو قیمت طلا مسکن تورم ایران خودرو سایپا
زنان تئاتر تلویزیون سریال بازیگر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران سینما فیلم موسیقی سریال پایتخت قرآن کریم
سازمان سنجش خورشید
رژیم صهیونیستی فلسطین اسرائیل غزه آمریکا جنگ غزه روسیه اوکراین حماس ترکیه عراق ایالات متحده آمریکا
فوتبال پرسپولیس فوتسال تیم ملی فوتسال ایران بازی باشگاه پرسپولیس جام حذفی آلومینیوم اراک سپاهان استقلال تراکتور وحید شمسایی
هوش مصنوعی اپل آیفون تبلیغات همراه اول فناوری اینترنت ناسا گوگل بنیاد ملی نخبگان دانش بنیان
موز خواب بارداری دندانپزشکی کاهش وزن آلزایمر