زندان مرغ اندیشه

تفکر کردن‌ شرایط‌ روحی‌ مناسب‌ می‌خواهد. هنگامی‌ که‌ انسان‌ احساس‌ افسردگی‌ می‌ کند و گمان‌ می‌کند تمام‌ غم‌ دنیا در دل‌ او جای گرفته‌ است‌، مغز در زندان‌ تنگ‌ غم‌ و غصه‌ گرفتار می‌شود و مرغ‌ اندیشه‌ در میان‌ میله‌های‌ آن‌ محبوس‌ می‌ماند و دیگر فرصت‌ پرواز کردن‌ ندارد. جامعه‌ای‌ که‌ در آن‌ افراد آرام‌ آرام‌ افسرده‌ می‌شوند، امید به‌ گسترش‌ اندیشیدن‌ هر روز کمرنگ‌تر می‌شود و افکار خوب‌ دیگر زاده‌ نخواهند شد و به‌ گفته‌ دیل‌ کارنگی‌ «فکر خوب‌ معمار و آفریننده‌ است‌» و در این‌ شرایط‌ خللی‌ ایجاد می‌شود که‌ فکر خوب‌ نایاب‌ می‌شود و ذهن‌ سازنده‌ کم‌ کم‌ جای‌ خود را به‌ ذهن‌ ناتوان‌ می‌دهد.
امروزه‌ ضروری‌ است‌ که‌ همگان‌ در مورد این‌ مشکل‌ مهم‌ بشریت‌ بیشتر بدانند و راه‌های‌ پیشگیری‌ از آن‌ را فراگیرند و کمک‌ کنند تا مرغ‌ اندیشه‌ گرفتار شده‌ در قفس‌ را به‌ سوی‌ آسمان‌ تفکر پرواز دهند.
خلاقیت‌ و اعتماد به‌ نفس‌ انسان‌ زمانی‌ که‌ چیز جدیدی‌ خلق‌ می‌کند، میان‌ خود و دیگران‌ تفاوتی‌ را می‌بیند و نقش‌ خود را به‌ عنوان‌ یک‌ موجود ارزشمند می‌پذیرد و این‌ مهم‌ به‌ انسان‌ اعتماد به‌ نفس‌ می‌بخشد و در وجود او یک‌ ستون‌ نیرومند پدید می‌آورد که‌ قادر است‌ شخصیت‌ او را استوار نگه‌ دارد.
اگر فرزندان‌ ما خلاق‌ تربیت‌ نشوند ممکن‌ است‌ شخصیت‌ آنها آسیب‌پذیر شود و چه‌ بسا در برابر مشکلاتی‌ همچون‌ شیشه ،‌ شکسته‌ شوند . آیا در مورد تربیت‌ فرزندان‌ خویش‌ اندیشیده‌ایم‌؟ و اینکه‌ چگونه‌ آنان‌ را خلاق‌ تربیت‌ کنیم‌؟ این‌ سوالی‌ است‌ که‌ همه ی‌ ما باید در جست ‌و جوی‌ یافتن‌ پاسخ‌ آنها بکوشیم‌.
● ابزاری‌ برای‌ اندیشیدن‌
گاهی‌ شما پیشنهادی‌ را مطرح‌ می‌کنید و فرد مقابل‌، بدون‌ آنکه‌ در مورد آن‌ فکر کند به‌ قضاوت‌ پرداخته‌ و فوری‌ آن‌ را رد می‌کند.«ادوارد دوبونو» در کنار «مهارت‌ اندیشیدن‌» از یک‌ ابزار کارا برای‌ تفکر نام‌ می‌برد که‌ اجزای‌ آن‌ عبارتند از «مثبت‌»، «منفی‌» و جالب‌.
