تا اعماق ذهن حزب الله

«از موقعی كه ۹ساله شدم، چنین روزی را در ذهنم داشتم روزی كه بتوانم این كارها را انجام دهم.»
اینها جملاتی بودند كه رهبر حزب الله چندی پیش در دیدارم با وی در كوچه های شلوغ جنوب لبنان برای توصیف ریشه های تمایلش به رهبری گفت. او در ادامه افزود: «وقتی ۱۰ یا ۱۱ساله بودم، مادربزرگم یك روسری داشت. این روسری به رنگ مشكی و بسیار بلند بود. من آن را دور سرم می پیچیدم و به آنها می گفتم كه یك روحانیم و شما باید پشتم نماز بخوانید.»
نصرالله مرد خدا است، اسلحه و حكومت، كسی میان آیت الله خمینی و چه گوارا و در عین حال یك مبارز كاریزماتیك. عمامه ای كه روی سرش قرار دارد- و بیانگر نشانه ای است كه او به پیامبر اسلام نسبت دارد- اكنون به علامت اصلی او در لبنان تبدیل شده است. او مشهورترین سیاستمدار لبنان است. جملاتش در سخنرانی ها به رایج ترین ملودی زنگ های تلفن همراه تبدیل شده است. چهره او نیز روی صفحه اصلی بسیاری از كامپیوترها به چشم می خورد. پوسترهای دیواری، جاسوئیچی ها و حتی كارت های تلفن مملو از تصاویر چهره او هستند. تاكسی ها نیز به جای موسیقی سخنان ضبط شده او را پخش می كنند.
نصرالله همچنین در ۴۶سالگی بحث برانگیزترین رهبر در جهان عرب است و در مركز جدیدترین و مهم ترین درگیری اسرائیل و همسایگانش طی یك ربع قرن گذشته قرار دارد. با این وجود او یك شبه نظامی نمونه و مدل محسوب نمی شود. گذشته اش بیانگر این است كه او روی خطی پیچیده میان تبدیل شدن به یك رادیكال اسلامی و یك سیاستمدار میانه رو حركت كرده است. «دانیل آیالون» سفیر اسرائیل در آمریكا در توصیف نصرالله به من گفت: «او زیرك ترین رهبر در جهان عرب است.»
از زمان شروع درگیری ها در مرز لبنان- كه عظیم ترین لشكركشی اسرائیل پس از حمله به لبنان در سال ۱۹۸۲ محسوب می شود- نصرالله كاملاً نشان داده است كه این گونه است.در یك جمله خوبی های دموكراسی را برایم روشن كرد و سپس تاكید كرد كه تنها بمب گذاران انتحاری می توانند دموكراسی را تضمین كنند. او در یكی از سخنرانی هایش در اوایل سال جاری میلادی گفته بود: «تا زمانی كه جنگجویانی وجود دارند و برای شهادت آماده اند، این كشور در امان خواهد بود.» اما اكنون مردی كه رهبر حزب الله است ممكن است در نهایت مجبور شود یك راه را انتخاب كند.
پیش از آغاز جنگ جدی با اسرائیل وقتی با نصرالله در دفترش دیدار كردیم، مدعی شد كه در آینده شاهد یك عملكرد سیاسی و مسالمت جویانه خواهیم بود. در حالی كه ما روی مبل های فرانسوی اش نشسته بودیم، او در تعریف از وضعیت خودشان می گفت: «ما اكنون در دولت وزیر داریم، اعضای پارلمان داریم و برخی از اعضای شورای شهر نیز از گروه ما هستند. برخی رهبران اتحادیه ها و سندیكاها نیز از حزب الله هستند.» او در ادامه افزود: «اگر ما تا حالا سلاح هایمان را حفظ كرده ایم، به این دلیل است كه به دلیل تهدیداتی كه به طور پیوسته از سوی اسرائیل متوجه لبنان است به وجود آنها نیاز داریم. چه به مقاومت ادامه دهیم و چه آن را متوقف كنیم، اكنون به طور موثر یك حزب قدرتمند سیاسی هستیم.»
