آشنایی مختصر با مفاهیم دولت الکترونیکی، تجارت و آموزش الکترونیکی

● تعریف از فناوری اطلاعات
ابتدایی‌ترین تعریف از فناوری اطلاعات، شاید به این شکل باشد: مجموعه‌ای از ابزارها و روش‌ها که برای تولید، پردازش و عرضه اطلاعات به کاربر انسانی به کار می‌رود که برخلاف تصور اکثر افراد، این تکنولوژی، تاریخی چند هزار ساله دارد.
اگر با دقت بیشتری بخواهیم این موضوع را مورد بررسی قرار دهیم، باید به مطالعه ابزارها و روش‌هایی که گفته شد بپردازیم. در این مورد باید در نظر داشته باشیم که کلیه فنون، روش‌ها، نرم‌افزارها، سخت‌افزارها، وسایل و ابزارهای مربوط به ثبت، ضبط،‌ پردازش و ارسال اطلاعات، شبکه‌های کامپیوتری، گیرنده‌ها و فرستنده‌ها را در بخش ابزارها و روش‌ها قرار دهیم.
● پدیده‌ای جدید به نام گلوبالیزاسیون (جهانی شدن)
در این میان باید در نظر داشته باشیم که علوم ارتباطات نیز نقشی مؤثر و جدایی‌ناپذیر در پیدایش و رشد و تکامل این تکنولوژی بر عهده داشته است و ارتباطات و فناوری اطلاعات رابطه‌ای مستقیم با هم دارند و مطالعه و بررسی یکی،‌ بدون در نظر گرفتن دیگری امکان‌پذیر نیست.
انقلاب فناوری اطلاعات، جهان و جهانیان را با پدیده‌ای جدید به نام گلوبالیزاسیون (جهانی شدن) روبه‌رو کرد. پدیده‌ای که گوشه‌گوشه زندگی مردم را در بر گرفت و امروزه یکی از ملزومات زندگی و زنده بودن است، به طوری که به اعتقاد بعضی‌ها بدون وجود این پدیده زندگی بسیار دشوار می‌شود. از بارزترین نمونه‌ها و شاخص‌های جهانی شدن، جهانی شدن اقتصاد و سرمایه و تولید (یا همان تجارت الکترونیک)، دولت الکترونیک، آموزش الکترونیکی، شهر الکترونیکی و... را می‌توان نام برد.
در دنیای امروز به‌کارگیری و استفاده از تکنولوژی اطلاعات دیگر یک انتخاب نیست بلکه ضرورتی است که در آینده‌ای نه چندان دور کلیه سیستم‌های جهان را در بر خواهد گرفت و همه اعمال سنتی را از بین خواهد برد و شاید به گونه‌ای خود را در عرصه‌های جهانی تحمیل کند!
● دولت الکترونیکی‌
دولت الکترونیکی به چه معناست؟ چه مزایا و معایبی می‌تواند داشته باشد؟دولت الکترونیکی، سازمانی مجازی بدون ساختمان، بناها و تجهیزات سنتی است که قادر است کلیه خدمات دولتی را به نحو احسن و در هر زمانی که نیاز باشد- به صورت ۲۴ ساعته- به کاربران ارائه دهد.
در واقع به مجموعه ارتباطات الکترونیکی بین دولت، شرکت‌ها و شهروندان، دولت الکترونیکی می‌گویند، البته به شرط آنکه همه این ارتباطات از طریق شبکه اینترنت برقرار شود.
وجود دولت الکترونیکی مزایا و معایبی دارد، البته مزایای این طرح آن‌قدر مهم و کارآمد است که متخصصان و کارشناسان در اغلب موارد از بیان معایب آن خودداری می‌کنند.
▪ مزایای دولت الکترونیکی
از جمله مزایای دولت الکترونیکی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: نظم بیشتر و بهتر در اداره امور دولتی و دسترسی بهتر شهروندان به اطلاعات دولتی، سامان یافتن بیشتر ارتباطات بین سازمان‌های دولتی و سازمان‌های دیگر مانند سازمان‌های تجارتی و صنعتی، بالا رفتن دقت و وضوح در انجام امور دولتی، بالا رفتن درآمدهای دولت و کاهش‌یافتن هزینه‌های دولتی، افزایش‌یافتن کارآیی سیستم‌های اقتصادی و جذب سرمایه‌گذاران خارجی، ایجاد مشارکت در امور اجتماعی، تصمیم‌گیری‌ها و اجرای برنامه‌های دولت.
