دوشنبه, ۱۰ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 29 April, 2024
مجله ویستا
چرتکه
امروزه در ریاضیات وقتی شما یک عمل محاسبه انجام میدهید یا جمع و منها میکنید با سیستم اعدادی روبرو هستید که نخستین بار هندیەا و سپس عربها از آن استفاده میکردند، به همین دلیل بهعنوان اعداد عربی معروف هستند. این سیستم در حدود هزار سال پیش توسط عربها به اروپا راه یافت. اعداد عربی به مرتبههای مختلفی مثل یکان، دهگان، صدگان و... تقسیم میشوند. قبل از آنکه سیستم اعداد عربی اختراع شوند و اصولاً قبل از آنکه بتوان عمل حساب را بهصورت شکل نشان داد، در بسیاری از نقاط دنیا مردم از یک تخته یا قاب شمارش که نام آن چرتکه بوده استفاده میکردند چرتکه یک وسیلهٔ شمارش ساده است که بهجای اعداد با مهرهها و شمارشگرهای نظیر آن سر و کار دارد. قبل از اختراع چرتکه یونانیان و رومیها برای شمارش از یک تخته با یک تکه زمین صاف استفاده میکردند و با جابهجائی ریگ، صفحهها و یا مهرههای فلزی بر روی زمین، عمل محاسبه را انجام میدادند.
بعدها چرتکه جای این تکه چوبها و زمین و صفحههای فلزی را گرفت؛ چرتکه قابی در سطح کوچکتر با مهرههائی یکسان بود که این مهرهها روی سیمهای موازی درون قاب حرکت میکردند و این اعمال را به سادگی انجام میدادند.
در چرتکهها، ده مهرهٔ شمارش در یک سیم با دهتای دیگر در سیم بعدی مساوی هستند. بنابراین در سیمهای مختلف هر عددی را میتوان نمایش داد و جابهجائی ارقام (جمع و منها) به سادگی با انتقال مهرهها صورت میگیرد.
غیر از یونانیان و رومیها، مصریان باستان، هندیها و چینیها نیز برای شمارش از چرتکه استفاده میکردند. بعد از اختراع و کاربرد دستگاه اعداد عربی ـ که برای شمارش صفر، ترکیب شمارشی خاص داشتند استفاده از چرتکه در اروپا کنار گذاشته شد، اما این وسیله هنوز هم به وسیله مردم عادی در چین، ژاپن، خاورمیانه و... مورد استفاده است.
جالب است بدانید که چینیها از حدود ۵ هزار سال پیش از چرتکه استفاده میکردند. چرتکه انواع مختلفی دارد. بهطور مثال چرتکهٔ روسی دارای ده سیم است که روی هر سیم ده مهره قرا ردارد. هر کدام از سیمها نمایانگر مرتبهٔ عددی خاصی هستند (یکان، دهگان، صدگان و...) یعنی از سمت راست، مهرهها به ترتیب یکان، بعد دهگان و... قرار دادند.
وقتی مهرهها در یک سیم به شمارش درآمدند و تعداد آنها از ده تا بیشتر شد، یک رقم یا بیشتر به ستون (سیم) بعدی اضافه میگردد، به اصطلاح ساده، شمارش اعداد برطبق اصل ده بریک، بیشت بر دو و... صورت میگیرد. بعد از شمارش، مهرهها به حالت اولیهٔ خود باز میگردند.
نوع دیگر چرتکه ـ یعنی چرتکه چینی ـ هم به همین شکل است؛ البته با یک تفاوت که در هر سیم، هفت مهره قرار دارد و دو مهره از آن به وسیلهٔ یک مانع از مهرههای دیگر جدا شدهاند. مهرههائی که در سمت راست مانع قرار دارند معرف مرتبهٔ عددی خاصی (یکان، دهگان و...) هستند. بقیهٔ مهرهها ـ یعنی پنج مهرهٔ دیگر ـ نمایانگر ارزش عددی تا ۵ میباشند.
چرتکههای ژاپنی هم مانند نوع چینی آن هستند، با این تفاوت که کلاً از ۵ مهره تشکیل شدهاند؛ یک مهره پائین مانع واقع است و چهار مهرهٔ دیگر بالای آن قرار دارند.
اشخاصی که در کارکردن با چرتکه مهارت دارند، میتوانند در طی مدت کوتاهی اعمال چهارگانه ریاضی (جمع، منها، ضرب و تقسیم) را با دقت و صحت در محاسبه انجام دهند. بسیاری از دانشمندان عقیده دارند که چرتکهها ایدهٔ اولیه ساخت ماشینهای حساب و کامپیوترهای مجهز و پیچیدهٔ فعلی هستند.
با همهٔ پیشرفت تکنولوژی در ساخت این گونه ماشینها جالب است که در بسیاری از مراکز صنعتی تجاری ـ به خصوص در کشورهای آسیائی ـ چرتکه هنوز محبوبیت و رونق خود را از دست نداده است.