«دوبونو» پیشنهاد می‌کند شما می‌توانید از این‌ ابزار در تصمیمات‌ فردی‌ و یا گروهی‌ بهره‌ بگیرید. هنگامی‌ که‌ با یک‌ پیشنهاد روبرو می‌شوید، بر روی‌ کاغذ سه‌ بخش‌ با عناوین‌ مثبت‌، منفی‌ و جالب‌ ایجاد کنید و آنگاه‌ به‌ مدت‌ چندین‌ دقیقه‌ در مورد آن‌ پیشنهاد فکر کنید و نکات‌ خوب‌ آن‌ پیشنهاد را در بخش‌ «مثبت‌» و نکات‌ بد آن‌ را در بخش‌ «منفی‌» بنویسید و هنگامی‌ که‌ نکاتی‌ به‌ ذهن‌ شما می‌رسد که‌ در بخش‌ «مثبت‌» و «منفی‌» قرار نمی‌گیرد و یا جنبه‌ قضاوتی‌ نداشته‌ و یا نکات‌ ارزشمندی‌ کشف‌ کرده‌اید که‌ قابل‌ ذکر است‌ در بخش‌ «جالب‌» ثبت‌ کنید. آنگاه‌ می‌توانید با مرور این‌ نکات‌ بار دیگر پیشنهاد ارایه‌ شده‌ را بازبینی‌ کنید. این‌ ابزار تفکر می‌تواند در تصمیم‌گیری‌های‌ گروهی‌ هم‌ مورد استفاده‌ واقع‌ شود و چه‌ بسا با کمک‌ آن‌ بتوان‌ از انجام‌ یک‌ تصمیم‌گیری‌ نسنجیده‌ و شتاب زده‌ پیشگیری‌ کرد.
● تکرار، مانع‌ اندیشه‌نو و راه‌های‌ جدید
آیا شما در طول‌ زندگی‌ خود هر روزه‌ از صبح‌ تا شب‌ ،مجموعه‌ای‌ از کارهای‌ تکراری‌ و یکنواخت‌ را انجام‌ می‌دهید ؟ ما می‌توانیم‌ فعالیت‌های‌ روزانه‌ خود را ثبت‌ کنیم‌ و آنگاه‌ ببینیم‌ می‌توانیم‌ در آنها تغییراتی‌ ایجاد کنیم‌.
این‌ تغییرات‌ اگرچه‌ به‌ همراه‌ خود ممکن‌ است‌ کمی‌ آرامش‌ درونی‌ ما را برهم‌ زند،اما به‌ تجربه‌های‌ نو دست‌ می‌یابیم‌ و راههای‌ جدیدی‌ به‌ روی‌ ما باز می‌شود که‌ چه‌ بسا قادر است‌ در زندگی‌ ما ایجاد تحول‌ کند. آیا در رفتار خود با خانواده‌،خویشاوندان‌،همکاران‌، دوستان‌ ،همسایه‌ها دقت‌ کرده‌اید و یا در مورد برنامه‌های‌ خویش‌ در مورد کار کردن‌،امور زندگی‌،تفریحات‌ و اوقات‌ فراغت‌ و آموزش‌ خویش‌ تاکنون‌ عمیقانه‌ اندیشیده‌اید؟
آیا می‌توانید در آنها تغییرات‌ مثبتی‌ ایجاد کنید. اصولا انسان‌ها بیشتر تمایل‌ دارند روش‌ زندگی‌ خود را به‌ صورت‌ ثابت‌ و تکراری‌ ادامه‌ دهند چون‌ با این‌ روش‌ احساس‌ امنیت‌ می‌کنند. متأسفانه‌ انسانها با انجام‌ کارهای‌ تکراری‌ به‌ مرور خسته‌ و بی‌انگیزه‌ می‌شوند و دیگر ذهن‌ آنها قادر به‌ ارایه‌ افکار نو نخواهد بود تا با کمک‌ آنها به‌ مشکلات‌ خویش‌ فایق‌ آید.
