پیشگیری از آسیب های ورزش تنیس

● مقدمه :
بشر از ابتدای پیدایش همواره در صدد افزایش قدرت بدنی خویش است و پیوسته کوشش می کند تا بر مهارتهای جسمانی خود بیفزاید ، لذا از ورزش به عنوان یک پدیده بیولوژیک استفاده می کند . در سالهای اخیر ، رقابتهای ورزشی و مسابقات قهرمانی گسترش فزاینده ای یافته است ، از سوی دیگر ، ورزشکاران با کمک تکنیکهای علمی ورزشی از قدرت ، استقامت وتوان بهتری بر خوردار شده اند . خوی مبارزه گری و قهرمان طلبی در صحنه بازیها ومیادین مسابقات ورزشی به گونه ای است که گاه منجر به ضایعات و آسیبهای ورزشی اجتناب ناپذیر می شود بدین جهت ورزشکاران باید تحت آموزش لازم برای کسب قدرت انعطاف پذیری عضلات قرار بگیرد . وبرای اطمینان کافی خود را گرم نموده و حرکات کششی قبل از فعالیت داشته باشد
در زیر آسیبهای رایج در ورزش تنیس به همراه روش پیشگیری و کمکهای اولیه در صورت بروز آنها در چهار سرفصل ارائه میگردد.
۱) مشکل درد آرنج
۲) مشکل درد کمر
۳) مشکل درد مفصل زانو
۴) مشکل درد مچ پا
۱) مشکل درد آرنج
در ورزش تنیس یک مشکل رایج ناراحتی آرنج است . ولی مشکل بزرگی نیست ، تقریبا نیمی از بازیکن های آماتور ۳۰ سا ل به بالا مشکل آرنج دارند :درد در زدن بک هند ،سرویس ، بلند کردن بسته یا حتی گرفتن یک قوطی نوشابه مشاهده می شود .برای اغلب بازیکنهای باشگاهی مشکل به صورت درد بیرون آرنج پیش می آید. در مورد بازیکنهای حرفه ای وآنها که سرویس قدرتی می زنند مشکل درد در داخل آرنج است .
معمو لا بیشترین مشکلات درد آرنج ناشی از بی توجهی به اولین دردهایی است که بدن از طریق آنها هشدار می دهد. اغلب پزشک ها علت اصلی مشکل درد آرنج را به بک هند نسبت می دهند . بیشتربازیکنهای تازه کار می خواهند از قدرت دستشان در بک هند استفاده کنند بجای اینکه از چرخش شانه و کمر استفاده کنند . علت دیگر مشکل می تواند تقه زدن به توپ باشد بجای اینکه با استفاده از تمام بدن با سوئینگ کامل توپ بزنند . ضعف مچ وشانه هم می تواند عامل فشار بر آرنج باشد.
● آیا مشکل درد آرنج ناشی از نوع بازی شما ست؟
کسانی که با دو دست بک هند می زنند کمتر دچار مشکل آرنج می شوند . چرا ؟ چون ضربات یک دستی نیروی چرخش بیشتری بر بازو وشانه وارد می کند .آرنج یک مفصل است که در دو جهت حرکت می کند .شانه شما یک مفصل چرخشی است که به همه طرف حرکت دارد ، بهتر است که از شانه تان سوئینگ کنید و وزن تمام بدن را به ضربه منتقل کنید .به سمت توپ بروید و آنرا زودتر بزنید . یک آرنج رو به جلو در بک هند یکی از عوامل درد گرفتن تاندن آرنج است .برای کاهش انتقال ضربه به آرنج زه های راکت را شل تر نصب کنید، ( کمی کمتر از حد مورد توصیه سازنده راکت ) راکتی بگیرید که ارتعاش کمتری به بدن منتقل کند . بدنه بلند راکت ممکن است دسترسی به توپ را آسا نتر کند ولی بازوی اهرم بزرگتری هم هست که فشار بیشتری بر آرنج می آورد ولی صفحه ی بزرگتر انتخاب خوبی است ، حتی با کناره های آن هم به توپ ضربه بزنیدارتعاش کمتری به دست منتقل می کند . یکی دو جلسه با مربی حرفه ای دارای مجوز داشته باشید تا بتواند تشخیص دهد آیا نکته خا صی در بازی شما هست که صدمه ای به آرنج شما وارد کند .
