۶ خرداد ـ ۲۷ می ـ سالروز انتشار «کیهان» و نگاهی کوتاه به روزنامه های ایران

ششم خرداد ۱۳۲۱ زمانی كه ایران در اشغال نظامی متفقین بود نشریه «كیهان» توسط عبدالرحمن فرامرزی و دكتر مصطفی مصباح زاده پا به عرصه رسانه های ایران گذارد كه انتشار آن ادامه دارد. با این كه قلم فرامرزی برای روزنامه خوانهای ایران آشنا بود، پیشرفت این نشریه تا سالها كند بود.
روزنامه های ایران تا اواسط دهه ۱۳۳۶ جنایی نویسی، حوادث شهری، گزارشهای مربوط به سرگرمی ها از قبیل امور سینما و تئاتر را كه تیراژ سازند كار مجله می دانستند و توجه زیادی هم به اخبار ورزشی نداشتند . بنابراین، از تیراژ وسیع برخوردار نبودند و خواندن روزنامه عمومیت نداشت.
روزنامه های ایران از سال ۱۳۳۵ با باز كردن صفحه اقتصاد و بازار به تدریج به راه تكامل گام گذاردند. آموزشهای دكتر ویلسون رئیس دانشكده روزنامه نگاری دانشگاه یوتا كه در ۱۹۵۷ از آمریكا به ایران آمده بود و طی ماهها اقامت خود در تهران به راهنمایی روزنامه نگاران ایران پرداخته بود سبب شد كه روزنامه ها از ۱۳۳۶ صفحات ویژه حوادث شهری، ورزش، سرگرمی ها، گزارش روز و ... دایر كنند و تیراژ ها از یكصد هزار نسخه بالاتر برود. طبق آموزش های دكتر ویلسون، روزنامه های ایران از آن پس در كنار فعالیت های دولت و پارلمان، نظر مردم و اصحاب نظر را هم در باره این فعالیت ها می پرسیدند و می نوشتند و هر روز علاقه مندی مردم به روزنامه خوانی بیشتر می شد. اخبار سینما و تئاتر در نیمه دوم سال ۱۳۳۵ به ابتكار غلامحسین صالحیار كه دبیری اخبار مربوط را هم در روزنامه اطلاعات بر عهده داشت عنوان «صفحات هنری» به دست آورد كه این عنوان در ایران تا به امروزعمومیت یافته است. در كشورهای دیگر، این مطالب تحت عنوان «سرگرمی ها» طبقه بندی می شوند.
وضعیت روزنامه های ایران تا اواسط آبان ۱۳۵۷ كه به تصمیم سندیكای نویسندگان و خبرنگاران دست به اعتصاب زدند كه بیش از دو ماه ادامه یافت بر همین منوال بود. از این پس گزارشهای مربوط به انقلاب غلبه كرد و روزنامه ها منحصرا به این كار پرداختند و بعد از آن گزارشهای جنگ مانع از بازگشت روزنامه ها به حالت عادی شد و در دهه گذشته به دلیل كنار رفتن و یا بازنشسته شدن روزنامه نگاران حرفه ای، روزنامه های ایران به وضعیتی كه در تعریف روزنامه نگاری حرفه ای آمده است كاملا باز نگشته اند و توجه به اخبار دوایر دولتی و اظهارات یكسویه نمایندگان پارلمان و مقامات دیگر در آنها بیشتر، و گزارشهای سایر كشورها و اخبار مورد علاقه مردم عادی محدود است و مطبوعات به جای صفحات «مردم و روزنامه یا اصطلاحا نامه به سردبیر» دارای ستون در این زمینه هستند كه عمدتا فاقد نام و نشانی صاحب مطلب است و نمی توان به آن استناد كرد.
از بررسی فهرست پروانه هایی كه از تاریخ تصویب قانون مطبوعات سال ۱۳۶۴ (خورشیدی) صادر شده است چنین بر می آید كه به بیشتر متقاضیان ازجمله روزنامه نگاران حرفه ای قدیمی پروانه انتشار داده نشده است.
تجربه نشان داده است كه در هیچ كشوری روزنامه دولتی معمولا «خواننده داوطلب» نداشته است، ولی در ایران در سالهای دهه ۱۳۷۰ و اوایل ۱۳۸۰ دو روزنامه همشهری و ایران، هر دو متعلق به دولت، تیراژهای اول و دوم را دارا بوده اند كه یكی از دلایل آن فقد روزنامه حرفه ای بوده است.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز