درمان های جدید، انقلابی در پیوند اعضاء

درمان های جدیدی در راه هستند که در بیماران پیوندی موجب توقف مصرف داروهای قدرت مند سرکوب کننده سیستم ایمنی می شوند.
دکتر ساموئل استروبردر این زمینه اعلام کرد: «قدم بعدی در توسعه رشته پیوند اعضاء، حذف کامل این داروها و قابلیت دستیابی به فواید نجات بخش پیوند عضو بدون تحمل هزینه های مادام العمر داروهای سرکوب گر سیستم ایمنی است.»
دکتر توماس استارزل نیز در این زمینه بیان کرد: «این هدف، فاز جدیدی در رشته پیوند اعضاء است. بیماران قادر خواهند بود درمان های سرکوب گر ایمنی کمتری دریافت کنند یا در برخی موارد، آن طور که به وسیله این سه گزارش نشان داده شده است، به هیچ وجه از درمان های طولانی مدت سرکوب گر ایمنی استفاده نکنند.»
این روش ها که در سه گزارش منتشر شده در شماره ۲۴ ژانویه مجله پزشکی نیوانگلند توضیح داده شد، بانک پیوند اعضاء را گسترش نمی دهد بلکه می تواند چشم انداز موجود برای دریافت کنندگان اعضاء را به میزان زیادی بهبود بخشد.
دکتر دیوید ساش نویسنده ارشد یکی از این پژوهش ها و مدیر مرکز تحقیقات بیولوژی پیوند اعضاء در بیمارستان عمومی ماساچوست در بوستون گفت: «ما امیدوار هستیم که این کار بتواند تفاوت عمده ای در چگونگی انجام پیوندها ایجاد کند. با این روش ها بیماران دیگر مجبور نیستند داروهای سرکوب گر سیستم ایمنی را که یکی از مشکلات پیوند عضو هستند، مادام العمر مصرف کنند. این داروها معرکه هستند اما عوارضی نیز دارند.»
از جمله این عوارض می توان به بروز سرطان و آسیب کلیوی اشاره کرد.
استروبر گفت: «پزشکان در زمینه توسعه کاربرد اعضاء پیوندی برای بیمارانی که نارسایی عضوی دارند کار بزرگی انجام دادند. مشکل این است که تمام افرادی که پیوند عضو می شوند مجبورند که برای تمام عمر داروهای سرکوب گر سیستم ایمنی مصرف کنند.
مشکل این جاست که این داروها به خصوص زمانی که برای یک دوره طولانی مدت مصرف می شوند، عوارض جانبی فراوانی دارند. آنان هم چنین هزینه های مالی سنگینی را بر دوش بیماران می گذارند. اگر این بیماران بتوانند از مصرف این داروها دست بکشند، خیلی بهتر است.»
حتی با وجود مصرف منظم و دقیق داروهای سرکوب گر سیستم ایمنی به وسیله بیماران، سالانه حدود ۵ تا ۷ درصد از اعمال جراحی پیوند اعضاء با شکست مواجه می شوند.
هم تحقیق ساش و هم پژوهش استروبر بر «فریب دادن» سیستم ایمنی به نحوی که تصور کند عضو پیوند شده به فرد دریافت کننده تعلق دارد مبتنی است. هر دو روش از پیوند سلول های بنیادی دهنده به گیرنده بهره گرفته بودند.
دکتر روی اسمیت رئیس بخش جراحی دانشکده پزشکی مرکز علوم سلامت A&M تگزاس گفت: «توانایی دستیابی به تحمل در بیماران نسبت به آن چه chimerism پایدار گفته می شود ]وجود سلول های دهنده در بدن فرد گیرنده[ از دهه ۱۹۶۰ مبنا قرار داده شده است. این فرضیه در ۳۰ سال گذشته امری غیرممکن و تعجب آور بود. این پژوهش اثبات این اصل در انسان ها است و پیشرفت بزرگی به شمار می آید.»