اگر به اولین دردهای آرنج بی توجهی کنید به تدریج وضع آرنج بد وبدتر می شود و ممکن است در آینده مجبور باشید با تنیس خدا حا فظی کنید .
● تمرینات کششی
▪ یک دست را مستقیم به جلو دراز کنید ، با دست دیگر سر انگشتان دست دراز شده را به آرامی رو به عقب بکشید .۲۰ -۳۰ ثانیه نگاه دارید .هر کدام ۳ دفعه تکرار
▪ یک دست را مستقیم به جلو دراز کنید ، با دست دیگر مچ دست را به بالا کشیده و بعد رو به پائین خم کنید .هر با ر ۲۰- ۳۰ پانیه نگاه دارید .هرکدام ۳ دفعه تکرار
● تمرینات قدرتی
روی صندلی بنشینید، ساعد دست را روی ران قرار دهید یک دمبل سبک ۱کیلوئی در دست بگیرید و آنرا به طرف بالا تا آنجا که می توانید بکشید، ۳ثانیه نگاه دارید (کف دست رو به بالا ) همین حرکت با کف دست رو به پائین انجام دهید
نشسته ساعد روی ران ، سر دمبل را در دست بگیرید و آنرا عمودی نگاه دارید ، حالا آنرا به چپ بچرخانید بعد از ۳ثانیه آنرا به طرف راست بچرخانید . همین حرکات را با دست دیگر انجام دهید .
درمواجهه با اولین درد آرنج ، فعالیت و بازی تنیس را قطع کنید . روزی چند بار یخ و هر دفعه ۲۰ دقیقه روی آرنج قرار دهید.
۲) مشکل درد کمر
حدود ۴۰در صد مردان حرفه ای در تنیس از درد کمر رنج می برند ۸۰ در صد مردان دوره ای از زندگیشان دچار کمر درد می شوند.
. صرف نظر از آمادگی جسمانی ، نیروی چرخشی بک هند دراز کردن دست در فور هند و سرویس می تواند بر روی ماهیچه ها، اعصاب و استخوان کمر فشار وارد کند ودیر یا زود ناراحتی در یک جایی بروز می کند .در تنیس نیرو از ناحیه پا تولیدمیشود اما کمر نقش اساسی در انتقا ل این نیرو به دستها دارد . محور اصلی بدن کمر است و ضعف در آن یک مشکل جدی است .برای داشتن کمر قوی لازم است تعادلی در میان ماهیچه های شکم وکمر بر قرار باشد .در بیشتر موارد ما هیچه های شکم بازیکن های تنیس از ماهیچه های کمرشان قویترند ، زیرا در هر ضربه از ماهیچه های شکم استفاده می کنند . می توان قبل از آغاز کمر درد جلوی آنرا گرفت .
با در نظر گرفتن موارد زیر می توانید از وارد شدن صدمات به بدن خود جلو گیری کنید
۱) قبل از وارد شدن به زمین تنیس برنامه آما دگی جسمانی داشته باشید . قبل از شروع تمرینات جدی ورزشی به مدت چند هفته تمرینات قدرتی وکششی داشته باشید .
۲) مستقیم از اتو مبیل به زمین تنیس قبل از گرم کردن وارد نشوید . بدون گرم کردن ماهیچه ها اگر آنها رابرای رسیدن به توپ کش دهید خیلی موثر تر از یک ضربه (آپرکات )شمارا بزمین خواهند انداخت . حد اقل ۵ الی ۱۰ دقیقه صرف دو ملایم با حرکات کششی قبل از بازی کنید .