حومه لبنان به «دهیا» معروف است كه در زبان عربی به معنی حومه و اطراف است. این واژه به محله های شلوغ، پرجمعیت و فقیری اطلاق می شود كه سرزمین حزب الله نیز هست. كوچه های شلوغ این محله مملو از خانه هایی كوچك در بلوك های آپارتمانی است. دسته های پرپیچ و تاب سیم های برق كه به طور غیرقانونی به منبع برق وصل هستند از ساختمانی به ساختمان دیگر می روند. كابل های تلفن و تلویزیون هم چنین وضعیتی دارند. در حالی كه لامپ ها با درخشش خود مركز شهر زیبای بیروت را غرق در روشنایی كرده اند، دهیا به دلیل نبود نور كافی اغلب باید در تاریكی به سر ببرد.
حزب الله اكنون در دهیا به یك موسسه اقتصادی بزرگ تبدیل شده است و اغلب در بسیاری امور از دولت نیز بهتر عمل می كند. این گروه اداره یك بیمارستان بزرگ، چند مدرسه، داروخانه های ارزان و یك یتیم خانه را بر عهده دارد. حزب الله همچنین یك مركز خدمات جمع آوری زباله را تحت اختیار داشته و بر اجرای یك برنامه بازسازی برای خانه های ویران شده در جریان حمله اسرائیل نیز نظارت دارد. این گروه از خانواده جوانانی هم كه در جریان دفاع كشته شده اند، حمایت می كند.
حزب الله روی هم رفته حدود ۲۵۰ هزار لبنانی را تحت پوشش دارد و دومین كارفرمای بزرگ در این كشور محسوب می شود.
نصرالله در دهیا یك نشانه است كه به خاطر سخنرانی های آتشین اش مشهور شده و قهرمان اقلیت محروم لبنان به حساب می آید. او سال ۱۹۶۰ در حومه مسیحی نشین بیروت به دنیا آمد. پس از حمله اسرائیل به لبنان فقط او بود كه به عنوان اولین فرزند از ۹ فرزند خانواده به حزب الله پیوست. او پس از تحصیل در مدرسه های حوزوی ایران و عراق به یكی از راهبران بزرگ نظامی در اردوگاه های آموزشی جدید لبنان تبدیل شد.
نصرالله خطاب به من گفت: «من آن موقع ۲۲ سال داشتم. ما سابقاً پیرامون موضوعات مختلفی به بحث می پرداختیم. یكی از بحث ها این بود كه اگر بخواهیم اسرائیل را از كشورمان بیرون كنیم، چگونه باید این كار را انجام دهیم؟ ما وقایع فلسطین، كرانه باختری، نوار غزه، جولان و منطقه سینا را پیگیری می كردیم. به این نتیجه رسیدیم كه نه می توانیم به كشورهای عضو اتحادیه عرب تكیه كنیم و نه به سازمان ملل. تنها راهی كه داریم این است كه اسلحه برداریم و به جنگ نیروهای اشغالگر برویم.»
