برنامه ریزی مالی

یکی از مواردی که بسیاری از ایرانیان را در خارج از کشور متعجب می کند، به تنهایی زندگی کردن سالخوردگان در کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی است. سالخوردگان و یا زوجهای سالخورده بالاتر از ۷۰ و ۸۰ سال کاملا مستقل، بدون نیاز و همراهی دیگران به خرید می روند و یا در رستوران مشغول غذا خوردن هستند. حتی در مواردی نیز مشاهده میشود حتی سالخوردگانی که دارای مشکلات حرکتی و ناتوانی جسمی هستند، سعی دارند تا به هر شکل ممکن و مستقل از دیگران فعالیت روزانه خود را به تنهایی انجام دهند.
برای ما با که فرهنگ خاص ایرانی و شرقی زندگی کرده ایم و همیشه پدربزرگ و مادر بزرگ را در کنار خود دیده ایم، بدون شک دیدن تنهایی سالخوردگان خوشایند نیست و شاید یکی از دلایل آن، هراسی است که از تنها ماندن در زمان سالخوردگی داریم. ولی باید به این نکته توجه کنیم که زندگی مستقل این سالخوردگان بدلیل استقلال مالی آنها و عدم نیاز مالی به دیگران و حتی به فرزندان خود است. سالخوردگانی که از سالیان گذشته برنامه ریزی مالی مناسبی برای خود داشته اند، امروز بدون نگرانی از کمبود مالی، زمان خود را به استراحت و حتی گردش دور دنیا می گذرانند. بگونه ایکه بخش قابل توجهی از توریست ها را بازنشستگان و سالخوردگان کشورهای توسعه یافته تشکیل می دهند. واقعا چگونه به این آسایش و استقلال مالی رسیده اند و برنامه ریزی مالی که از آن سود برده اند، چیست؟
در این مقاله و مقاله های بعدی و بطور خلاصه برنامه ریزی مالی، جنبه های مختلف و اهمیت آن را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
● برنامه ریزی مالی
برنامه ریزی مالی که در واقع ترجمه Financial Planning از زبان انگلیسی است، مجموعه ای از پیش بینی های مالی است که هر فرد را برای یک زندگی با آرامش و آسایش در آینده نزدیک و دور آماده می کند. این برنامه ریزی شامل جنبه های مختلفی است که فقط به پس انداز کردن و سرمایه گذاری هنگفت در سرمایه گذاری های خاص خلاصه نمی شود. این سرمایه گذاری ها فقط بخش کوچکی از یک برنامه ریزی جامع هستند. در یک برنامه ریزی مالی کامل و دقیق، وضعیت مالی امروز فرد و یا خانواده بررسی شده و اهداف مالی در آینده نزدیک و دورنیز مورد نظر قرار خواهد گرفت و با توجه به آنها روش و یا روشهای حصول این اهداف و قابل دسترس بودن آنها مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
● برنامه ریزی مالی برای همه
کاملا درست است که برنامه ریزی مالی برای افرادی که دارای درآمد بالا هستند، کاملا الزامی است و از سوی دیگر بسیاری از موسسات مالی که سعی دارند تا سرمایه و پول سرمایه داران جذب کنند، بخش عمده ای از توان تبلیغاتی خود را بر روی این گروه متمرکز می کنند. ولی این بدین معنی نیست که برنامه ریزی مالی فقط برای این گروه است. برنامه ریزی مالی برای کلیه افراد الزامی است و بگونه ای باید گفت افرادی که دارای درآمد متوسط و پایین هستند نیز نیاز بیشتری به برنامه ریزی و بررسی مالی وضعیت خود دارند. بخصوص افراد با درآمد متوسط باید توجه داشته باشند که در صورت عدم برنامه ریزی درست، بسیاری از فرصت های مناسب را از دست خواهند داد. فرصت هایی که با استفاده از آنها می توانند آینده مالی خود و خانواده خود را تضمین کنند.
