نجوم

ستاره شناسی ، علمی است که با مشاهده و توضیح وقایعی که در خارج از زمین و جو آن رخ می‌دهد سر و کار دارد. این علم منشا پیدایش و خواص فیزیکی و شیمیائی اشیائی که قابل مشاهده در آسمان بوده (و خارج زمین قرار دارند) و همینطور فرآیندهای منتجه از آنها را مطالعه می‌کند. در طی قسمتی از قرن بیستم ، ستاره شناسی به سه شاخه تقسیم شده بود:
۱) محاسبات نجومی
۲) مکانیک آسمانی
۳) فیزیک نجومی.
حالات برجسته متداول فیزیک نجومی در نامگذاری گروههای آموزشی دانشگاهی و موسسات درگیر با تحقیقات نجومی متجلی می‌شود:
قدیمیترین آنها بدون هیچ تغییری ، گروهها و موسسات ستاره شناسی می‌باشند، جدیدترین آنها به نگه داشتن فیزیک نجومی در نامشان تمایل دارند، برخی اوقات کلمه ستاره شناسی را برای تأکید بر طبیعت تحقیقاتشان ، در نامشان قرار نمی‌دهند. به علاوه ، تحقیقات فیزیک نجومی ، مخصوصا در فیزیک نجومی نظری ، را افرادی که پس زمینه فیزیک و ریاضی دارند می‌توانند انجام دهند.
ستاره شناسی از معدود علومی است که آماتورها هنوز در آن نقش فعالی دارند، خصوصا در کشف و مشاهده حوادث زودگذر. ستاره شناسی نباید با طالع بینی ، شبه علمی که با پیگرد مسیر اجرام آسمانی ، مبادرت به پیشگویی سرنوشت افراد می‌نماید اشتباه شود. این دو اگر چه در ریشه مشترکند، اما کاملا متفاوتند؛ ستاره شناسان روش علمی را پذیرفته‌اند، در حالیکه طالع بینها اینطور نیستند.
● تقسیمات ستاره شناسی
ستاره شناسی به چند شاخه تقسیم می‌گردد. اولین تقسیم بندی بین ستاره شناسی نظری و ستاره شناسی شهودی می‌باشد. مشاهده گرها روشهای مختلفی را برای جمع آوری اطلاعات درباره حوادث بکار می‌برند، اطلاعاتی که بعدا توسط نظریه پردازان برای ایجاد تئوریها و مدلهایی ، برای شرح مشاهدات و پیش بینی حوادث جدید بکار می‌رود. حوزه‌های مطالعه همچنین به دو طریق دیگر تقسیم بندی می‌شوند: موضوعی ، که معمولا به منطقه فضا (مثلا ستاره شناسی کهکشانی) یا مسائل اشاره شده (مانند تشکیل ستاره یا کیهان شناسی) بستگی دارد؛ یا به روش مورد استفاده برای گرد آوری اطلاعات (بطور مبنائی ، چه ناحیه‌ای از طیف الکترومغناطیس استفاده می‌شود). در حالیکه تقسیم بندی اولیه به هر دوی مشاهده گر و نظریه پرداز مربوط می‌شود، دومی مربوط به مشاهده گرهاست(نه کاملا) ، چون نظریه پردازها سعی می‌کنند از اطلاعات موجود در تمامی طول موجها استفاده کنند و مشاهده گرها اغلب بیش از یک منطقه از طیف را مشاهده می‌کنند.
● تاریخچه نجوم
▪ محاسبات نجومی: مطالعه مکان اشیاء در آسمان و تغییر مکان آنها، که سسیستم مختصات مورد استفاده و علم حرکت اجرام در کهکشان را تعیین می‌کند.
▪ کیهان شناسی: مطالعه کیهان به عنوان یک کل و تکامل آن.
▪ ستاره شناسی کهکشانی: مطالعه ساختمان و اجزاء کهکشان ما و سایر کهکشانها.
▪ ستاره شناسی برون کهکشانی: مطالعه اجرام (عمدتا کهکشانها) خارج از کهکشان ما.
شکل گیری کهکشان و تکامل: مطالعه شکل گیری کهکشانها و تکامل آنها.
▪ علوم سیاره‌ای: مطالعه سیارات منظومه شمسی.
▪ ستاره شناسی ستاره‌ای: مطالعه ستارگان.
▪ تکامل ستاره‌ای: مطالعه تکامل ستارگان از شکل گیری تا پایان آنها به عنوان بازمانده ستاره‌ای.
▪ شکل گیری ستاره: مطالعه وضعیت و فرآیندهائی که سبب شکل گیری ستارگان در داخل ابرهای گاز می‌شوند و خود فرآیند شکل گیری.
همچنین ، شاخه‌های دیگری وجود دارند که ممکن است به عنوان بخشی از ستاره شناسی به حساب بیایند:
▪ باستان ستاره شناسی
▪ زیست شناسی ستاره‌ای
▪ شیمی ستاره‌ای
▪ علوم سیاره‌ای
▪ کیهان شناسی
● روشهای کسب اطلاعات
در ستاره شناسی ، اطلاعات عمدتا از طریق یافتن و تجزیه تشعشع الکترو مغناطیس و فوتونها بدست می‌آید، اما اطلاعات هم چنین توسط تشعشعات کیهانی و نوترینوها و در آینده نزدیک ، با امواج جاذبه‌ای LIGO و LISA را ببینید، بدست می‌آید.

منبع : سازمان آموزش و پرورش استان خراسان