آتش در قلب خانه

تحقیقات نشان داده كه نقطه شروع بیشتر آتش‌سوزی‌های خانگی آشپزخانه است. كارشناسان و متخصصان ایمنی، آشپزخانه را یكی از نقاط پرخطر در خانه می‌دانند و توصیه می‌كنند كه برای كاهش خطرات و پیشگیری از آسیب‌ها و صدمات به ایمنی آشپزخانه توجه شود.
وجود منابع حرارتی مانند اجاق گاز و سماور و همچنین وجود لوازم و وسایل برقی در كنار مواد آتش‌گیر مانند روغن‌ها و مواد شیمیایی، حوله‌ها و دستكش‌ها همه شرایطی را به‌وجود آورده‌اند كه كارشناسان و متخصصان ایمنی، آشپزخانه را محلی با پتانسیل خطر بالا معرفی كنند. ما هم این بار می‌خواهیم سری به آشپزخانه بزنیم، شرایط پرخطر را شناسایی كرده و تا جای ممكن آنها را به حداقل برسانیم.
● دستكش گشاد و آستین بلند ممنوع!
برای كاهش خطر در آشپزخانه، هنگام پخت‌وپز و كار با اجاق گاز همیشه از دستگیره و دستكش پارچه‌ای مناسب استفاده كنید. بهتر است در انتخاب دستكش دقت كنید. پوشیدن دستكش‌های گشاد گاهی باعث شعله‌ور شدن آتش می‌شود و ممكن است در حالی كه می‌خواهید در ظرف را بگذارید دستكش از دست شما خارج شده و آتش بگیرد.
هنگام پخت و پز و آشپزی، لباس مناسب بپوشید. پوشیدن لباس‌هایی با آستین‌های بلند و گشاد هم می‌تواند خطر سوختگی و آتش‌سوزی را بیشتر كند. گاهی بندها، جیب یا كمربندهای شل و آویزان ممكن است به ظروف گیر كند و خطر سوختگی و آتش‌سوزی پیش بیاید.
● آشپزهای خواب‌آلود
گاهی آن‌قدر خسته و خواب‌آلود هستید كه وقتی از آشپزخانه بیرون می‌آیید تا چند دقیقه دیگر برای سرزدن به غذا یا كمتر كردن شعله گاز دو مرتبه به آشپزخانه بروید، ناغافل خوابتان می‌برد و وقتی بیدار می‌شوید كه دود همه جای خانه را گرفته است.
مطالعات نشان داده ۴۲ درصد از افرادی كه در آتش سوزی‌های ناشی از پخت وپز در خانه جان خود را از دست داده‌اند هنگام آتش سوزی خواب بوده‌اند. پس بهتر است وقتی خسته و خواب آلود هستید آشپزی نكنید.
● آتش در ماهی‌تابه
گاهی وقت‌ها پیش می‌آید كه روغن در ماهی‌تابه آتش می‌گیرد. در این مواقع بهترین روش برای خاموش كردن و كنترل آتش این است كه ابتدا شعله گاز را خاموش كنید و سپس در حالی كه دستكش به دست دارید به آرامی ‌در ماهی‌تابه را روی آن بگذارید. با این كار از پرتاب قطرات روغن و پخش شعله جلوگیری می‌شود و آتش به خوبی مهار می‌شود. به دلیل كمبود اكسیژن بعد از مدتی آتش به طور كامل خاموش می‌شود. در ماهی‌تابه را تا قبل از سرد شدن كامل ظرف باز نكنید. یادتان باشد كه هیچ وقت از آب برای خاموش كردن شعله‌های روغن استفاده نكنید. ماهی‌تابه‌ای كه روغن آن درحال سوختن است حركت ندهید چون قطرات روغن و شعله‌ها به راحتی پراكنده می‌شوند و ممكن است آتش وسیع‌تر شود یا در اثر پرتاب قطرات روغن و شعله‌ها دچار سوختگی شوید.
كارشناسان ایمنی، برای خاموش كردن شعله‌های ناشی از سوخت روغن در ماهی‌تابه این روش را به روش‌های دیگر ترجیح می‌دهند. به عنوان مثال اگر به شكل درست و صحیح از كپسول اطفای حریق استفاده نشود این كار ممكن است سبب پخش شدن شعله‌ها و گسترش آتش‌سوزی شود در حالی كه در این روش با سرعت و ایمنی بیشتری شعله‌ها كنترل می‌شوند. فقط كافی است، نترسید و از دستكش مناسب استفاده كنید تا دستتان نسوزد.
