ورود جاسوسان به سازمان انرژی هسته‌ای ایران

طی سال‌های اخیر گرچه ساخت آثاری با موضوع انرژی هسته‌ای جزو اولویت‌های سازمان صدا و سیما قرار گرفته است اما هنوز اثری درخور روی آنتن رسانه ملی قرار نگرفته است.
مجموعه «فتانه» به نویسندگی و کارگردانی جواد اردکانی‌ و تهیه‌کنندگی علیرضا جلالی و حمید آخوندی از جمله آثاری است که به سفارش شبکه دو سیما مراحل تولید خود را پشت‌سر می‌گذارد. «فتانه» داستان تعدادی از جاسوسان تربیت شده در اروپا و آمریکا را روایت می‌کند که با ترفند وارد سازمان انرژی اتمی ایران شده و دست به خرابکاری می‌زنند. سعید نیکپور، آزیتا حاجیان، صبا کمالی، عاطفه رضوی، سعید داخ و... از بازیگران اصلی مجموعه «فتانه» هستند.
● «در انتظار تاریکی»
ساعت چهار بعد از ظهر است. نشانی خانه‌ای در خیابان شریعتی را در دست دارم. در خانه باز است به محض ورود به خانه با لوکیشن تکراری مواجه می‌شوم. واقعاً اگر این چند خانه کلنگی در تهران وجود نداشت، فیلمسازان ما چه کار باید می‌کردند. اینجا هم خانه‌ای است که در اکثر مجموعه‌های تلویزیونی از جمله خانه پدری دیده شده است. حیاط خانه از خودش بزرگ‌تر است و کف آن آجرفرش شده است که روی آن را انبوهی از برگ‌های زرد پوشانده است. علیرضا نجف‌‌زاده دستیار اول کارگردان می‌گوید که‌ «روزکاری» تمام شده است و منتظر تاریک شدن هوا هستند تا پلان‌های مربوط به شب را ضبط کنند. از وی می‌خواهم که در این فاصله با کارگردان مجموعه «جواد اردکانی» صحبت کنم. تا آمدن کارگردان گوشه دنجی از حیاط را انتخاب می‌کنم و به انتظار تاریک شدن هوا
می نشینم.هوا رو به تاریکی رفته است که آزیتا حاجیان از راه می‌رسد و یکراست به اتاق گریم می‌رود. در تاریکی هوا کارگردان و دستیارش دیده می‌شوند که مشغول صحبت هستند. جواد اردکانی اواسط راه تغییر مسیر می‌دهد و از در خانه خارج می‌شود و نجف‌زاده به تنهایی به طرفم می‌آید و می‌گوید که کارگردان مایل نیست در مورد این مجموعه صحبت کند.
‌ ‌ ● «یک اتفاق خوب»
برای نجات از سرما به داخل ساختمان می‌روم. عوامل نور و صحنه در حال آماده کردن سکانس جدید هستند. اردکانی هم از این فرصت استفاده کرده و برای اقامه نماز به امامزاده صالح رفته است. طراح صحنه برای ایجاد یک فضای تلخ تلاش کرده است قبل از اینکه موفق به دیدن قسمت‌های دیگر خانه شوم، کارگردان و سعید نیکپور را مقابل خود می‌بینم. نیکپور بلافاصله برای تعویض لباس و اجرای گریم داخل یکی از اتاق‌های خانه می‌رود و کارگردان هم برای بررسی وضعیت موجود با دستیارش مشغول صحبت می‌شود. فضای داخلی خانه خیلی شلوغ است و یکی از عوامل با صدای بلند بقیه را دعوت به سکوت می‌کند اتفاق خوب دقیقاً همین‌جا رخ داد؛ نجف‌زاده هم به‌ طرفم می‌آید و اعلام کرد که آقای اردکانی مایل به صحبت هستند.این هم نتیجه خیراندیشی گروه فرهنگ و هنر روزنامه ما. سر و صدای داخل باعث می‌شود آلاچیق را برای انجام گفت‌وگو انتخاب کنیم. کارگردان مجموعه «فتانه» درخصوص علت انتخاب موضوع این مجموعه گفت: «موضوع انرژی هسته‌ای در جامعه ما یک موضوع سرنوشت‌ساز است. صحبت درخصوص چنین موضوع حساسی طی ۵ - ۱۰ سال ختم نمی‌شود و سال‌ها در بین عموم مردم جامعه تاثیرگذار خواهد بود. از این‌رو به غیر از مسوولان و دولتمردان وظیفه هنرمندان است که با هنر خود هرچه بهتر به این موضوع حساس بپردازند». اردکانی در مورد داستان مجموعه می‌گوید: «حدود ۳ سال پیش مدیران شبکه دو در مورد ساخت مجموعه‌ای با این مضمون پیشنهاد نگارش «فتانه» را دادند. با وجود در اولویت قرار داشتن موضوع اثر پس از ۳ سال تازه توانستیم مجموعه را جلوی دوربین ببریم». کارگردان مجموعه «فتانه» در مورد نحوه انتخاب بازیگران عنوان کرد: «برای انتخاب نقش‌های منفی تا جایی که امکان داشت به سراغ چهره‌های کلیشه‌ای و تکراری نرفتم. به عنوان مثال آقای نیکپور و خانم حاجیان جزو اولین گزینه‌ها بودند. اگر می‌خواستیم از بازیگران کلیشه شده در نقش‌های منفی استفاده کنیم خیلی زود کلیت قصه و داستان برای تماشاگر لو می‌رفت اما با انتخاب این بازیگران تماشاگر تا حد زیادی گمراه می‌شود و این‌گونه تعلیق ایجاد شده در بطن داستان به خوبی پابرجا می‌ماند».
● اولین نقش منفی یک بازیگر دوست‌داشتنی
بالاخره گریم سعید نیکپور تمام می‌شود و وی با ظاهری متفاوت از کارهای قبلش از اتاق بیرون می‌آید. از روند آماده‌سازی استفاده می‌کنم و تا قبل از شروع کار به سراغ سعید نیکپور می‌روم تا از نقش خود در این مجموعه بگوید: در مجموعه «فتانه» ایفاگر نقش محب هستم. یک فرد ایرانی‌الاصل که سال‌ها در خارج از کشور زندگی کرده است و به دلیل مهارتی که در امر جاسوسی دارد از سوی سازمان جاسوسی اروپا و آمریکا مامور جلوگیری از پیشرفت غنی‌سازی اورانیوم در سازمان انرژی اتمی ایران می‌شود و از طریق واردکردن یک میکروب آلوده به مواد رادیو اکتیو سیستم را دچار اختلال می‌کند. سعید نیکپور که اولین تجربه حرفه‌ای خود را در سال ۱۳۴۶ روی صحنه تئاتر انجام داده است، در خصوص ۴۰ سال سابقه هنری خود می‌گوید: «من تمام نقش‌هایی را که بازی می‌کنم دوست دارم اما در طول این سال‌ها همیشه به دنبال یک نقش منفی خوب می‌گشتم. مجموعه «فتانه» اولین تجربه منفی من است و نقش محب همان نقشی است که سال‌ها به دنبال آن بودم. وی همچنین در خصوص گریم شخصیت محب توضیح داد: هر شخصیت منفی لزوما نباید چهره بد و مورد تنفری داشته باشد. قضاوت در مورد شخصیت هر انسانی از روی چهره‌اش امکانپذیر نیست. یک جاسوس بین‌المللی و کسی که با هدف خرابکاری وارد یک تشکیلاتی می‌شود هم نباید خصوصیات عمل منفی‌اش در چهره‌اش مشخص باشد. اتفاقا برعکس، باید دارای چهره مثبت و قابل قبولی برای تماشاگر باشد تا بتواند اهدافش را به انجام برساند. اگر قرار باشد با اولین پلان، تمام خصوصیات یک نقش برای تماشاگر مشخص شود، اصلا درست و قابل قبول نیست.
● آغاز تمرین
بالاخره گروه تصویر آماده می‌شوند. اردکانی که کلافگی از ظاهرش پیداست، تمرین با بازیگران را شروع می‌کند. در این سکانس سعید داخ به همراه تعدادی هنرور بازی دارند. داخ از بیرون وارد اتاق می‌شود و از پذیرایی به اتاق‌های دیگر می‌آید و همزمان دیالوگ‌های خود را می‌گوید و دوربین با او حرکت می‌کند. پلان طولانی است. مشکل موبایل‌های روشن هم اینجا تکرار می‌شود. دستیار دوم کارگردان اعلام می‌کند تمام افرادی که در اتاق حضور دارند موبایل‌های خود را خاموش کنند تا تمرین در آرامش و سکوت انجام شود. پلان چند بار تمرین می‌شود و بالاخره اولین پلان «شبکاری» ساعت ۸:۱۰ ضبط می‌شود.
● یک حضور تازه
آزیتا حاجیان هم لباس پوشیده و گریم شده است و برای حضور در یک سکانس آماده است. او که اولین تجربه نقش منفی‌اش به مجموعه «دومین انفجار» به کارگردانی نادر مقدس برمی‌گردد، در خصوص نقش خود در مجموعه «فتانه» می‌گوید: بعد از ۱۵ سال دومین نقش منفی خود را پذیرفتم. در این مجموعه نقش حبیبی را بازی می‌کنم. شخصیتی که تعلقی به حفظ امنیت ملی ندارد و در تیم منفی مجموعه فعال است. وی در توضیح بار شخصیت این فرد در داستان می‌گوید: یک شخصیت محوری در کل داستان وجود دارد که قسمت اعظم بار داستان روی این محور می‌چرند که خانم صبا کمالی عهده‌دار آن هستند اما در مجموع ۴ شخصیت در داستان وجود دارد که گره‌های داستان با عملکرد این ۴ شخصیت مرتبط است. حاجیان که اولین همکاری‌اش با جواد اردکانی را تجربه می‌کند، در خصوص این همکاری می‌گوید: شناخت چندانی روی ایشان ندارم و بیشتر به دلیل منفی بودن نقش آن را پذیرفتم چون همیشه نقش مثبت بازی کرده‌ام، کمتر کارگردانی برای نقش منفی روی من ریسک می‌کند.
داخلی / عمارت کلنگی / شب
کیوان به محب گزارش می‌دهد. حبیبی نیز حضور دارد.
کیوان: درست مثل همه مسافرها کارهاشو کرد و سوار هواپیما شد.
محب: خوبه، عالیه، می‌تونی بری.
کیوان از اتاق خارج می‌شود.
محب: (به حبیبی) خوب؟
حبیبی: حالا می‌تونیم ادامه بدیم. باید سریعا از کشور خارج بشیم.
محب: کجا؟
حبیبی: اوکراین.
یک نفر به آدم بدها اضافه شد
سعید داخ لباسش را عوض کرده است. او که بعد از مجموعه مسافر، دومین همکاری خود را با جواد اردکانی پشت‌سر می‌گذارد، در خصوص نقش خود در این مجموعه می‌گوید: بدنه اصلی مجموعه یک داستان جاسوسی است و من در این مجموعه نقش کیوان را بازی می‌کنم که در تیم منفی داستان فعال است. وی در توضیح تیم منفی پروژه گفت: در کل داستان دو تیم مثبت و منفی وجود دارد. سعید نیکپور، آزیتا حاجیان، عسگر قدس و بنده در تیم آدم بدها فعال هستیم. نجف‌زاده، بازیگران را به صحنه دعوت می‌کند و کارگردان حرکات و جای هر یک از بازیگران را توضیح می‌دهد. یکی از عوامل با یک سگ وارد اتاق می‌شود و قرار است سگ در این پلان باشد. نیکپور (محب) و حاجیان (حبیبی) و داخ (کیوان) هر سه حضور دارند. دوربین از صورت نیکپور شروع به تصویربرداری می‌کند و با حرکت از او فاصله می‌گیرد و با خروج سعید داخ روی صورت حاجیان می‌رود. در تمرین مشخص می‌شود که نور کم است و عوامل نور اقدام به نصب یک پروژکتور دیگر می‌کنند. گروه صدای زیادی تولید کرده و همین امر باعث عصبی شدن سگ شده است. حاجیان یادآوری می‌کند عوامل بی‌صدا به کارشان بپردازند. بعد از رفع ایراد نور دوباره بازیگران دور هم جمع می‌شوند و پلان مجددا تمرین می‌شود. کارگردان اعلام می‌کند که همه چیز برای ضبط آماده است و این پلان پردردسر ساعت ۱۰ شب ضبط می‌شود. با این همه گرفتاری گروه به دلیل نامعلومی در حال خندیدن هستند. این همه خونسردی برایم جالب است. من هم خوشحالم. گرچه هیچ کدام نمی‌دانیم که چند روز بعد در خیابان بهارشیراز گروه تولید مجموعه با حمله گروهی از اراذل و اوباش مواجه می‌شوند.

زهره احمدی

منبع : روزنامه تهران امروز