وب روشی برای بهره گیری از اطلاعات

وب جهانی یا جهان تارگستر هم اکنون پس از پست الکترونیکی پرطرفدارترین سرویس شبکه اینترنت است که به دلیل دو خاصیت عمده آن یعنی قابلیت فرامتنی و همچنین چندرسانه ای بودن محیط وب استفاده از آن به سرعت رو به رشد است. وب مانند بقیه خدمات اینترنت مبتنی بر نظام خدمت گیرنده و خدمت دهنده عظیمی است که از طریق آن می توان به گستره وسیعی از منابع اینترنت دسترسی پیدا کرد.
وب که با اتصال به اینترنت برای هر کاربری قابل دسترسی است حاوی مقادیر تقریباً نامحدودی متن، صدا، ویدیو و داده های دیگری است که در میلیون ها کامپیوتر در کل دنیا قرار دارد. فراپیوندها که در صفحات وب به صورت متن زیر خط دار با تصویر دیده می شوند مثل یک چسب صفحات وب را به هم می چسبانند. این فراپیوندها به شما امکان می دهند که به فوریت به سند و موضوع وب مرتبط دسترسی پیدا کنید. این سند در پنجره ای از برنامه مرورگر ظاهر می شود. پیش از اختراع وب، کاربران کامپیوتر مجبور بودند که نشانی فایل واقع در یک خدمات دهنده مشخص را تایپ کنند یا از فهرست های طولانی منوها برای یافتن اطلاعات بهره بگیرند. زمانی که به اینترنت متصل می شوید و از برنامه مرورگر وب استفاده می کنید، می توانید اطلاعاتی را که به آن دستیابی دارید بدون توجه به اینکه در رایانه محلی ذخیره شده یا در سوی دیگر جهان باشد بخوانید یا مشاهده کنید یا بشنوید. داستانی که در رایانه ای در سنگاپور ذخیره شده است ممکن است با اطلاعات بورس نیویورک، تصویری که در فرانکفورت ذخیره شده است و فایل صوتی که در توکیو ذخیره شده است ارتباط برقرار کند.
مجموعه خدمتگرهای وب، اینترنت و مرورگر وب این اطلاعات را گردآوری و به صورت یک مجموعه متحد ارائه می کند. در واقع وب یک برنامه خدمت گیرنده و خدمت دهنده است که از بسیاری جهات شبیه گوفر عمل می کند. وب مانند گوفر امکان دستیابی به اطلاعات را بدون دانستن محل نگهداری آنها در اینترنت فراهم می سازد و تنها برنامه ای در اینترنت است که به صورت فرامتن عمل می کند.
● تاریخچه شبکه جهانی وب
در اوایل دهه ۱۹۸۰ در موسسه سرن (مرکز تحقیقات هسته ای اروپا)، دانشمندی به نام تیم برنرزلی گسترش اتصال درونی رایانه های دنیا را مطرح کرد و پیش بینی کرد که در آینده بتوان به تمام اطلاعات و فایل های مرتب مربوط به فیزیک دسترسی یافت. در ۱۹۸۸ اولین برنامه کاربردی فرامتن منتشر شد و در مارس ۱۹۸۹ برنرزلی به همراه روبرت کایلیائو برای شروع کار پروژه ای را ایجاد کرد که از طریق شبکه رایانه ای دستیابی به فرامتن را فراهم می کرد. پروژه ای به نام «تار عنکبوتی وب» که شامل شبکه ای از پیوندها بود. در واقع هدف اصلی آن، اشتراک مسائل تحقیقاتی و همکاری میان فیزیکدانان در نقاط مختلف بود. شبکه وب در ماه مه ۱۹۹۱ پس از تحقیقات گسترده با نام وب در سرن منتشر شد و در سال ۱۹۹۳ به عموم معرفی گردید. شبکه جهانی وب یکی از جدیدترین خدمات اطلاع رسانی در اینترنت است که نسبت به دیگر ابزارها و خدمات اینترنت به سرعت در حال رشد و گسترش است و بسیاری از صاحب نظران عقیده دارند که ظهور شبکه جهانی وب با قابلیت ارائه تصاویر گرافیکی رنگی، فیلم، صوت و متن همراه با پیوندهای فرامتنی مهمترین دلیل رشد روزافزون استفاده از اینترنت است، به طوری که مشتاقان