اما اسمیت متذکر شد: «ایجاد تحمل اجباری در بیماران پیوند شده خطرناک است. این کار در وهله اول دشوار به نظر می رسد اما احتمالاً در ۱۰ سال آینده ما روش هایی کم خطرتر و کم ضررتر پیدا خواهیم کرد تا بیماران را برای تحمل آماده کنیم، بنابراین این کار در نهایت امری بی خطر خواهد بود. ما راه درازی در پیش داریم که باید هموار شود اما این اتفاق رخ می دهد. این کار بسیار هیجان انگیز است.»
در پژوهش ساش، ۴ نفر از بیمارانی که پیوند کلیه ناهمگون HLA داشتند توانستند ۹ تا ۱۴ ماه پس از پیوند مصرف داروهای سرکوب گر سیستم ایمنی را متوقف کنند. عملکرد کلیه تا ۵.۳ سال از زمان پیوند ثابت باقی ماند.
HLA به معنای آنتی ژن لوکوسیت انسانی است که یکی از روش های ابتدایی برای تعیین همسان بودن دهنده و گیرنده است. HLAs کمابیش روی سطح تمام سلول ها یافت می شوند و به تعیین تفاوت میان بافت طبیعی بدن و مواد خارجی کمک می کنند.
در ابتدا تمام بیماران متحمل جراحی می شوند که مغز استخوان آن ها را نسبتاً تخریب کرده و سطح سلول های T را کاهش می دهد. سلول های T بخشی از سیستم ایمنی هستند که بیش از همه مسؤول پس زدن عضواند. مغز استخوان در نهایت بازسازی می شود و سلول های ایمنی جدیدی می سازد که عضو جدید را می پذیرند.
این روش قبلاً با موفقیت در پیوندهای همسان انجام شده بود.
استروبر و همکارانش سیستم ایمنی مردی را که یک کلیه دقیقاً همسان از برادرش دریافت کرده بود، تغییر دادند. این مرد بدون مصرف داروهای سرکوب گر سیستم ایمنی ۲ سال زندگی کرده است.
متاسفانه شش بیمار دیگر که همان درمان را دریافت کردند نتوانستند از شر داروهای سرکوب گر ایمنی رهایی یابند. البته کلیه آن ها کاملاً همسان نبود.
بررسی سوم به وسیله محققان استرالیایی و بر روی دختری ۹ ساله که یک کبد غیرهمگون از لحاظ HLA را از یک مرد مرده دریافت کرده بود انجام شد. این دختر نیز توانست از شر داروهای سرکوب گر سیستم ایمنی خلاص شود.
اسمیت گفت: «اساساً بدن او آن چه را دو بررسی دیگر مجبور به القاء آن بودند، به طور طبیعی انجام داد. او به یک عفونت ویروسی مبتلا شد که تعداد گلوبول های سفید خونی خود او را کاهش داد و به گلوبول های سفید خونی دهنده که در بدن او بودند اجازه داد که وظیفه دفاع از بدن را انجام دهند. کودک بودن او نیز کمک کننده بود. حدس من این است که این پیوند، یک پیوند بزرگ در یک فرد کوچک بود.»
این پیشرفت ها ممکن است روزی به طور مستقیم بزرگ ترین مشکلی که رشته پیوند اعضاء با آن رو به رو است یعنی کمبود دهنده ها را کاهش دهد.
ساش گفت: «این روش ها زمانی که بافت پیوندی بیگانه {بافت پیوندی از گونه ای مانند خوک به گونه ای دیگر مانند انسان} به کار می رود مهم تر نیز خواهد شد، چرا که این کار تعداد دهنده ها را افزایش می دهد. ما تصور می کنیم که خوک پاسخی برای مشکلات ما خواهد بود. ما در حال پرورش خوک های خاصی برای این هدف هستیم.»

مترجم دکتر نگار اصغربیک

منبع : محیا نیوز