● تداوم در اجرا
آنچه که یک برنامه مالی را موفق می کند، تداوم در اجرای آن است. برای رسیدن به اهداف خود، نیاز به اجرای قدم به قدم برنامه خود دارید. با اجرای هر بخش کوچکی از برنامه، به حصول کامل اهداف برنامه نزدیکتر شده و در صورت عدم اجرای بخشی کوچک و یا بزرگی از آن، حصول برنامه به تناسب به تاخیر افتاده و یا غیرممکن خواهد شد. ضرب المثل "قطره قطره وانگهی دریا شود" را میتوان در این مورد نیز صادق دانست. اگر از توجه به این قطره ها غفلت کنید، نه تنها براحتی بهدر خواهند رفت ، بلکه به هیچوجه دریا نخواهند شد و زمانی که به جرعه ای از آن آب نیاز دارید، قطره ای در دسترس نخواهد بود.
● بازنگری مداوم
بازنگری مداوم در برنامه ها، یکی دیگر از مواردی است که به قابلیت اجرای برنامه مالی شما کمک می کند. اتفاقات خاص در زندگی یک خانواده میتواند در برنامه مالی آنها تاثیر گذار باشد و تجدید نظر در آن را نیاز داشته باشد. بطور مثال تولد نوزادی در خانواده بر برنامه های مالی خانواده تاثیرگذار خواهد بود و یا درگذشت فردی در خانواده، علاوه بر مشکلات روحی که به خانواده وی تحمیل می شود، متناسب با سهم درآمد وی از کل درآمد خانواده، بر وضیعت فعلی و آینده مالی خانواده تاثیر گذار خواهد بود. در بسیاری موارد این تاثیر، مشکلی بزرگ دیگری بر مشکلات روحی خانواده خواهد افزود. موارد مشابه بسیاری وجود دارد که میتواند تاثیر مثبت یا منفی، بزرگ و یا کوچکی را در برنامه مالی بوجود آورد که بازنگری در برنامه را برای رسیدن به اهداف الزامی کند.
● موارد توجه برنامه ریزی مالی
برنامه ریزی مالی به کلیه جنبه هایی توجه می کند که استقلال مالی و یا اهداف مالی فرد را در آینده تضمین خواهد کرد. پس انداز برای آینده با هدف خرید اتومبیل و یا منزل و یا پس انداز بازنشستگی (RRSP) از مواردی است که عموم افراد با آن آشنایی دارند و تعداد کثیری آن را اجرا می کنند. یک برنامه ریزی کامل شامل موارد فوق است ولی فقط به آنها خلاصه نمی شود و این موارد فقط بخش کوچکی از یک برنامه ریزی مالی است. برای حصول به یک برنامه کامل باید به موارد بسیاری توجه دقیق شود که موارد زیر بخشی از آنها است:
- میزان درآمد فرد و یا یک خانواده
- سرمایه و موجودی نقدی و غیر نقدی
- بدهی و تعهدهای مالی کوتاه و بلند مدت
- هزینه های و مخارج روزانه زندگی
- میزان و نوع مناسب سرمایه گذاری
- خریدهای بزرگ و هزینه های اصلی و مهم در طی دوران زندگی (مانند خرید خانه، اتومبیل و مسافرت های تفریحی)
- هزینه های مرتبط با آینده فرزندان و جوانان (هزینه های تحصیل، ازدواج و کمکهای مالی برای شروع زندگی مستقل)
- وضعیت، نیازهای مالی و محل تامین آنها در زمان بازنشستگی.
- هزینه ها و نیازهای مالی در زمان بیماری
- هزینه ها و نیازهای مالی در زمان از کارافتادگی
- هزینه ها و نیازهای مالی در زمان پس از درگذشت فرد یا افرادی از خانواده
- نوع و میزان بیمه پزشکی و بیمه عمر مورد نیاز

ساسان رخشانی