به کارگیری وب به سرعت در حال افزایش اند. طبق گزارش های آماری در ژوئن سال ۱۹۹۳ تنها ۱۳۰ سایت وب بر روی اینترنت قابل دسترسی بود در حالی که این میزان تا ماه ژوئن سال ۱۹۹۵ به بیش از ۲۳ هزار سایت وب رسید. همچنین طبق برآورد شرکت دیناکوئست تا پایان سال ۱۹۹۷ بیش از ۸۰ میلیون رایانه به اینترنت متصل شد که رشدی معادل ۷۱ درصد را نسبت به سال ۱۹۹۶ نشان می دهد. CERN در سال ۱۹۹۳ وب را برای استفاده به طور رایگان آزاد اعلام کرد. وب جذب کاربران در خارج از دنیای آموزشی را نیز آغاز کرده است. سازمان سرن، وب را در اختیار علاقه مندان به آن قرار داده است.
● وب، نه اینترنت
امروزه کاربران کامپیوتر سراسر جهان به استفاده از وب و اطلاعات گرافیکی آن گرایش دارند. از این روی، اکثر رسانه ها، اکثر کاربران کامپیوتر، و حتی بسیاری از مشاغل وصل-خط از اصطلاح «وب جهان پهنا» و «اینترنت» به یک معنی استفاده می کنند. اما وب فقط بخشی از اینترنت بزرگ است. چون اینترنت شامل Telnet،FTPو حوزه های دیگر و همچنین کابل ها، کامپیوترها، و سیم های خود شبکه نیز می شود. وب در بالای اینترنت قرار دارد و در واقع رابط اینترنت است. یک قرارداد مخصوص اینترنت قرارداد یا پروتکل HTTP، است و این پروتکل است که استفاده از وب را در اینترنت ممکن می ند. مهمترین هدف اینترنت آن است که کاربران بتوانند از اطلاعات ذخیره شده در کامپیوتر کاربر دیگر بهره بگیرند. وب یک روش جذاب برای بهره گیری از اطلاعات ذخیره شده در کامپیوترهای خدمات دهنده (Server) پراکنده شده در اینترنت است. خدمات دهنده های FTP، Telnet و سایر خدمات دهنده ها هستند. در واقع، بعضی از شرکت ها از یک کامپیوتر برای چند پروتکل مبادله داده های مختلف بهره می گیرند. تنها اختلاف بین خدمات دهنده FTP و خدمات دهنده وب در نرم افزار سازگار با HTTP است که می تواند اطلاعات را با برنامه مرورگر مبادله کند. بسیاری از خدمات دهنده های وب رده پایین از انواع پی سی های مبتنی بر پردازنده های اینتل هستند، در حالی که خدمات دهنده های رده متوسط اغلب کامپیوترهای قدرتمند هستند. خدمات دهنده های وب رده بالا معمولاً کامپیوترهای یونیکس هستند و می توانند مقدار انبوهی از ترافیک مرتبط با وب را اداره کنند. خدمات دهنده های وب و مرورگرهای وب با استفاده از HTTP با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند تا بتوانند داده های وب را که خود به زبان HTML نوشته شده اند مبادله کنند. برنامه مرورگر می تواند قطعات نوشته شده به این زبان را تفسیر کند و بعد صفحه مرتبط با آن را به نمایش درآورد. رمز وب، در فراپیوندهای موجود در دل کدهای HTML است. بنیان وب بر فلسفه فراپیوندها استوار است. هر کلمه یا تصویری