۳) اگر کمرتان ضعف دارد در حالت (open stance) نایستید . بلکه به سمت توپ گام بر داشته وبا چرخش شانه ضربه بزنید که فشار کمتری به کمرتان بیاورد
۴) اگر امکان دارد از زمینهای نرم تر مثل رس استفاده کنید . زمینهای سخت فشار بیشتری بر ماهیچه ها و استخوان ها وارد می کنند .
۵) در برخی از ضربات تنیس احتمال آسیب کمر بیشتر است ، سرویس یکی از آنها است ، انداختن توپ به بالا وچرخیدن بر روی ستون فقرات فشار وارد می کند . قبل از وارد شدن صدمه به ساختار استخوانی بدنتان از یک حرفه ای سرویس بیا موزید .
● تمرینات کششی
روی زمین بنشینید پای چپ را دراز کنید و پای راست را بلند کرده وپشت زانوی چپ قرار دهید ، آرنج دست چپ را روی زانوی راست بگذارید و بالا تنه وسر رابه طرف راست بگردانید .۲۰ الی ۳۰ ثانیه در این حالت بمانید ، بعد دست وپا را عوض کنید . ۳ بار تکرار کنید
روی زمین بنشینید پا ها را مستقیم دراز کنید ، در حالیکه کمر را راست نگاه داشته به طرف جلو خم شوید و سعی کنید با دستانتان ،انگشتان پا را لمس کنید .۲۰ الی ۳۰ثانیه در این حالت بمانید و۳ بار تکرار کنید● تمرینات قدرتی
▪ بر روی شکم بخوابید به آرامی هر دو پا را از زمین بلند کنیدولی زانو را خم نکید ۱۰ الی ۱۵ بار در دو مرحله
▪ بر روی پشتتان بخوابید پای راست راجمع کنید ولی کف پا روی زمین باشد پای چپ را بلند کرده و مچ آن پا را روی زانوی راست قرار دهید . دست راست را پشت سر گذاشته کف دست چپ روی زمین باشد ، آرنج دست راست را بسمت زانو ی چپ حرکت دهید .۱۰ الی ۱۵بار تکرار کنید وبعد دست وپا را عوض کنید
▪ بر روی شکم بخوابید دستتانتان را در امتداد بدن به جلو دراز کنید و همزمان دست راست وپای چپ را بلند کنید .۱۰ الی ۱۵ بار تکرار وبعد ذست وپا را عوض کنید .
۳) مشکل درد مفصل زانو
اگر به علائم هشدار دهنده توجه کنیم دلیلی ندارد که صدمه وارد شده حتما با جراحی جبران شود . از هر ورزشکاری بپرسید ،بیشترین نگرانی اش در مورد صدمه به کدام قسمت بدن است احتمالا می گوید زانو ، که از همه مفاصل بیشتر در معرض صدمه است .
هر سال حدود چند میلیون نفر در دنیا صدمه زانو می بینند، حدود ۵۰ در صد مربوط به ورزش تنیس ، فوتبال و اسکی سه ورزشی با بیشترین صدمات زانو اند . زیرا در ورزش تنیس حرکات گوناگون ، تغیر جهت ، چرخش بدن وتوقف ناگهانی رایج اند . بخصوص سرویس فشار زیادی بر زانو می آورد . زانو بدلیل ساختار ظریف اش در معرض صدمات قرار دارد . تصور کنید توپ پینگ پونگی بدیوار چسبیده ، توپ بوسیله چند نوار لاستیکی در جایش قرار دارد ، کاسه زانو از مفصل حفا ظت می کند ولی به آن ثبات و قدرت نمی دهد . پیچیدگی دیگر زانو : ۲ تا از بزرگترین استخوانها ی بدن را بهم وصل می کند .
ساختمان زانو به بافت (ligament ) بستگی دارد که استخوان ساق را به استخوان ران وصل می کند ، و (cartilage) بافتهای نرم و انعطاف پذیر که مفصل را می پوشانند . ولی این ساختاری کامل است (ligament) ها در زمان طولانی خوب می شوند و (cartilage) هم به طور طبیعی دو باره رشد نمی کنند .