از جوش‌شیرین هم می‌توان برای خاموش كردن شعله‌های كوچك ناشی از سوختن روغن در ماهی‌تابه استفاده كرد. اما در این روش، خطر سوختگی ناشی از حرارت و پرتاب قطرات روغن بیشتر است. توصیه می‌شود از جوش‌شیرین برای كنترل و خاموش كردن این شعله‌ها استفاده نكنید، گاهی ممكن است خود جوش‌شیرین باعث بیشتر شدن شعله‌ها شود.
● آتش برقی
گاهی ممكن است در آشپزخانه ماكروفر یا توستر محل شروع حریق باشند. در صورت بروز این نوع آتش در آشپزخانه، در وسیله را بسته نگهدارید و دستگاه را از برق بكشید. قبل از استفاده مجدد دستگاه را به تعمیركار و تكنسین و یا شركت سازنده نشان دهید تا تعمیرات لازم را انجام دهند. در صورت لزوم دستگاه را تعویض كنید.
برای خاموش كردن آتش‌سوزی‌های ناشی از برق - قبل از قطع كامل جریان برق - از آب استفاده نكنید. این كار ممكن است خطر برق‌گرفتگی را نیز به خطر سوختگی اضافه كند.
● فر اجاق‌گاز
اگر متوجه شدید فر اجاق‌گاز آتش گرفته است بهترین كار این است كه در فر را بسته نگهدارید، شعله را خاموش كنید و جریان گاز را به طور كامل قطع كنید. متاسفانه این نوع آتش سوزی معمولا شدید است. در صورت شدید بودن حریق به سرعت از آتش نشانی كمك بخواهید.
● كپسول اطفای حریق
بهتر است یك كپسول اطفای حریق چند منظوره تهیه كنید و طرز كار با آن را یاد بگیرید تا در همان لحظات اول بتوانید آتش را خاموش كنید. كپسول را در كنار در ورودی آشپزخانه و در دسترس نصب كنید. از نصب كپسول در نزدیكی و كنار منابع حرارتی و محل‌هایی كه احتمال دارد نقطه شروع حریق باشند خودداری كنید، چون در این صورت در هنگام آتش سوزی دسترسی به آنها مشكل و گاهی غیرممكن می‌شود. فراموش نكنید گاهی اوقات ترك كردن محل بهترین و تنها راه حل ممكن است.‌
● ۷ نكته برای پیشگیری آتش‌سوزی
برای پیشگیری از آتش‌سوزی و سوختگی در آشپزخانه نكات زیر را رعایت كنید:
۱) هنگام پخت غذا در آشپزخانه حضور داشته باشید و آشپزخانه را به مدت طولانی ترك نكنید. حضور در آشپزخانه هنگام پخت غذا علاوه بر اینكه از وقوع خطر جلوگیری می‌كند سبب می‌شود در صورت وقوع حریق، شعله‌ها را در همان لحظات ابتدایی خاموش كنید. اگر به هر دلیلی می‌خواهید برای مدتی آشپزخانه را ترك كنید شعله‌ها را خاموش كنید.
۲) وسایل و اشیای آتش‌گیر مانند دستمال‌های آشپزی، حوله‌ها و ظروف پلاستیكی را از منابع حرارتی به خصوص اجاق گاز دور نگه دارید.
۳) اجاق‌گاز و سطوح اطراف آن را همیشه تمیز نگه‌دارید.
۴) هنگام آشپزی و قراردادن و برداشتن ظروف در فر یا روی شعله اجاق‌گاز از دستگیره و دستكش‌های پارچه‌ای استفاده كنید. دستكش‌های گشاد باعث سوختگی می‌شوند. در صورت سوختن دست، دستتان را سریع از حرارت دور كرده و در آب سرد قرار دهید. در موارد شدیدتر از پماد سوختگی استفاده كنید و با مراجعه به پزشك، درمان دارویی انجام دهید.
۵) دسته قابلمه‌ها و ظروف روی شعله اجاق‌گاز را طوری قرار دهید كه روی شعله‌های دیگر قرار نگیرد و همچنین در حالتی نباشد كه بچه‌ها به آن دسترسی داشته باشند.
۶) برای پیشگیری از سوختگی با آب، درجه آب گرم را طوری تنظیم كنید كه باعث سوختگی نشود.
۷) اگر سیگار می‌كشید بهتر است هرچه زودتر آن را ترك كنید و تا آن موقع ته سیگار را قبل از قراردادن در سطل زباله با آب خاموش كنید!‌

‌ فرزانه فولادبند

منبع : روزنامه سلامت