در هر صفحه وب می تواند یک رابط به یک سند دیگر باشد. دسترسی به اطلاعات در FTP یا Telnetیا هر دو پروتکل مبادله اطلاعات دیگر اینترنت به این سادگی نیست. وب یک برنامه در حال تغییر و تکامل است و از نقش اولیه خود در ارتباطات دانشگاهی پا فراتر نهاده و برای نشر انواع اطلاعات به شکل جالب توجه برای مخاطبان اینترنت، در نظر گرفته شده است. برای کاربران جدید اینترنت، وب یک رابط چندمنظوره برنامه های کاربردی شبکه است که مرز میان آنها را پنهان ساخته است. رشد و گسترش کاربرد وب به دلیل قابل استفاده بودن در محیط چند رسانه ای همچنان ادامه دارد. HTML زبان جهانی وب است و نیز زبانی است برای تنظیم صفحاتی که می توانند انواع اطلاعات متنوع وب را نمایش دهند و همچنین برای ایجاد اسناد و رابطه میان آنها مورد استفاده قرار می گیرد. تصاویر رنگی که بر روی وب دیده می شود فرم هایی که پر می کنید و نوارهایی که در حال عبور بر روی صفحه ای دیده می شود محصولاتی از زبان وب جهانی یا HTML است. شرکت های نرم افزاری مختلف برنامه های خواندن و نوشتن HTML خاص خود را دارند و به فروش می رسانند، اما هیچ یک مالکیت HTML را ندارند. HTML استاندارد بین المللی است که توسط فرآیند سیاسی پیچیده ای نگهداری و روزآمد می شود و تا به حال به شکل بسیار خوبی عمل کرده است. مرورگر وب برنامه ای است برای تبادل اطلاعات با خدمت دهنده های وب موجود در اینترنت. با برنامه مذکور می توان اسناد مورد نظر را نمایش داد. هر مرورگر باید حداقل قادر به درک HTML و نمایش متن باشد. اما توقع کاربران اینترنت در طی سال های اخیر افزایش یافته است. یک مرورگر وب بسیار ایده آل، تجربه چند رسانه ای کاملی را با تصاویر، صدا، ویدیو، و حتی تصاویر سه بعدی در اختیار می گذارد. عموماً Netscape Navigator و Internet Explorer شرکت میکروسافت مشهورترین مرورگرها هستند. هر دوی آنها مرورگرهایی با بالاترین سطح هستند و رقابت تنگاتنگی در بین آنها وجود دارد. هر دوی آنها به طور مرتب روزآمد می شوند. بنابراین بهتر است همیشه نیم نگاهی به سایت وب Netscape و میکروسافت داشته باشید تا ببینید که نگارش های جدید موجودند یا خیر. هر دوی آنها به طور رایگان از طریق اینترنت قابل دسترسی اند. اولین مرورگر وب موزائیک نامیده می شد و هم اکنون نیز ویرایش های جدیدی از آن در دسترس است. در ژانویه ۱۹۹۲ از طریق FTP در اختیار عموم قرار گرفت. در سند مقدمه CERN یک ارتباط فوق متنی وجود دارد که شما را به منابع دسته بندی شده از روی نوع برنامه کاربردی (یعنی www,WAIS, FTP ,gopher) هدایت می کند. با پرش به این سیاهه، برنامه مرورگر سندی را به میان می آورد که دروازه ای به سوی برنامه های دیگر اینترنت است. از این صفحه وب می توانید به برنامه ها یا منابع اطلاعاتی متعددی بروید برخی از این خدمات (Telnet, gopher, FTP archie) هستند. علاوه بر این، نگارش فوق متنی سیاهه خدمات اینترنت را نیز خواهید یافت که ارتباط شما را به منابع متعددی هدایت می کند.
