برگی از تاریخ (۱۰ خرداد) (۲)

● ثبت برج شیشه و عمارت ارگ قدیم اراک
۳۲سال پیش در چنین روزی در سال ۱۳۵۴ ه.ش ، برج شیشه و عمارت ارگ قدیم اراک در فهرست آثار ملی ایران به شماره ۱۰۷۶ ثبت گردید.
مجموعه ارگ تاریخی و حكومتی شهر اراك كه امروزه جز منزل سپهدار(كه آن هم درحال باسازی است) چیزی از آن باقی نمانده است ، از بناهای عصر قاجاریه است .
این مجموعه به مباشرت یوسف خان گرجی (سپهدار اعظم) هم زمان با احداث نخستین پایه ها و نشانه های شهر اراك در زمان فتحعلیشاه قاجار بنا شد .
هسته و چهارچوب ساختاری اولیه شهر قدیم اراك (سلطان آباد ) از چهار بخش اصلی تشكیل می شده است :
۱) بازار در مركز شهر .
۲) محله مسكونی حصار واقع در غرب بازار .
۳) محله مسكونی قلعه واقع در شرق بازار.
۴) عمارت های دیوانی شامل برج شیشه ،منزل سپهدار اعظم ،عمارت نظمیه و ....
نقشه سلطان آباد (اراك قدیم) كه آخرین نمونه شهر سازی ایرانی ،اسلامی است ، به صورت چهار گوش شكل گرفته و در ناحیه شمال غربی آن مقر حكومتی (مجموعه ارگ حكومتی) قرار داشته است .
مقر حكومتی توسط دیواری از بدنه شهر جدا می شد و در اصل در خارج از متن اصلی شهر سلطان آباد قرار داشت . مقر حكومتی یا ارگ حكومتی به عنوان مركز حكومت و محل سكونت حاكم و دیوانیان و برخی نهادهای حكومتی بود .
از مجموعه عظیم ارگ تا سال ۱۳۴۰ شمسی تنها عمارت نظمیه ، خانه سپهدار و برج شیشه باقی بوده است. این مجموعه به سبب اهمیت تاریخی، فرهنگی توسط سازمان حفاظت از آثار باستانی در سال ۱۳۵۴ شمسی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. متاسفانه در سال ۱۳۶۱ شمسی ، این اثر ارزشمند تقریبا به طور كلی تخریب شد و جز پایه ها و قسمتی از زیر زمین منزل سپهدار چیزی از این مجموعه باقی نمانده است .
● درگذشت محمود اعتمادزاده (به‌آذین)
۱ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۳۸۵ ه.ش ، محمود اعتمادزاده (به‌آذین) نویسنده و مترجم معاصر ایرانی درگذشت .
به آذین در سال ۱۲۹۳ ه.ش ، در کوی خُمِران چهل‌تن ، شهر رشت به دنیا آمد . او آموزش ابتدایی و متوسطه را در شهرهای رشت و مشهد و سپس در تهران ادامه داد.
در سال ۱۳۱۱ جزو دانشجویان اعزامی ایران به فرانسه رفت و تا دی‌ماه ۱۳۱۷ در فرانسه ماند و از دانشكدهٔ مهندسی دریایی برِست (Brest) و دانشكدهٔ مهندسی ساختمان دریایی در پاریس گواهی‌نامه گرفت.
در بازگشت به ایران در نیروی دریایی جنوب (آبادان _ بندرعباس) مشغول كار شد و تیرماه ۱۳۲۰ به نیروی دریایی شمال انتقال یافت. در هجوم متفقین در شهریورماه ۱۳۲۰ مورد تیراندازی قرارگرفت و به سختی مجروح و دست چپش از ناحیه سرشانه قطع شد.
همین حادثه بود كه در روحیه اش تأثیر منفی فراوانی هم گذاشت تا آنجا كه در تعدادی از داستان هایش ظهور پیداكرد. او در دو كتاب «از آن سوی دیوار» و «شهرخدا» این حادثه را بیان كرده است.
