لرزش

لرزش، رعشه یا لغمه از انواع حرکات اضافی می‌باشد و حرکاتی است که به دلیل انقباض و انبساط متناوب عضلات آگونیست و آنتاگونیست و نیز عضلات نزدیک و دورکننده پدید می‌آید.در مقایسه با انواع دیگر حرکات غیر ارادی، حرکات لرزشی منظم و دارای فرکانس مشخصی هستند.
لرزش به دو نوع فیزیولوژیک و پاتولوژیک (مرضی) تقسیم می‌شود.
▪ لرزش فیزیولوژیک
این نوع لرزش، فرکانس ۸ تا ۱۲ سیکل در ثانیه دارد و در حالی که فرد دست‌ها را در جلوی بدن بصورت افقی قرار دهد، رخ می‌دهد و یک یافته طبیعی است و در موارد استرس، هیجان، اضطراب و خستگی تشدید می‌شود.
▪ لرزش‌های پاتولوژیک
از نظر بالینی چهار نوع لرزش وجود دارد:
۱) لرزش در حال استراحت(Resting Tremor)
این لرزش فرکانس بین ۴ تا ۶ سیکل در ثانیه دارد که معمولاً در یک یا در دو دست دیده می‌شود و شباهت به پول شمردن دارد یعنی شست شخص بیمار پیاپی نسبت به کف دست نزدیک و دور می‌گردد و بقیه انگشتان خم و راست می‌شوند، این لرزش از ویژگی‌های بیماری پارکینسون است.
۲) لرزش در حالی که بیمار دست‌ها را به جلو کشیده و افقی نگاه می‌دارد (Action Tremor)
برای دیدن اینگونه لرزه بیمار باید دست‌های خود را در جلوی بدن به صورت افقی نگاه دارد، لرزش دست‌ها به خوبی نمایان می‌گردد، این نوع لرزش در موارد زیر دیده ‌می‌شود:
- پرکاری غده تیروئید
- لرزش فامیلی
- اضطراب و دلهره
- گرسنگی
- کاهش قند خون
- عوارض داروها نظیر گشاد کننده برونش‌ها و داروهای ضد افسردگی
- مصرف مواد مخدر (هروئین)
۳) لرزش هنگام تصمیم‌گیری و در طول انجام کار (Intention Tremor)
این لرزش به هنگام تصمیم به انجام یک حرکت و در طول انجام کار مشاهده می‌گردد و پس از پایان عمل محو می‌شود. در این حالت بیمار هنگام استراحت هیچ لرزشی ندارد، ولی اگر از او بخواهیم با قلم شروع به نوشتن کند و یا لیوان چای و یا قاشق غذا را به دهان نزدیک کند، دچار یک لرزش خشن و شدیدی با دامنه زیاد خواهد شد، گاهی این لرزه آنقدر شدید است که بیمار از صندلی یا تخت خود پرت می‌گردد، این لرزه به دلیل آسیب مخچه و بیماری‌های درگیرکننده مخچه نظیر بیماری ام.اس و بیماری‌های استحاله‌ای ارثی گرفتارکننده مخچه دیده می‌شود.
● نحوه برخورد در فرد مبتلا به لرزش
از فرد دچار لرزه سئوالات زیر بایستی پرسیده شود:
۱) درباره چگونگی تولد و زایمان پرسش شود، آیا زایمان مشکل داشته و یا هیپوکسی(کمبود اکسیژن) هنگام تولد داشته است.
۲) تاریخچه فامیل و وجود لرزش در دیگر افراد فامیل سؤال شود.
۳) مصرف داروها پرسیده شود زیرا عوارض بعضی داروها لرزش می‌باشد.
۴) سابقه پرکاری غده تیروئید مدنظر باشد و بویژه در جوانان دچار لرزش تست‌های تیروئیدی درخواست گردد، زیرا ممکن است لرزش دست‌ها نخستین شکایت مبتلایان به پرکاری تیروئید باشد.
۵) بیماری ویلسون که یک بیماری ارثی ناشی از اختلال متابولیسم مس(Cu) و کمبود آنزیم سرولوپلاسمین است، بویژه در افراد جوان سبب لرزش می‌شود، بنابراین در افراد جوان دچار لرزه، علاوه بر مدنظر بودن نوع فامیلی و پرکاری تیروئید، آزمایش اندازه‌گیری مس خون و سرولوپلاسمین سرم درخواست گردد.
۶) از وجود اضطراب و دلشوره سئوال گردد.
۷) راجع به مصرف الکل و مواد مخدر پرسش شود، زیرا این مواد موجب لرزش می‌شوند.

دکتر احمد چیت‌ساز

منبع : فصلنامه پزشکی اجتماعی هوم