دوشنبه, ۳۱ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 20 May, 2024
مجله ویستا


معجزه‌ بازاریابی‌


معجزه‌ بازاریابی‌
كشور سریلانكا در سال‌های‌ دهه‌ ۱۹۹۰ میلادی‌ یك‌بار دیگر در صحنه‌ جهان‌ چای‌ درخشید. در واقع‌ دیرزمانی‌ میزان‌ تولید چای‌ این‌ جزیره‌ كوچك‌ در حول‌ و حوش‌ ۲۰۰ میلیون‌ كیلوگرم‌ در سال‌ ساكن‌ و راكد بود تا آنكه‌ در دهه‌ ۱۹۹۰ میلادی‌ تحولی‌ بنیادین‌ در اركان‌ صنعت‌ چای‌ آن‌ كشور پدید آمد. به‌ شهادت‌ تاریخ‌ میزان‌ تولید چای‌ تا زمانی‌ كه‌ كشتزارها تحت‌ مالكیت‌ خصوصی‌ اداره‌ می‌شدند پیوسته‌ روندی‌ صعودی‌ داشت‌ اما در پی‌ اجرای‌ برنامه‌ ملی‌ كردن‌ كشتزار، این‌ میزان‌ كاهشی‌ محسوس‌ را تجربه‌ كرد. در سال‌ ۱۹۹۲ میلادی‌ حدود ۴۵۰ كشتزار كه‌ در مالكیت‌ شركت‌ كشتزارهای‌ دولتی‌ سریلانكا و هیات‌ عمران‌ كشتزارهای‌ جاناتا بودند در میان‌ ۲۳ كشور بهره‌بردار منطقه‌یی‌ توزیع‌شده‌ و اداره‌ امور آنان‌ به‌ بخش‌ خصوصی‌ واگذار شد. مدیریت‌ بخش‌ خصوصی‌ با بهبود چشمگیری‌ كه‌ در عملكرد كشتزارها پدیدآورد عملا نشان‌ داد كه‌ با بهره‌گیری‌ از اصول‌ مدیریت‌ صحیح‌ می‌توان‌ سودآوری‌ كشتزارهای‌ چای‌ را تضمین‌ كرد. سه‌ سال‌ از آن‌ تاریخ‌ نگذشته‌ بود كه‌ روند خصوصی‌سازی‌ كشتزارها به‌ پایان‌ رسید. امروزه‌ بخش‌ اعظم‌ شركت‌های‌ بهره‌بردار منطقه‌یی‌ از وضعیت‌ حقوقی‌ سهامی‌ عام‌ برخوردارند و سهام‌ آنان‌ در بورس‌ كلمبو معامله‌ می‌شوند.
در پی‌ تحولات‌ یادشده‌ امروزه‌ شاهد مطرح‌شدن‌ مجدد شهرت‌ كشتزارها پس‌ از چند دهه‌ افول‌ هستیم‌. برداشت‌ چای‌ نیز همانند دیگر محصولات‌ پاینده‌ تابع‌ شرایط‌ ونوسانات‌ حاكم‌ بر طبیعت‌ است‌، با این‌ وجود آب‌ و هوای‌ مناسب‌ سریلانكا به‌ شركت‌های‌ بهره‌بردار كشتزارها امكان‌ داده‌ تا با بهره‌گیری‌ از آخرین‌ و پیشرفته‌ترین‌ اصول‌ و فنون‌ كشاورزی‌ و با سرمایه‌گذاری‌ انبوه‌ در زمینه‌ بهبود میزان‌ برداشت‌، نهایت‌ بهره‌ لازم‌ را از كشتزارها ببرند. در سایه‌ چنین‌ اقدامات‌ اساسی‌ «طلای‌ سبز» جزیره‌ سریلانكا كه‌ ۱۹میلیون‌ نفر جمعیت‌ دارد هشت‌ سال‌ متمادی‌ شاهد گسترش‌ مستمر بوده‌ است‌. این‌ تحول‌ بی‌سابقه‌ صنعت‌ چای‌ سریلانكا اساسا مرهون‌ تلاش‌ چشمگیر چایكارانی‌ شاغل‌ در كشتزارهای‌ كم‌ارتفاع‌ كه‌ بیشتر خرده‌مالك‌ هستند، می‌باشد. همین‌ بخش‌ از صنعت‌ چای‌ سریلانكا شاهد رشدی‌ بی‌وقفه‌ بوده‌ و به‌ یكی‌ از اسطوره‌های‌ این‌ صنعت‌ مبدل‌ شده‌ است‌. سازمان‌ عمران‌ چایكاران‌ خرده‌ مالك‌ نقش‌ اساسی‌ و حیاتی‌ را در یاری‌رسانیدن‌ به‌ خرده‌مالكان‌ از طریق‌ اعطای‌ خدمات‌ نشاءكاری‌، كاشت‌ بوته‌های‌ جوان‌ به‌ جای‌ بوته‌های‌ پیر، كودپاشی‌ ملزومات‌ چایكاری‌ و مشاوره‌ فنی‌ بر عهده‌ داشته‌ است‌. بر اساس‌ سازمان‌ عمران‌ چایكاران‌، خرده‌مالك‌ برنامه‌یی‌ ویژه‌ برای‌ اعطای‌ وام‌ بانكی‌ به‌ منظور نشاءكاری‌، احداث‌ خزانه‌های‌ نشاءكاری‌ و احداث‌ كارخانه‌ های‌ چای‌ تدوین‌ و به‌ مورد اجرا درآمد. در سایه‌ این‌ طرح‌، خرده‌ مالكان‌ چایكار ترغیب‌ شدند تا به‌ هنگام‌ نیاز برای‌ دریافت‌ خدمات‌ بانكی‌ به‌ سازمان‌های‌ وام‌ دهنده‌ مراجعه‌ كنند. از سوی‌ دیگر برنامه‌ خاصی‌ توسط‌ سازمان‌ عمران‌ چایكاران‌ در زمینه‌ تحكیم‌ تعاونی‌های‌ چایكاران‌ تدوین‌ و به‌ مورد اجرا گذاشته‌ شد. هم‌اكنون‌ چایكاران‌ خرده‌ مالك‌ با تامین‌ تسهیلات‌ ترابری‌ در زمینه‌ انتقال‌ برگ‌ چای‌ سبز از كشتزارها تا كارخانه‌های‌ چای‌ خشك‌كنی‌ به‌ وجهه‌ و اعتبار خوبی‌ در جمع‌ دست‌اندركاران‌ صنعت‌ دست‌ یافته‌اند و قدرت‌ چانه‌ زنی‌ آنان‌ در رابطه‌ با قیمت‌ گذاری‌ برگ‌ سبز افزایش‌ یافته‌ است‌. افزون‌ بر این‌ برنامه‌یی‌ اختصاصی‌ در زمینه‌ بیمه‌ اجباری‌أ پس‌انداز و سرمایه‌گذاری‌ با عنوان‌ )قدرت‌ نهفته‌ در چای‌( در رابطه‌ با چایكاران‌ خرده‌ مالك‌ از سال‌ ۱۹۹۷ میلادی‌ به‌ اجرا گذاشته‌ شد.با توجه‌ به‌ اینكه‌ منابع‌ مالی‌ محلی‌ برای‌ اجرای‌ كلیه‌ برنامه‌های‌ عمرانی‌ در سطح‌ كشتزارها كفایت‌ نمی‌كرد، سازمانهای‌ وام‌دهنده‌ در چارچوب‌ برخی‌ سرمایه‌گذاری‌ها به‌ پشتیبانی‌ و حمایت‌ از خرده‌ مالكان‌ برخاستند. مصداق‌ بارز و گویای‌ این‌ مدعا در طرح‌های‌ سرمایه‌گذاری‌ از قبیل‌ طرح‌ اصلاح‌ كشتزارها، طرح‌ عمران‌ چای‌ و برنامه‌ حمایت‌ از عمران‌ كشتزارها متجلی‌ است‌. این‌ قبیل‌ طرح‌ها تاؤیر مثبت‌ و چشمگیری‌ بر صنعت‌ چایكاری‌ داشته‌ و موجب‌ ارتقای‌ بهره‌وری‌، سودآوری‌ و كیفیت‌ زندگی‌ جماعت‌ چایكاران‌ شدند، در پی‌ سالیان‌ دراز تلاش‌ بی‌وقفه‌ و مبارزه‌ هم‌اكنون‌ به‌ نظر می‌رسد كه‌ صنعت‌ چایكاری‌ به‌ شهرت‌ دیرینه‌ خود از رهگذر خصوصی‌سازی‌ دست‌ یافته‌ است‌. در حال‌ حاضر این‌ كشور با عرضه‌ چای‌ برگ‌ ارتدكس‌ عمل‌ آمده‌ در كشتزارهای‌ كم‌ ارتفاع‌ خود كه‌ حدود ۵۵ درصد از كل‌ تولیدات‌ چای‌ این‌ كشور را به‌ خود اختصاص‌ می‌دهند سهم‌ بسزایی‌ در تامین‌ نیازهای‌ بازارهای‌ بین‌المللی‌ به‌ چای‌ مرغوب‌ برعهده‌ دارد. دگرگونی‌های‌ ساختاری‌ كه‌ طی‌ چند دهه‌ گذشته‌ در بطن‌ این‌ صنعت‌ صورت‌ گرفته‌اند چای‌ عمل‌ آمده‌ در كشتزارهای‌ كم‌ارتفاع‌ سریلانكا را به‌ عنوان‌ پرفروش‌ترین‌ محصول‌ در صنعت‌ چای‌ این‌ كشور مطرح‌ كرده‌اند. در بطن‌ صنعت‌ چای‌ نوین‌ آنچه‌ فروش‌ كالای‌ تولیدی‌ را تضمین‌ می‌كند همانا بازاریابی‌، تبلیغات‌ و تولید كالای‌ با ارزش‌ افزوده‌ می‌باشد. افزون‌ بر این‌ در حال‌ حاضر ما شاهد واژه‌هایی‌ مانند جهانی‌سازی‌، آزادسازی‌، خصوصی‌سازی‌ و كاهش‌ كنترل‌های‌ دولت‌ بر روند تولید تا عرضه‌ در صحنه‌ بازارهای‌ جهانی‌ هستیم‌. امروزه‌ سخن‌ به‌ میان‌ آوردن‌ از كنترل‌های‌ دولت‌ و اعمال‌ سیاست‌های‌ حمایت‌گرایانه‌ جزو محرمات‌ محسوب‌ می‌شود و این‌ در حالی‌ است‌ كه‌ اولویت‌دادن‌ به‌ صادرات‌ همواره‌ در سرلوحه‌ اقدامات‌ دست‌اندركاران‌ این‌ رشته‌ از صنعت‌ قرار داشته‌ و دارد. تبلیغات‌ پردامنه‌، تولید كالاهای‌ با ارزش‌ افزوده‌ و پشتیبانی‌ همه‌جانبه‌ بخش‌ دولتی‌، چای‌ سیلان‌ به‌ جایگاه‌ ارزشمندی‌ در سطح‌ بازارهای‌ سراسری‌ جهان‌ دست‌ یافته‌ است‌. در حالی‌ كه‌ اكثریت‌ دیگر كشورهای‌ تولیدكننده‌ چای‌ با عرضه‌ چای‌ نامرغوب‌ و ارزان‌ وضعیت‌ دشواری‌ را در بازار رقابت‌ شاهد هستند بنابراین‌ صنعت‌ چای‌ سریلانكا موفق‌ شده‌ است‌ كه‌ از تندبادها و گرداب‌های‌ اقتصادی‌ جان‌ سالم‌ به‌ در برده‌ و همچنان‌ راه‌ خود را در صحنه‌ تجارت‌ جهانی‌ چای‌ در پیش‌ گیرد. كشور سریلانكا كه‌ در گذشته‌های‌ دور سراندیب‌ یا مروارید اقیانوس‌ هند خوانده‌ می‌شد در طول‌ تاریخ‌ طولانی‌ خود شاهد اسامی‌ فراوانی‌ بوده‌ است‌، ویژگی‌ بارز این‌ ملت‌ جزیره‌نشین‌ در كشفیات‌ اتفاقی‌ نهفته‌ است‌ و این‌ در حالی‌ است‌ كه‌ بخش‌ اعظم‌ كشفیاتی‌ را كه‌ در سده‌ نوزدهم‌ میلادی‌ توسط‌ چایكاران‌ پیشتاز صورت‌ گرفت‌ نمی‌توان‌ مولود بخت‌ و تصادف‌ دانست‌. در واقع‌ در پی‌ سالیان‌ دراز تحقیق‌ و تفحا، كارشناسان‌ آن‌ زمان‌ موفق‌ به‌ شناسایی‌ دقیق‌ تاؤیرات‌ آب‌ و هوایی‌ مختلف‌ بر پرورش‌ چای‌ و میزان‌ برداشت‌ آن‌ شدند، امروزه‌ توانایی‌ سریلانكا از دیدگاه‌ تولید و عمل‌آوری‌ خیل‌ گسترده‌یی‌ از چای‌ از مناطق‌ واجد شرایط‌ اقلیمی‌ و ارضی‌ گوناگون‌ مورد تایید جهانیان‌ است‌ و همگان‌ بدین‌ استعداد منحصر به‌ فرد ملت‌ سریلانكا اذعان‌ دارند. باتوجه‌ به‌ اینكه‌ هر یك‌ از مناطق‌ این‌ سرزمین‌ با اسامی‌ شاعرانه‌ و مجذوب‌ كننده‌یی‌ خوانده‌ می‌شود كه‌ ریشه‌ در بطن‌ فرهنگ‌ و سنن‌ آن‌ قوم‌ دارد امروزه‌ انواع‌ چای‌ عمل‌ آمده‌ در این‌ مناطق‌ چای‌ خیز از قبیل‌ نووا، اووا، دیمبولا، اوداپوسلاوا، كندی‌ و روهونا حال‌ و هوای‌ رمانتیك‌ آن‌ سامان‌ را در رخ‌ مصرف‌ كننده‌ بر می‌انگیزند.برخی‌ از كارشناسان‌ چای‌ حتی‌ گام‌ را فراتر نهاده‌ و برای‌ هر یك‌ از انواع‌ چای‌ به‌ عمل‌ آمده‌ در این‌ مناطق‌ ویژگی‌ها و خواصی‌ متمایز را قایل‌ هستند. كشور سریلانكا دارای‌ ۳۸ بخش‌ چای‌خیز و تعداد بسیاری‌ كشتزار است‌ كه‌ هر یك‌ چای‌ با اختصاصات‌ منحصر به‌ فرد خود را به‌ عمل‌ می‌آورد. دولت‌ جدید سریلانكا مجدانه‌ از خط‌ مشی‌ واگذاری‌ اداره‌ امور صنعت‌ چای‌ به‌ خود دست‌اندركاران‌ این‌ بخش‌ جانبداری‌ می‌كند. اداره‌ امور صنعت‌ چای‌ سریلانكا در حیطه‌ اختیارات‌ وزارت‌ صنایع‌ كشت‌ و زرع‌ آن‌ كشور می‌باشد و این‌ وزارت‌ نیز به‌ نوبه‌ خود در تلاش‌ است‌ تا مناسبات‌ صمیمانه‌یی‌ میان‌ تولیدكنندگان‌ برگ‌ چای‌ و خود چای‌ آماده‌ مصرف‌ از یك‌ سو و بازرگانان‌، صادركنندگان‌ و بازاریابان‌ از سوی‌ دیگر، به‌ رغم‌ اختلافاتی‌ كه‌ از دیدگاه‌ اولویت‌های‌ برنامه‌ریزی‌ و علایق‌ آنان‌ وجود دارند برقرار سازد.صنعت‌ چای‌ سریلانكا با سازمان‌ چای‌ این‌ كشور به‌ همكاری‌ در اجرای‌ برنامه‌های‌ جاه‌طلبانه‌ زیر برخاسته‌ است‌:
الف‌ـ حصول‌ اطمینان‌ از كسب‌ استانداردهای‌ كیفیت‌ بین‌المللی‌ توسط‌ كارخانه‌های‌ چایسازی‌ آن‌ كشور
ب ـ ‌ حصول‌ اطمینان‌ از استخدام‌ و بهره‌گیری‌ از خدمات‌ نیروی‌ انسانی‌ خود انگیخته‌، بسیار مجرب‌ و مشتری‌گرا در كلیه‌ نهادها و موسسات‌
ج‌ ـ ترغیب‌ و ترویج‌ متنوع‌سازی‌ تولیدات‌
د ـتداوم‌ بخشیدن‌ به‌ جایگاه‌ صدرنشین‌ این‌ كشور در بازار جهانی‌ صادرات‌ چای‌
هـ تاسیس‌ یك‌ مركز اطلاع‌رسانی‌ در رابطه‌ با صنعت‌ چای‌
وـ بهره‌گیری‌ از فناوری‌ نوین‌ خة‌ به‌ منظور اداره‌ امور مركز حراج‌ چای‌ كلمبو
زـ مطرح‌ كردن‌ چای‌ سیلان‌ به‌ عنوان‌ نماد برتر چای‌ در سطح‌ بین‌المللی‌
ع‌ـ به‌ كارگیری‌ اصول‌ و روش‌های‌ نوین‌ چایكاری‌ و چای‌سازی‌
ط‌ـ ترغیب‌ و ترویج‌ چایكاری‌ به‌ روش‌ زیستی‌ كاملا طبیعی‌
در جهان‌ كنونی‌ كه‌ پدیده‌ جهانی‌ سازی‌سریع‌ و تجارت‌ الكترونیكی‌ سایه‌انداز شده‌اند، كلیه‌ دست‌اندركاران‌ صنعت‌ این‌ حقیقت‌ را پذیرفته‌اند كه‌ همگامی‌ سریع‌ با دگرگونی‌ها و تحولات‌ یك‌ ضرورت‌ انكارناپذیر به‌ شمار می‌آید ضمن‌ آنكه‌ پیشی‌ جستن‌ از اقدامات‌ رقیبان‌ نیز یك‌ ضرورت‌ محض‌ به‌ حساب‌ می‌آید. در جهان‌ كنونی‌ كه‌ بر اؤر پدیده‌ جهانی‌سازی‌ كلیه‌ مرزها فروریخته‌ و جهان‌ به‌ دهكده‌یی‌ مبدل‌ شده‌ است‌ راهكارهای‌ زیر باید در آتیه‌ در صدر اقدامات‌ دست‌اندركاران‌ این‌ صنعت‌ قرار گیرند:
۱ـ حفظ‌ و حراست‌ خاك‌ زراعی‌ و احیای‌ باروری‌ خاك‌
۲ ـجایگزینی‌ بوته‌های‌ كنونی‌ و بذركاری‌ بوته‌های‌ پرمحصول‌،مقاوم‌ در برابر خشكسالی‌، آفات‌ و بیماری‌ها و برگ‌ چای‌ با كیفیت‌ بهتر
۳ـ فراهم‌ كردن‌ امكانات‌ بیشتر در این‌ صنعت‌ به‌ منظور جلب‌ نیروی‌ متخصا
۴ ـ كامپیوتری‌ و خودكارسازی‌ كارخانه‌های‌ چای‌سازی‌ به‌ منظور منتفی‌ ساختن‌ اشتباهات‌ انسانی‌
۵ـ پیش‌بینی‌ مقتضیات‌ و الزامات‌ پیوسته‌ متحول‌ شونده‌ بازار جهان‌.

مریم‌ صالح‌پور