نکته مثبت اینکه ۹۰ درصد اوقات با جراحی و تمرینات فیزیکی می توان زانوی صدمه دیده را شفا داد . اغلب صدمات زانو ناشی از تنیس نیازی به جراحی ندارند .اغلب صدمات را می توان از طریق حرکات پای صحیح پیش گیری کرد .امروزه برای کسانی که دچار پارگی در مفصل زانو اند حرکات فیزیکی قبل از جراحی توصیه می شود ، زیرا حتی اگر جراحی لازم شود ،در این صورت مدت کمتری فرد به وضع عادی باز می گردد. بنابر این بهترین کار پیش گیری است ، اگر زانوی شما درد می کند و کمی تورم دارد . استراحت کنید ، یخ بگذارید ، کمپرس کنید وزانو را در محل بلند قرار دهید .
ترکیب این اقدامات باعث کاهش صدمه به بافت ها و تسریع زمان بهبود می شود .
اگر هفته ای یکبار تنیس بازی می کنید می توانید ماهیچه هایتان را از طریق پیاده روی تند وتمرین با وزنه تقویت کنید . باید یک روز در میان یا ترجیحا هر روز همه گروههای اصلی ماهیچه هایتان ، حرکات کششی انجام دهید تا مفصل هایتان انعطاف پذیر باشد .
سه تمرین کششی که به سلامت زانو کمک می کند هر کدام ۲۰ الی ۳۰ ثانیه و۲ تا ۳ بار تکرار در هر طرف بدن انجام شود .
● تمرینات کششی و چرخش کمر
به پشت دراز بکشید پاها دراز باشد ، زانوی راست را بلند کرده وساق پا را ۹۰ درجه قرار دهید .پای راست رابه طرف پای چپ بگردانید تا ازروی آن بگذرد و به آرامی زانوی چپ را به طرف زمین در آن سوی بدن حرکت دهید .سعی کنید شانه ها و کمر صاف روی زمین بماند
به پشت دراز بکشید مچ پای راست را روی زانوی چپ قرار دهید ، با هر دو دست ران پای چپ را گرفته و به آرامی به طرف سینه بکشید
در حالت نشسته پای راست را خم کرده و کف آنرا به ران چپ تکیه دهید . با کمر راست نگاه داشته شده به جلو خم شده و سعی کنید انگشتان پای چپ را لمس کنید ، همین حرکت را با پای دیگر تکرا کنید
●تمرین قدرتی
▪ پله : حدود ۸ الی ۱۲ بار روی پله یا سکو رفته و باز گردید، برای شدت بیشتر یک دمبل ۱ کیلوئی در دستانتان بگیرید
▪ بایستید وپاها را به اندازه عرض شانه ها باز کنید ، در حالیکه دو دست را در جلوی بدن دراز کرده به آرامی روی زانو هایتان به جلو خم شوید تا رانها موازی زمین قرار گیرد ، وزن بدن باید در عقب روی پاشنه پا باشد . با انقباض ماهیچه ها ی ران وباسن به حالت ایستاده باز گردید
▪ بایستید وپاها را به اندازه عرض شانه ها باز کنید ، یک گام بزرگ به جلو بردارید زانوها یتان را خم کنید تا ران پای چپ موازی وران پای راست عمود بر زمین قرار گیرد ،همین حرکت رابا پای دیگر تکرار کنید
۴) مشکل درد مچ پا
بازیکن تنیس بسرعت عرض زمین را می دود ، توپ را زده و ناگهان ترمز می کند . سپس بسرعت به سمت دیگر زمین می دود که دو باره توپ را بزند ، تعجب دارد که گاهی مچ پا دچارصدمه می شود ؟ تقریبا در هر ضربه تنیس بعد از دویدن ، ایستادن ناگهانی هست که نیروی چرخشی را به مچ پاها منتقل می کند ودو باره این عمل تکرار می شود . یکی از بیشترین صدمات بدنی در تنیس مربوط به مچ پا است .