بعدها چرتکه جای این تکه چوبها و زمین و صفحههای فلزی را گرفت؛ چرتکه قابی در سطح کوچکتر با مهرههائی یکسان بود که این مهرهها روی سیمهای موازی درون قاب حرکت میکردند و این اعمال را به سادگی انجام میدادند.
در چرتکهها، ده مهرهٔ شمارش در یک سیم با دهتای دیگر در سیم بعدی مساوی هستند. بنابراین در سیمهای مختلف هر عددی را میتوان نمایش داد و جابهجائی ارقام (جمع و منها) به سادگی با انتقال مهرهها صورت میگیرد.
غیر از یونانیان و رومیها، مصریان باستان، هندیها و چینیها نیز برای شمارش از چرتکه استفاده میکردند. بعد از اختراع و کاربرد دستگاه اعداد عربی ـ که برای شمارش صفر، ترکیب شمارشی خاص داشتند استفاده از چرتکه در اروپا کنار گذاشته شد، اما این وسیله هنوز هم به وسیله مردم عادی در چین، ژاپن، خاورمیانه و... مورد استفاده است.
جالب است بدانید که چینیها از حدود ۵ هزار سال پیش از چرتکه استفاده میکردند. چرتکه انواع مختلفی دارد. بهطور مثال چرتکهٔ روسی دارای ده سیم است که روی هر سیم ده مهره قرا ردارد. هر کدام از سیمها نمایانگر مرتبهٔ عددی خاصی هستند (یکان، دهگان، صدگان و...) یعنی از سمت راست، مهرهها به ترتیب یکان، بعد دهگان و... قرار دادند.
وقتی مهرهها در یک سیم به شمارش درآمدند و تعداد آنها از ده تا بیشتر شد، یک رقم یا بیشتر به ستون (سیم) بعدی اضافه میگردد، به اصطلاح ساده، شمارش اعداد برطبق اصل ده بریک، بیشت بر دو و... صورت میگیرد. بعد از شمارش، مهرهها به حالت اولیهٔ خود باز میگردند.
نوع دیگر چرتکه ـ یعنی چرتکه چینی ـ هم به همین شکل است؛ البته با یک تفاوت که در هر سیم، هفت مهره قرار دارد و دو مهره از آن به وسیلهٔ یک مانع از مهرههای دیگر جدا شدهاند. مهرههائی که در سمت راست مانع قرار دارند معرف مرتبهٔ عددی خاصی (یکان، دهگان و...) هستند. بقیهٔ مهرهها ـ یعنی پنج مهرهٔ دیگر ـ نمایانگر ارزش عددی تا ۵ میباشند.
چرتکههای ژاپنی هم مانند نوع چینی آن هستند، با این تفاوت که کلاً از ۵ مهره تشکیل شدهاند؛ یک مهره پائین مانع واقع است و چهار مهرهٔ دیگر بالای آن قرار دارند.
اشخاصی که در کارکردن با چرتکه مهارت دارند، میتوانند در طی مدت کوتاهی اعمال چهارگانه ریاضی (جمع، منها، ضرب و تقسیم) را با دقت و صحت در محاسبه انجام دهند. بسیاری از دانشمندان عقیده دارند که چرتکهها ایدهٔ اولیه ساخت ماشینهای حساب و کامپیوترهای مجهز و پیچیدهٔ فعلی هستند.
با همهٔ پیشرفت تکنولوژی در ساخت این گونه ماشینها جالب است که در بسیاری از مراکز صنعتی تجاری ـ به خصوص در کشورهای آسیائی ـ چرتکه هنوز محبوبیت و رونق خود را از دست نداده است.
منبع : مطالب ارسال شده
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
خرید میز و صندلی اداری
خرید بلیط هواپیما
گیت کنترل تردد
خلیج فارس ایران مجلس شورای اسلامی آمریکا مجلس دولت شورای نگهبان حجاب بودجه دولت سیزدهم جمهوری اسلامی ایران مجلس یازدهم
شهرداری تهران هواشناسی تهران فضای مجازی قتل شهرداری شورای شهر پلیس شورای شهر تهران سیل وزارت بهداشت سازمان هواشناسی
ایران خودرو قیمت دلار خودرو قیمت خودرو دلار بازار خودرو مالیات بانک مرکزی قیمت طلا سایپا مسکن تورم
تلویزیون سریال رسانه تئاتر سینمای ایران موسیقی فیلم بازیگر رسانه ملی سینما کتاب قرآن کریم
دانشگاه تهران شورای عالی انقلاب فرهنگی سازمان سنجش انتخاب رشته باتری
رژیم صهیونیستی اسرائیل غزه فلسطین جنگ غزه حماس روسیه اوکراین نوار غزه ترکیه عراق طوفان الاقصی
استقلال فوتبال پرسپولیس سپاهان تیم ملی فوتسال ایران فوتسال بازی تراکتور لیگ برتر جام حذفی آلومینیوم اراک باشگاه پرسپولیس
اپل همراه اول امارات ایلان ماسک گوگل تبلیغات ایرانسل آیفون فناوری سامسونگ ناسا
مواد غذایی سازمان غذا و دارو خواب دیابت سلامت روان بارداری مالاریا دندانپزشکی