برخلاف بسیاری از فناوری های پیشرفته پردازش، مانند کامپیوتر شخصی یا اینترنت، ماهیت فناوری خدمات وب شفاف و روشن نیست، به همین دلیل، تعاریف گوناگونی از آن ارائه شده که تقریباً هیچ یک از آنها با دیگری یکسان نیست. خدمات وب، هم به داده ها و هم به برنامه ها می پردازد، اما نه به طور همزمان. بنابراین خدمات وب ممکن است به انتقال داده ها بین سیستم های کامپیوتری ناسازگار سهولت بخشد، یا ماجول های برنامه نویسی نوشته شده به زبان های مختلف و قابل اجرا و نصب در سیستم های ناسازگار را ارائه کنند و یا حتی با هم ترکیب شده و برنامه های کاربردی بزرگتری را به وجود آورند. طبق اصطلاح رایج در این صنعت، فناوری خدمات وب، یک پلت فرم مبتنی بر استانداردها برای یکپارچه سازی اینترنت است. برای دستیابی به درک مشترکی از خدمات وب، فرض کنید که مالک یک شرکت متوسط تولیدی هستید که با حدود ۲۰۰ عرضه کننده همکاری دارید. بیشتر این عرضه کنندگان ترجیح می دهند برای امور مربوط به انبارداری، فروش و سایر اطلاعات، با شرکت شما، از طریق اینترنت در ارتباط باشند. از طرفی هر یک از شرکت های عرضه کننده سخت افزار، نرم افزار وسایل ارتباطی خاص خود را دارند و شرکت شما به منظور اشتراک اطلاعات با این عرضه کنندگان باید با سیستم های کامپیوتری هر یک از آنها آشنا شود. همچنین عرضه کنندگان باید درباره سیستم شما اطلاعات کافی داشته باشند. زیرا بدون این دانش متقابل، نه شرکت شمار توانایی طراحی و ایجاد ارتباط بین سیستم ها و اجرای طرح و حفظ و نگهداری آن را خواهد داشت و نه دیگر عرضه کنندگان. برخی از خدمات وب که ممکن است نقش مهمی را ایفا کنند، عبارتند از: - انتقال داده بین سیستم های سازگار - توزیع و به روزرسانی برنامه های کاربردی- فروش بخش هایی از برنامه های کاربردی- میزبانی برنامه های کاربردی- ارائه خدمات اشتراک داده ها- یکپارچه سازی برنامه های کاربردی موجود- ایجاد قابلیت پردازش موازی (در بالاترین سطح ممکن) یکی از عناصر مهم دیگر در خدمات یا سرویس های وب، فرایند تولید و استفاده از آن است.ارائه کنندگان خدمات وب درباره محتوای این خدمات، یعنی داده ها و برنامه نویسی و یا هر دو تصمیم می گیرند. خدمات وب ممکن است شامل داده ها یا برنامه مربوط به پیش بینی وضعیت هوای یک شهر باشد. به ویژه، اگر برای ارائه این سرویس وب برنامه نویسی هم انجام شده باشد، آنگاه ارائه کننده خدمات درباره عملکرد یا وظایف خدمات تصمیم می گیرد. به علاوه این خدمات ممکن است حاوی یک فرآیند محاسبه یا انجام مبادلات باشد. تامین کنندگان خدمات همچنین می توانند درباره شرایط دسترسی مصرف کنندگان به این خدمات و حق اشتراک و تایید هویت آنها نیز تصمیم بگیرند. به طور کلی، تامین کنندگان خدمات وب یک بسته نرم افزاری تولید می کنند که حاوی خدمات مفیدی است. مصرف کنندگان می توانند با مراجعه به یک فهرست، حاوی تعداد بسیار زیادی از خدمات، موضوع مورد نیاز خود را جست وجو کنند. محتوای خدمات وب ممکن است بسیار کوچک (در حد یک بیت) یا بسیار بزرگ (در حد یک برنامه کامل) باشد. اما به دلیل اهمیت عملکرد آن با حجم بیشتر خدمات وب متوسط است و دریافت آن از شبکه مستلزم صرف زمان زیادی نیست. بنابراین محتوا و کاربردهای خدمات وب، محلی که در دسترس قرار می گیرند و نحوه استفاده کاربران از آنها بسیار متنوع است. به عبارت دیگر توان بالقوه زیادی در این بازار وجود دارد.