به آذین تا سال ۱۳۲۳ در نیروی دریایی تهران خدمت كرد و سپس به عنوان دبیر به وزارت فرهنگ منتقل شد. از آن پس دوران تازه زندگی به آذین آغاز شده و او از این دوران به نوشتن داستان كوتاه، رمان، نقد و ترجمه آثار ادبی و همچنین به همكاری با نشریه های فرهنگی _ ادبی پرداخت و به جامعه ادبی و به بالابردن سطح فرهنگی مردم سرزمین خود كمك شایانی كرد.
محمود اعتمادزاده از چندمنظر بر ادبیات معاصر ایران تأثیرگذار بوده است. آثار او به سه بخش ادبیات داستانی ، ترجمه و نقد و پژوهش تقسیم می شود.
در حوزه داستان نویسی ، به آذین دارای تالیفات متنوعی است . در این رابطه میتوان از آثار زیر نام برد :
« مجموعه داستان های «پراكنده» ، «به سوی مردم» ، «دختر رعیت» (که این كتاب را می توان جزو اولین داستان های واقع گرا و اجتماعی ایران دانست ) ، «مهره مار» ، «از آن سوی دیوار» ، « نقش پرند » و...
وجه دیگر فعالیت ادبی اعتمادزاده كه تأثیرگذار و ماندنی است، مترجمی اوست. وی با تسلط به زبان های فارسی و انگلیسی آثار مهم ادبیات ملل مختلف را در دسترس خوانندگان ایرانی قرارداده است.
نویسندگان و آثاری كه او برای ترجمه برگزیده است، اسباب اندیشه سازی در نسل جوان آن دوران و آشنایی ایرانیان با سبك های مختلف ادبی در سراسر جهان را طی چند دهه فراهم كرده است.
ترجمه باباگوریو، زنبق دره، چرم ساغری، دختر عمو بت از بالزاك، اتللو و هملت از شكسپیر، ژان كریستف و جان شیفته از رومن رولان، دن آرام و زمین نوآباد از شولوخوف، استثنا و قاعده از برتولد برشت ازمهمترین ترجمه های او به شمار می آیند.
در زمینه نقد هم «قالی ایران» ،۱۳۴۴ «گفتار در آزادی» ۱۳۵۶ و مقاله های بسیاری درباره نقد ادبی و تاریخی در مجله های متعددی چون صدف، كتاب هفته، پیام نوین و... از محمود اعتمادزاده به چاپ رسیده است.
به‌آذین به همراه جلال آل احمد در سال ۱۳۴۷ بنیان كانون نویسندگان ایران را بنا نهاد. وی در نخستین بیانیه كانون با تصویر شرایط خفقان حاكم بر فضای سیاسی، اجتماعی ، فرهنگی كشور توسط رژیم ستم‌شاهی به جنگ با آن پرداخت و وظیفه انسانی هر ایرانی را مبازه برای آزادی دانست.
به‌آذین درباره وظیفهٔ هنر و ادبیات گفته است: «... كه می‌توان و باید به یاری هنر جامعه را دگرگون كرد و شاعران و نویسندگان در برابر مردم و تكامل اجتماعی متعهد و مسئول هستند».
● روز جهانی بدون دخانیات
چنین روزی در بین کل کشورهای جهان ، به منظور دفع خطرات و مضرات سیگار و دخانیات به عنوان روز جهانی بدون دخانیات نامگذاری شده است .
پیشینه مصرف دخانیات به طور تخمینی درحدود ده هزار سال پیش می رسد. در چین و یونان باستان، بر اساس نوشته های تاریخ نویسان و آثار حكاكی شده، از تنباكو و توتون به عنوان گیاهی داروئی یاد شده است. پژوهشهای انجام شده نشان می دهد كه اكثر معتادان، سیگار مصرف می كنند و نیز اعتیاد را از سیگار شروع كرده اند. بر اساس معیارهای تشخیصی سازمان بهداشت جهانی، سیگار در ردیف مواد اعتیادآور محسوب می شود. سیگار، در ورودی اعتیاد، و چراغ سبزی برای سایر اعتیادها است. مصرف سیگار، نخستین قدم به سوی اعتیاد است. سیگار، زمینه ساز اعتیاد به مواد مخدر بوده و مادر اعتیاد به مواد مخدر محسوب می شود. مصرف دخانیات مثل سیگار، پیپ، چپق و قلیان نه فقط اعتیاد روانی، بلكه اعتیاد جسمانی نیز ایجاد می كند.
اعتیاد، از جمله اعتیاد به سیگار، نوعی خودكشی و مرگ تدریجی است. هر پك سیگار، پس از هشت ثانیه جذب خون می شود. هر نخ سیگار حدود ده پك است. شخصی كه روزانه یك پاكت سیگار مصرف می كند، دویست بار مورد تقویت، در راستای ادامه مصرف سیگار، قرار می گیرد. عوارض ترك سیگار یا خماری عبارتند از:
▪ بی قراری،
▪ بی خوابی،
▪ تحریك پذیری،
▪ كاهش تمركز حواس،
▪ عصبانیت و سردرد.
سازمان بهداشت جهانی در گزارش سالانه خود به مناسبت روز جهانی دخانیات هشدار داد كه در هر شش و نیم ثانیه یك تن بر اثر ابتلا به امراض ناشی از مصرف دخانیات جان خود را از دست می دهند.
در این گزارش همچنین آمده است: استفاده از دخانیات سالانه باعث مرگ ۹/۴ میلیون تن می شود و انتطار می رود كه طی ۲۰ سال آینده این رقم دو برابر شود.
در ادامه این گزارش آمده است كه تعداد مصرف‌كنندگان دخانیات هنوز همچنان رو به افزایش است و احتمال می‌رود كه از ۳/۱ میلیارد تن در حال حاضر به ۷/۱ میلیارد تا سال ۲۰۲۵ برسد.
بر اساس تحقیقات انجام شده در ایران حدود ۱۰ میلیون نفر از افراد بالای ۱۵ سال كشور سیگار می‌كشند كه حدود ۱۲ درصد این جمعیت است كه با در نظر گرفتن حدود دو میلیون نفر مصرف كننده سیگار و قلیان در گروه سنی ۱۳ تا ۱۵ سال بین ۱۰ تا ۱۲ میلیون نفر در كشور مصرف كننده دخانیات هستند.
۸۴ درصد سیگاریها در کشورهای در حال توسعه زندگی می کنند و جالب تر آن است که بدانیم حتی در کشورهای توسعه یافته نیز طبقات پایین جامعه بیشترین مصرف سیگار را دارند و بیشترین بار اقتصادی و بهداشتی سیگار را بر دوش می کشند. بدین ترتیب سیگار با گسترش فقر چرخه ای را ایجاد کرده است که در دنیای جهانی شده امروز، روز به روز مستحکم تر شده و از مرکز به پیرامون در جهان معاصر در حال تکرار است.
مصرف دخانیات در حالی به رایج ترین رفتار پرخطر در جوانان، نوجوانان و بزرگسالان تبدیل شده است كه متأسفانه با منع قانونی روبرو نیست و با توجه به آثار زیانبار آن، فشار چندانی برای محدودسازی مصرف انجام نمی شود .
این مسأله وقتی نگران كننده تر می شود كه طبق آخرین آمار، میزان استعمال دخانیات در میان جوانان و نوجوانان نسبت به سالهای گذشته در ایران، هفت درصد و دركل كشور ۱۳ درصد افزایش یافته است.

منابع:
۱- مهر
۲- روزنامک
۳- ویکی پدیا
۴ - روزنامه ایران
۵- ایسنا
۶- روزنامه قدس
۷- حیات
۸- اراک
۹- ایرانگار
۱۰- سایت رشد
۱۱- irib

منبع : تبیان