اما اگر بخواهیم به صورت عام و ساده‌تر موارد استفاده دولت الکترونیک را شرح دهیم،
▪ کاربردهای دولت الکترونیکی
باید کاربردهای این دولت را ابتدا به صورت زیر تقسیم‌بندی کنیم: ارتباط دولت با شهروندان که ساده‌ترین و قابل فهم‌ترین نوع کاربرد دولت الکترونیکی است، به این معنا که دولت از طریق اینترنت می‌تواند اطلاع‌رسانی جامع و کاملی برای شهروندان داشته باشد و افراد نیز می‌توانند ساده‌ترین کارهای دولتی خود را مثل پرداخت صورتحساب‌های برق و تلفن و یا جریمه‌های ترافیکی را از این طریق انجام دهند.یکی دیگر از کاربردهای این دولت، ارتباط با کارکنان دولت است. این ارتباط از طریق اطلاع‌رسانی به کارکنان دولت از طریق اینترنت است و این اطلاع‌رسانی می‌تواند اطلاعاتی از قبیل اطلاعات مربوط به مزایا و حقوق کارکنان، فعالیت‌های آنها درخواست‌های کارکنان و اخبار مربوط به بازنشستگی کارکنان را در برگیرد.ارتباط دولت با تجارت و صنعت نیز یکی از کاربردهای مهم دولت الکترونیکی است. انجام خرید و فروش اجناس و ارائه خدمات از طریق اینترنت و همچنین صدور مدارک دولتی می‌توانند مثال‌هایی برای این نوع کاربرد باشند.آخرین بخش ارتباط دولت با سازمان‌های دولتی است که این ارتباط از طریق دسترسی به شبکه‌های داخلی امکان‌پذیر است.
● تجارت الکترونیکی‌
شاید در آینده‌ای نزدیک تجارت الکترونیکی نیز زیرمجموعه دولت الکترونیکی محسوب شود. در حقیقت اگر دولت الکترونیکی کلیه امور یک جامعه رابه دست گیرد، تجارت الکترونیکی نیز یکی از ملزومات این دولت خواهد بود.
اما در حال حاضر به دلیل اینکه دولت الکترونیکی آن‌قدر فراگیر نشده و استفاده از آن برای برخی از جوامع پذیرفته شده نیست، تجارت الکترونیکی بسیار مهم جلوه می‌کند و شاید حتی عبارت تجارت الکترونیک بسیار ملموس‌تر از دولت الکترونیکی برای افراد باشد.
● پرداخت الکترونیکی یا دیجیتالی (e-cash)
تجارت الکترونیکی چه در دنیای تجارت و چه در دنیای شخصی، یکی از مهم‌ترین مسائلی است که به سرعت در حال تکامل و توسعه است و با گذشت زمان اهمیت بیشتری پیدا می‌کند و تغییرات مربوط به آن و پیشرفت‌هایی که در این زمینه انجام می‌گیرد گاه بسیار عجیب و باور نکردنی جلوه می‌کند.در دنیای الکترونیکی کسی از پول نقد و یا چک برای خریدن اجناس استفاده نمی‌کند،‌ البته برای خریدهای الکترونیکی در وب می‌توان از کارت‌های اعتباری نیز استفاده کرد اما با این کار باز هم باید برای پرداخت بدهکاری‌ها از ترازنامه‌های کاغذی استفاده کرد.
روش بهتری که در اکثر موارد پیشنهاد می‌شود، روش پرداخت الکترونیکی یا دیجیتالی (e-cash) است. این جایگزین الکترونیکی پول نقد تنها یک فایل کامپیوتری است که موجودی شما را به شکل الکترونیکی بیان می‌کند. در این روش شما می‌توانید در خریدهای اینترنتی خود به جای استفاده از کارت‌های اعتباری، این فایل را به فروشنده ارسال کنید و کالای مورد نظرتان را خریداری کنید.البته برای استفاده از شیوه پرداخت دیجیتالی لازم است که در یک بانک الکترونیکی حساب داشته باشید.در حال حاضر درصد خیلی کمی از جمعیت کل جهان از شیوه‌های خرید الکترونیکی استفاده می‌کنند اما در آینده، تعداد معاملات الکترونیکی آن‌قدر زیاد خواهد شد که مردم جهان تنها کلمه تجارت را به جای تجارت الکترونیکی به‌ کار خواهند برد و در واقع جای تجارت الکترونیکی و تجارت سنتی عوض خواهد شد.