تغییر رویه حزب الله تحت رهبری نصرالله نباید با میانه روی خلط شود. برای حزب الله نیز مانند سایر گروه های اسلامی در خاورمیانه، تحول به معنای حفظ توامان آرمان و رای دهندگان بود. با به پایان رسیدن جنگ داخلی ۱۵ ساله لبنان در سال۱۹۹۰ اوضاع تغییر كرد. از آن زمان تاكنون حزب الله ناگزیر از مشاركت در نظام سیاسی بوده است- یا اینكه باید با واقعیت از دست دادن سلاح هایش كه به این گروه قدرت می دهند، روبه رو شود. امروز حزب الله ۱۴ كرسی پارلمان را در اختیار دارد. این به معنای در اختیار داشتن فراكسیون بزرگی در پارلمان است. این گروه برای اولین بار در سال ۲۰۰۵ به دولت پیوست. سال جاری نصرالله حتی دست به یك اقدام غیرقابل پیش بینی زد و با یك مسیحی راست گرا كه زمانی از ژنرال های ارتش بود، هم پیمان شد. حزب الله همچنین به مدت ۶ سال در زمینه نظامی از خود خویشتنداری نشان داد. هنگامی كه اسرائیل در سال ۲۰۰۰ به اشغال ۱۸ ساله لبنان پایان داد، نصرالله اعلام كرد، «ما جنوب لبنان را آزاد كردیم. گام بعدی آزادی بیت المقدس خواهد بود. » با این حال تا دو هفته پیش حملات نادر حزب الله فقط به منطقه مرزی مورد نزاع در مزارع شبعا محدود بود. اما این تحول تا پایان راه خود مسیری طولانی را در پیش دارد. نصرالله هنوز می خواهد هر دو راه را بپیماید.
چند هفته پیش از اینكه من با وی ملاقات داشته باشم، او در مورد چاپ كاریكاتور هایی كه در یك روزنامه دانماركی به چاپ رسیده بود و به پیامبر اسلام بی حرمتی كرده بودند، سخنرانی كرد. این كاریكاتور ها با اعتراضات گسترده در نقاط مختلف دنیا مواجه شد كه در اثر آن بیش از ۱۰۰ نفر جان خود را از دست دادند. نصرالله این اقدام احمقانه را كه به پیامبر اسلام دروغ نسبت داده بودند، محكوم كرد. اما در عین حال حمله به سفارت دانمارك در بیروت را نیز مورد تقبیح قرار داد. او گفت: « اجازه بدهید جلوی این كار نادرست را بگیریم. ما به عنوان مسیحی و مسلمان، باید با یكدیگر همكاری داشته باشیم و به منظور مردود دانستن حمله به پیامبرانمان و انسان های مورد احترام و تقدیس خود، باید با هم متحد شویم.»
با این حال حزب الله هنوز از اجرای قطعنامه ۱۵۵۹ سازمان ملل كه خواستار خلع سلاح این جنبش شده، امتناع كرده است. نصرالله در این مورد گفت: « نیروی هوایی اسرائیل می تواند در عرض چند ساعت یا چند روز ارتش لبنان را نابود كند، اما نمی تواند این كار را با ما بكند. ما جنگ چریكی را آموزش می دهیم ... لبنان هنوز به فرمول مقاومت مردمی نیاز دارد. »هنگامی كه نصرالله در مورد تروریسم حرف می زند، پیامش دو وجه دارد. گفت و گوی ما در مورد واقعه ۱۱ سپتامبر نمونه بارزی از این رویكرد دو وجهی بود،او از من پرسید: « افرادی كه در این دو برج ( ساختمان تجارت جهانی)در كنار هزاران نفر دیگر كار می كردند، زنان و مردان، با جنگی كه در خاورمیانه در جریان بود، چه ارتباطی داشتند؟ جنگی كه آقای جورج بوش علیه مردم در جهان اسلام رهبری می كند، چه ارتباطی به آنان دارد؟ بنابراین ما این اقدام- یا هر گونه اقدام مشابه- را محكوم می كنیم.اما در مورد پنتاگون چطور؟ او در پاسخ به این سئوال گفت: «من در مورد پنتاگون چیزی نگفتم، این بدان معنا است كه ما همچنان سكوت اختیار كرده ایم.