البته‌ باید به‌ خاطر داشته‌ باشیم‌ تجربه‌ کردن‌ راههای‌ جدید باید همراه‌ با تفکر و علم‌ و دانش‌ و دقت‌ نظر باشد. چون‌ بدون‌ فکر و اندیشه‌ در راه‌ جدیدی‌ قدم‌ برداشتن‌، خطرناک‌ باشد. انسانها به‌ تجربه‌ دریافته‌اند هنگامی‌ که‌ بدون‌ فکر در راههای‌ جدید قدم‌ گذاشته‌اند با مشکلات‌ عدیده‌ای‌ روبرو شده‌اند به‌ همین‌ خاطر ترجیح‌ می‌دهند خود را در زندان‌ کارهای‌ تکراری‌ محبوس‌ نگه‌ دارند تا اینکه‌ وجود خود را به‌ سوی‌ تجربیات‌ جدید هدایت‌ کنند. در مورد بسیاری‌ از فعالیت‌های‌ تکراری‌ خود بیندیشید و ببینید آیا آنها در زندگی‌ شما مشکل‌زا هستند. اگر در این‌ رابطه‌ به‌ نتیجه‌ رسیدید فکر خود را برای‌ ایجاد یک‌ تغییر مثبت‌ به‌ کار بیندازید. البته‌ با کسب‌ دقت‌ نظر و علم‌ و دانش‌.
اقبال‌ لاهوری‌ می‌گوید:زمانی‌ که‌ نیروی‌ خلاقیت‌ در فرد و جامعه‌ای‌ از دست‌ برود، امور تکراری‌ و بی‌حاصل‌ سبب‌ می‌شود که‌ انسانها راه‌ ساده‌ قراردادها و حصر فکری‌ را برگزینند.
● فرضیه‌پروری‌ و تفکر
گاهی اوقات‌ بعضی‌ از افراد هنگامی‌ که‌ به‌ ارایه‌ نظر می‌پردازند ،سریعاً فرضیه‌ خودساخته‌ای‌ را مطرح‌ کرده‌ و هر چیزی‌ را حول‌ محور آن‌ مورد بررسی‌ قرار می‌دهند و هیچ‌گاه‌ با جست‌وجوگری‌ درصدد اثبات‌ آن‌ بر نمی‌آیند و گاهی‌ نیز آنان‌ منبع‌ تولید فرضیه‌های‌ فراوانی‌ می‌شوند و گویی‌ از آنها همچون‌ کلیدهایی‌ استفاده‌ می‌کنند که‌ می‌خواهند هر قفلی‌ را با آن‌ باز کنند. این‌ فرضیه‌ها در مورد هر چیزی‌ صادر می‌شوند، در مورد رویدادهای‌ زندگی‌، سیاست‌، اقتصاد، تعلیم‌ و تربیت‌ و...
یکی‌ از دلایل‌ اینکه‌ چرا بعضی‌ها همیشه‌ به‌ همراه‌ خود چندین‌ فرضیه‌ دارند و می‌خواهند با آن‌ به‌ هر سؤالی‌ پاسخ‌ گویند، تنبلی‌ ذهن‌ است‌. زیرا دیگر نیازمند تفکر کردن‌ و جست‌وجوگری‌ نیستند و متأسفانه‌ ذهن‌ نیز اجازه‌ نمی‌یابد از این‌ محدوده ی‌ تنگ‌ خارج‌ شود و در فضای‌ وسیع‌تری‌ سیر کند و متأسفانه‌ یکی‌ از عوامل‌ جلوگیری‌کننده‌ از بروز افکار نو در انسان‌ ، فرضیه‌پروری‌ در مورد هر چیزی‌ است‌. پس‌ سعی‌ کنیم‌ ذهن‌ خود را با فرضیه‌های‌ خودساخته‌ و اثبات‌ نشده‌ محدود نکنیم‌ و اگر فرضیه‌ای‌ را مطرح‌ می‌کنیم‌ تلاش‌ کنیم‌ با تمام‌ وجود در مورد آن‌ پژوهش‌ کنیم‌ و اگر اثبات‌ شد ، آن‌ را برای‌ پاسخگویی‌ به‌ سؤالات‌ به ‌کار ببریم‌.

منبع : مطالب ارسال شده