خدمات وب به دو گروه اصلی «جاوا» و «مایکروسافت» تقسیم می شوند. اما درباره اینکه کدام یک از این دو گروه بهترین روش ممکن را عرضه می کنند، اختلاف نظر وجود دارد. مایکروسافت از یک استراتژی دو مرحله ای با یک ساختار متحد کننده، یعنی معماری NET بهره می برد. برنامه های «visuals tudio.net» و «NET SERVER» ابزارهای توسعه خدمات وب را به برنامه نویسان و شرکت های نرم افزاری ارائه می دهند و برنامه «Net my services» که مایکروسافت با آن به خدمات وب خود شامل NET ALERTS (خبر و اطلاعات)، NET WALLET (تایید خرید) و NET INBOX (پست) را به فروش می رساند. اما در گروه جاوا و به ویژه برای خدمات وب تحت (Java ۲ Enterprise Edition J۲EE) چند شرکت بزرگ از جمله سان مایکرو و سیستمز، آی.بی.ام، هیولت پاکارد و اوراکل قرار می گیرند. اعضای این گروه در واقع فقط به لحاظ انگیزه رقابت با مایکروسافت، اتفاق نظر دارند. مایکروسافت ظاهراً از نظر خدمات وب پیشرفت بیشتری از جاوا کرده است. اما جاوا در مجموع از مایکروسافت جلوتر است. کسانی که در زمینه پردازش تجربه کافی دارند، از مدت ها پیش با فکر توزیع داده ها و برنامه های کاربردی از طریق شبکه آشنا بوده اند. در واقع، منشا این طرح به چندین دهه گذشته، حتی در زمان ظهور کامپیوتر، برمی گردد. با هدف تولید فناوری برای پردازش توزیعی، تلاشهای زیادی صورت گرفته است. برای مثالDCOM ،IIOP،CORBA
OSI نمونه هایی هستند که فوراً به ذهن خطور می کنند. بیشتر این تلاش ها، کم و بیش موفق بوده اند اما به دلیل پیچیدگی و دشواری برنامه ریزی، هیچ یک از آنها به طور گسترده مورد قبول واقع نشده اند. در این محتوا، خدمات وب به سه دلیل مورد توجه قرار گرفته اند:
الف) پیاده سازی آنها نیاز به هوش و مهارت استثنایی ندارد. به عبارت دیگر، برنامه نویسان عادی هم می توانند این خدمات را راه اندازی کنند.
ب) اینترنت یک شبکه عمومی بسیار موفق ارائه می کند که از نظر تعداد کاربر با هیچ شبکه دیگری قابل مقایسه نیست.
ج) استانداردهایی که خدمات وب از آنها پیروی می کنند تاکنون بیش از استانداردهای قبلی مورد قبول واقع شده اند. مهمترین این استانداردها، (Extenensible markup language) XML است. این استاندارد که کنسرسیوم وب جهانی (W۳C) در اصل آن را برای تقویت HTML و ارائه قابلیت های مورد نیاز طراحی کرد، اساس بسیاری از استانداردهای دیگر از جمله استانداردهای خدمات وب را تشکیل می دهد. استاندارد XML مسئول توصیف داده هایی است که بخش عمده آنها با پیروی از استاندارد
Hyper Text Transfer Protocol) HTTP ) منتقل می شوند.
پروتکل (Web Services Description Language) WSDL، تعاریف XML را برای قابلیت های سطح بالا و جزئیات فنی خدمات وب ارائه می کند. مجموعه این پروتکل ها، اطلاعات و روال هایی را برای خدمات بسیار پیشرفته وب ارائه می کند. در عین حال، این پروتکل ها به دلیل عدم پیچیدگی، قابل ایجاد و مدیریت به وسیله برنامه های کامپیوتری هستند و نیز برنامه نویسان و کاربران ناگزیر به پذیرش مسئولیت ایجاد و استفاده از خدمات وب نیستند.

منبع : شبکه فن آوری اطلاعات ایران