● آموزش الکترونیکی‌
آموزش الکترونیکی را نوعی تکنولوژی جدید می‌توان خواند که باز هم می‌تواند زیرمجموعه‌ای از دولت الکترونیکی باشد. در این نوع آموزش، دانشجویان و دانش‌آموزان ملزم به حضور فیزیکی در کلاس‌های از پیش برنامه‌ریزی شده نیستند بلکه می‌توانند برای یادگیری از شبکه اینترنت استفاده کنند.
دانشجویان می‌توانند از طریق اتصال به اینترنت و استفاده از مرورگرها در هر زمان و هر مکانی که بخواهند از کلاس‌های مجازی استفاده کنند. کلاس‌های مجازی و حتی نوع آموزش در آنها با کلاس‌ها و آموزش سنتی کاملاً متفاوت است، در آموزش الکترونیکی یا آموزش در کلاس‌های مجازی تنها نیمی از آموزش از طریق استاد صورت می‌گیرد و بقیه درس از طریق همکاری بین استاد و دانشجو تدریس می‌شود.
● نگاهی به آموزش الکترونیکی‌
کارشناسان آموزش الکترونیکی را بسیار مؤثرتر و کارآمدتر از شیوه‌های آموزش سنتی می‌دانند و علت این امر را به‌صورت زیر بیان می‌کنند:مهمترین مساله، پویایی و فعالیت دانشجویان در هنگام آموزش است و همین امر موجب گرایش دانشجویان به انجام تحقیق و پژوهش می‌شود که تأثیر بسزایی در امر یادگیری آنها خواهد داشت و مطالب درسی تنها به‌صورت تئوری و توسط استاد تدریس نخواهد شد، در این نوع آموزش در حقیقت کلاس‌ها بر پایه فعالیت دانشجویان اداره می‌شود، برخلاف کلاس‌های سنتی که اغلب استاد محور هستند.شرایط تحصیل و آموزش برای همه یکسان خواهد شد و بعد زمان و مکان نیز مطرح نخواهد بود به‌طوری که در هر مکانی که بخواهید و در هر زمانی که مایل باشید در حداقل زمان ممکن خواهید توانست در کلاس‌های مجازی شرکت کنید و از آخرین اطلاعات روز دنیا مربوط به رشته دلخواهتان آگاه شوید.صرفه‌جویی در هزینه نیز از دیگر مزیت‌های اجرای این طرح است. همچنین با استفاده از این آموزش نیروی انسانی در هر کشور خواهیم داشت که تجربه کافی را به واسطه نوع آموزش و انجام پژوهش‌ها داراست و اطلاعات و دانش وی نیز همگام با تکنولوژی‌های روز است.
● با مفاهیم فناوری اطلاعات آشنا شویم
دولت الکترونیکی در صورت اجرا، زیرمجموعه‌های فراوانی دارد که تنها به تجارت الکترونیکی یا آموزش الکترونیکی محدود نمی‌شود. هر چند امروزه اکثر کارها و اعمال به‌صورت سنتی انجام می‌شود- بخصوص در کشورهای در حال توسعه - اما باید به این نکته نیز توجه داشته باشیم که در آینده‌ای نزدیک مطمئناً در تمام کشورها روش‌های دولت الکترونیکی پیاده خواهد شد. پس باید برای زندگی در چنین دنیایی آماده باشیم، با مفاهیم فناوری اطلاعات آشنا شویم و توانایی استفاده از این تکنولوژی را نیز داشته باشیم.اما به‌خاطر داشته باشیم که توانایی استفاده از تکنولوژی ارتباطات تنها توانایی استفاده از کامپیوتر و سواد کامپیوتری نیست، بلکه هر فرد باید دارای چنان حدسی از درک تکنولوژی ارتباطات باشد که بتواند آن را در کارهای روزمره خود به خوبی به کار گیرد و دائماً با پیشرفت‌های فناوری اطلاعات سازگاری داشته باشد.توانایی در استفاده از این تکنولوژی امری شخصی و تدریجی است که نیازمند سه نوع علم است که این سه نوع علم دائماً یکدیگر را تقویت می‌کنند: قابلیت‌های فکری، مفاهیم پایه‌ای و مهارت‌های نو و امروزی.

http://yazdit.mihanblog.com/More-۵۹۹.ASPX