یک چرخش در جهت غلط باعث درد مچ پا می شود وچنانچه پا ، زانو ومچ در یک راستا نباشند وقتی پا روی زمین قرار گرفته در طی زمان قطعا سائیدگی ناجور تاندن پیش می آید،خوشبختانه مچ پا یک مفصل محکمی است هم کار فرود آمدن به زمین را ممکن می کند و هم عامل ثبات است . در مچ پا دو استخوان ساق پا بهم وصل می شوند . این دو استخوان با ligament ها و تاندن بهم وصل اند.
● احساس درد
سه بافت اتصال ligament درمچ پا محل آسیب هستند . وقتی بدنبال توپ می دوید هر گام غلط می تواند مفصل مچ را زیادی در یک جهت فشار دهد و کشش زیادی بافتهای اتصال دهنده رایج ترین مشکل تنیس است .
▪ سه گروه صدمه وجود دارد وآنهم بستگی به میزان صدمه دارد
۱) دردناک
۲) بسیار دردناک
۳) فوق العاده دردناک
اغلب آسیبها متوجه کنار یا بیرون مچ هستند ولی گاهی درون مچ آسیب می بیند که درمانش مشکلتر است . چنانچه مچ پایتان باد کرده است باید عکس اشعه x بگیریدتا پزشک مطمئن شود شکستگی وجود ندارد . حتی یک کشیدگی مچ چنانچه درمان نشود مچ پا رابرای همیشه بی ثبات خواهد کرد . معمول ترین مداوا استراحت ،یخ ، کمپرس و زانودر جای بلند است . خیلی ها توجه نمی کنند که چقدر زمان برای مداوا لازم است .
صدمه درجه ۱ دو الی سه هفته صدمه درجه ۲ یک الی دو ماه صدمه درجه ۳ سه الی شش ماه
بازیکنی که زودتر از موعد به زمین تنیس باز گردد، دچار تورم تاندن دردناک می شود ورم می تواند ناشی از پاره گیهای ریز تاندن باشد .
آسیب دیگر معمول در تنیس تاندن آشیل است که از پشت ساق پا تا مچ ادامه دارد، از آنجا که پاشنه آشیل بی انعطاف است در طی زمان وضع آن بدتر می شود ، آثارآن درد بعد از بازی و ورم پشت مچ پا است . در صورت پاره گی تنها راه چاره جراحی است . بندرت لایه هایی از استخوان مچ پا کنده می شود ، آثار آن دردملایم در منطقه است ومعمولا با جراحی این ذرات بر داشته می شوند .
● تمرینات کششی
▪ کشش پاشنه :رو بدیواربایستید در حالیکه یک پا جلو ودیگری عقب است . پای جلو را از زانو خم کنید وپای عقب در حالیکه کف پا روی زمین قرارداردبا هر دو دست به دیوار فشار آوریدتا احساس کشیدگی درتاندن پاشنه آشیل پای عقبی داشته باشید، ۱۲ثانیه نگاه دارید و بعد با پای دیگر همین حرکت را درسه مرحله تکرار کنید
▪ کشش در حالت چمبا تمه :در چهار چوب در به حالت چمبا تمه بنشینید تا آنجا که می توانید پائین بروید در حالیکه دستتان به چهار چوب در تکیه دارند ، پایتان باید به اندازه عرض شانه ها فاصله داشته باشد و قدری رو به بیرون باشند وزن شما روی هر دو پا باشد ، ۱دقیقه تمرین کنید
▪ دستتانتان را به پشت صندلی یا میز تکیه دهید . روی یک پا بایستید به آرامی روی پاشنه پا بلند شوید ۳ الی ۵ ثانیه نگاه دارید وبه آرامی پایتان را بر زمین بگذارید .۱۰ الی ۱۵ بار روی هر پا تکرار کنید

منبع : سایت آموزشی تنیس‌