ما نه از این اقدام حمایت می كنیم و نه با آن مخالفت می ورزیم. خب، البته، روش اسامه بن لادن و سبك او را تایید نمی كنیم. ما به طور صریحی هر گونه عملیاتی كه توسط آنان به اجرا درآمده است را محكوم می كنیم. »به كارگیری تروریسم برای رهبر گروهی كه موفق شد تعریف جدیدی از تاكتیك های تندروانه را ارائه كند، كار دشواری است. حزب الله در دوران مدرن برای اولین بار از بمب گذاران انتحاری استفاده كرد. این گروه همچنین برای اولین بار چند حمله را به طور همزمان به اجرا درآورد. القاعده و حماس و شبه نظامیان عراقی- تمام جنبش های سنی- از این تاكتیك ها سرمشق گرفتند. با این حال نصرالله بن لادن و طالبان را مردود دانسته است. در ماه آوریل ( اسفند/ فروردین ) یكی از سلول های القاعده در لبنان تلاش كرد تا او را ترور كند. رهبر پیشین القاعده در عراق (ابو مصعب الزرقاوی) نیز بهار سال جاری از حزب الله به عنوان جنبشی كه «دشمن سنی ها » است، یاد كرد و آن را به خاطر جلوگیری از حملات فلسطینی ها علیه اسرائیل از درون لبنان، مورد انتقاد قرار داد. نصرالله گفت: « بدترین و خطرناك ترین چیزی كه این نوع احیای اسلامی ترویج كرده است، طالبان بود. كشور طالبان شنیع ترین نمونه از یك كشور اسلامی است. » حزب الله هرچند تلاش می كند تا به مشروعیت سیاسی دست یابد، با این حال همچنان از اصول خود كه به نظر افراطی می رسد دست برنداشته است.
نصرالله با اشاره به عراق گفت: « این غیرقابل پذیرش و حرام است كه بی گناه آسیب ببیند. وادار كردن عراقی ها به مقابله با ارتش اشغالگر امری طبیعی است. اما گردشگران آمریكایی، یا روشنفكران، پزشكان، یا اساتید دانشگاه ها نیز هستند كه هیچ ارتباطی با این جنگ ندارند. آنها بی گناه هستند، حتی اگر آمریكایی باشند، این حرام است. این پذیرفتنی نیست كه به آنها آسیبی وارد شود. »در سال ۲۰۰۴ حزب الله بیانیه ای صادر كرد و سربریدن یك مقاطعه كار آمریكایی به نام «نیكلاس برگ » توسط القاعده در عراق را محكوم كرد و از آن به عنوان اقدام مطرودی كه به اسلام و مسلمانان صدمه وارد می آورد، یاد كرد. اما یك روز پیش از گفت و گوی ما یك بمب گذار انتحاری بمبی را كه با خود داشت در رستورانی در تل آویو منفجر كرد و موجب مرگ ۱۱نفر و زخمی شدن بیش از ۶۰ غیرنظامی شد.
این بمب مملو از میخ و سایر اجسام پرتاب شونده بود.از نصرالله پرسیدم كه چگونه از این استاندارد علیه غیرنظامیان اسرائیلی استفاده می كند. او به موضوعی به نام «فلسطین اشغالی » اشاره كرد و آن را بسیار «پیچیده » توصیف نمود.او در پاسخ گفت: « به عقیده ما زنان و كودكان در فلسطین در هر صورت باید از این نزاع در امان باشند. اما پس از بیش از دو ماه كشتار روزانه و ویران كردن خانه ها و مدارس و اشغالی كه به فلسطینی ها تحمیل شد بود كه این روش در دستور كار قرار گرفت. هیچ ابزار دیگری برای فلسطینی ها باقی نمانده بود تا از خود دفاع كنند. به همین دلیل است كه من نمی توانم این نوع عملیات را در فلسطین اشغالی محكوم كنم. »* خبرنگار دیپلماتیك روزنامه واشینگتن پست. او این مصاحبه را برای كتاب آینده خود در مورد خاورمیانه انجام داد.

رابین رایت*
ترجمه: نیره محمودی
* خبرنگار دیپلماتیك واشینگتن پست، او این مصاحبه را برای كتاب آینده اش انجام داد. نام این كتاب «رویاها و سایه ها: آینده خاورمیانه» است.
منبع: واشینگتن پست

منبع : روزنامه شرق