۲۲ فروردین ـ ۱۱ آوریل ـ توطئه دولت روم برضد شاه ایران و انجام کودتا در سال ۳۵ میلادی

سنای روم و شورای دولتی این كشور در تمام ساعات روز ۱۱ آوریل سال ۳۵ میلادی با نگرانی تمام به مسئله ارمنستان كه اردوان سوم شاه وقت ایران بدون اطلاع دولت روم پادشاه تازه ای برایش تعیین و اعزام داشته بود مذاكره كردند. اردوان سوم پسر خود «ارشك (اشك)» را به پادشاهی ارمنستان كه چند برابر امروز وسعت داشت منصوب كرده بود. از صورتجلسه این مذاكرات كه به دست آمده و محفوظ مانده است چنین بر می آید كه اعضای این دو مجلس در آن جلسه مشترك و محرمانه تصمیم گرفتند كه با تیرداد پسر عموی اردوان سوم كه پیش از انتخاب شدن اردوان به عنوان شاه، نامزد این مقام بود و بعدا هم از مخالفت با شاه منتخب دست بر نمی داشت تماس برقرار و وی را با دادن وعده هرگونه كمك تحریك به مبارزه مسلحانه و یا كودتا كنند.
این تصمیم با صرف هزینه بسیار به اجرا درآمد. دولت روم در اجرای این تصمیم، حاكم ایبریا (گرجستان كنونی) را كه دست نشانده ایران بود ترغیب به حمایت از كودتای تیرداد كرد. این توطئه موقتا پیروز شد، پایتخت به دست تیرداد افتاد كه خود را تیرداد سوم و بدون كسب رای بزرگان كشور شاه تازه خواند و با هدف راضی كردن دولت روم، با بركناری ارشك از پادشاهی ارمنستان موافقت كرد كه حاكم گرجستان با حفظ سمت برجای ارشك نشست. اردوان سوم پس از ترك پایتخت، به منظور جلب كمك و جمع آوری نیرو جهت سركوب كردن تیرداد كودتاگر به منطقه هیركانیا (گرگان امروز) رفت.
اردوان سپس با نیروی تازه به پایتخت بازگشت و تیرداد را كه مورد تنفر بسیاری از بزرگان (به علت كوتاه آمدن در برابر رومیان) بود فراری داد و مقام خود را باز گرفت ولی درصدد انتقامگیری از رومیان برنیامد و با آنان صلح و سازش كرد. اما این سازش از سوی بزرگان ایران رد و اردوان سوم بركنار شد كه با دادن قول عدم احترام به مفاد سازشنامه با روم، به سلطنت بازگشت و تا سال ۴۱ میلادی كه زنده بود شاهی كرد. تفكر كودتا و درگیری شاهزادگان باهم تا مدتی در ایران باقی ماند و پس از مرگ اردوان سوم، دو پسر او گودرز و «واردان» بر سر كسب قدرت به جان هم افتادند و تاج پادشاهی میان آندو چند بار دست به دست گشت و از این رهگذر، ملت آسیب دید. بعضی محاسبات تقویمی، تاریخ برگزاری جلسه مشترك سنا و شورای دولتی روم را ۱۰ آوریل سال ۳۵ میلادی تعیین كرده است.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز