نهادهای مدنی و اعتراض های اجتماعی

۱) بنزین سهمیه بندی شد، عده ای به پمپ های بنزین هجوم بردند و باز خشونت قبا برکشید و عریان شد. هر جا منافع عموم یا بخشی از مردم به خطر می افتد ساده ترین واکنش عموم یا آن بخش حمله به دم دستی ترین نمادها و نماینده های حوزه مربوطه است. وقتی بنزین سهمیه بندی می شود پمپ بنزین مقصر است یا نماد حوزه مورد جدال.
نکته اینکه بخشی از این پمپ های بنزین نه اموال دولتی و عمومی که متعلق به دیگر شهروندان و خصوصی هستند یعنی اعتراض به یک تصمیم از بالا به تقابل شهروندان با یکدیگر و اعمال خشونت آنها - حتی علیه هم - در پایین می انجامد.
۲) چند سال قبل کشاورزان فرانسوی در اعتراض به افزایش مالیات سوخت اعتصاب بزرگی سازماندهی کردند و اتوبان ها را بند آوردند.
یک روی سکه اینکه نهاد مدنی مربوطه اعتراض اینچنینی را سامان می دهد و به حفاظت از منافع گروه، طبقه - هر چه اسمش را بگذاریم - مربوطه می پردازد و روی دیگر سکه اینکه مانع از اعمال خشونت می شود. در همین کشور زمانی که بخشی از شهروندان فاقد نهادهای مدنی مربوطه برای پیگیری منافعشان باشند و احساس کنند مغفول مانده اند نتیجه می شود آنچه در ناآرامی های اخیر فرانسه دیدیم.
۳) دموکراسی خوب است یا حداقل - به قولی - شرش از دیگر اشکال نظام های سیاسی کمتر. اینکه عده ای از میان مردم و توسط آنها انتخاب شوند و این وکلا به نمایندگی از موکلین تصمیم گیری کنند بخشی از دموکراسی است و رسانه های آزاد، احزاب و نهادهای مدنی قدرتمند ارکان دیگر دموکراسی. اگر واقع بینانه و با نگاه کارکردگرایانه به دموکراسی بنگریم.
نهادهای مدنی و «ان جی او»ها واسطه میان مردم و قدرت و از آن رو ضروری اند که دارای کارکرد هستند.یکی از این کارکردها - به غیر از پیگیری منافع عموم یا بخشی از مردم - پوشاندن لباس بر عریانی خشونت، کانالیزه کردن و تلطیف آن است. مثل آب بندهایی که مسیر رودخانه را تا پای زمین های کشاورزی امتداد می دهند و مانع از طغیان و تخریب می شوند.تجربه جوامع دیگر نشان داده نهادهای مدنی که واسطه میان خواست و منافع عمومی و حاکمیت هستند هرچه بیشتر تقویت شوند بحران های اجتماعی کمتر رخ می نماید و به هنگام وقوع خشونت ،کنترل آنها ممکن تر است.
ضرورت نهادهای مدنی از آن رو است که هزینه های بحران را کاهش می دهد. «ان جی او»ها، احزاب، اصناف، تشکل ها و انجمن های دانشجویی، کارگری و... در صورت تضعیف، رویارویی مستقیم عموم با نهادها یا نخبگان تصمیم گیر را به همراه می آورد و اولین قدم در این راه حمله به نمادها و نمایندگان آنان است.
تقویت نهادهای مدنی به دوام نظام های سیاسی می انجامد و اگر نظام های مبتنی بر دموکراسی کمتر چهره انقلابات و خشونت های اجتماعی را دیده اند و در نتیجه دوام بیشتری داشته اند به جهت توجه به کارکردهای یادشده است.

منبع : روزنامه شرق