برگی از تاریخ (۳۱ اردیبهشت) (۱)

امروز ، سی و یکم اردیبهشت ماه ۱۳۸۶ هجری شمسی ، برابراست با ۴ جمادی الاول ۱۴۲۸قمری و ۲۱ می ۲۰۰۷ میلادی . رویدادهای مهمی که در طول تاریخ ، درچنین روزی ، بوقوع پیوسته از این قرارند:
● زادروز افلاطون
۲۴۳۴ سال پیش در چنین روزی در سال ۴۲۷ پیش از میلاد ، افلاطون اندیشمند یونان باستان به دنیا آمد .
افلاطون در ۱۸ سالگی با سقراط آشنا شد و مدت ۱۰ سال را به شاگردی سقراط به سر برد. بعد از اعدام سقراط یک سلسله سفر را آغاز کرد که در طی این سفرها از نقاط مختلفی از جهان نظیر مصر و سیسیل و فلسطین دیدن کرد که در این سفرها با اندیشه های متفاوتی آشنا شد که تاثیر آنها در افکار افلاطون هویدا است.هنگامی که افلاطون به آتن بازگشت ۴۰ سال داشت. در این زمان بود که مدرسه معروفش را به نام آکادمی تاسیس کرد. این مدرسه را می توان اولین دانشگاه محسوب کرد که در آن دروسی نظیر فلسفه ریاضیات و نجوم تدریس می شد.
برای مطالعه افلاطون یقینا بهترین منبع همان آثار اوست که در قالبی ادبی نوشته شده اند. آثار او به صورت گفت و شنود (مناظره) است كه معروفترینشان «جمهوری» است و همچنین «پوزش» و «ذات عدالت».
با مطالعه نوشته های افلاطون می توان به سیر افکار او پی برد. کتب وی را می توانیم بر اساس دوره ای از زندگی که افلاطون اقدام به نگارش آن کرده است به سه دسته تقسیم بندی نماییم.
دسته اول کتب و رسالاتی هستند که در دوران جوانی او نگاشته شده اند. نوشته های این دوران اکثرا دیالوگهایی بدون نتیجه گیری هستند. سمت و سوی نوشته های این دوران مربوط به فعالیت های تربیتی است.
آثار دوره میانسالی بر خلاف دوره جوانی حاوی دیالوگهایی با نتیجه گیری است. درآثار این دوره است که مسایل اساسی فلسفه فلاطون نظیر ایده و مثل مطرح می گردد . اثر برجسته افلاطون در این دوره جمهوریت است.
و بالاخره آثار دوران کهولت افلاطون که می توان آنها را آثار دوران پختگی و اصلاح آثار قبلی دانست .برای مثال از آثار این دوره می توان به قانون و نوامیس اشاره کرد.
افلاطون در فلسفه راه استادش سقراط را دنبال کرد. بدین معنا که دغدغه اصلی او انسان بود و از فلاسفه طبیعی دور شد.اوقسمت زیادی از تلاش خود را معطوف به حل مسایلی نظیر اخلاق حق و عدالت کرد.
اندیشه های افلاطون به ویژه در زمینه دمكراسی، بیش از هر فیلسوف عهد باستان در شكل گرفتن افكار اندیشمندان قرون جدید و معاصر نفوذ داشته است. گرچه نتیجه انتخابات چند دهه اخیر در كشورهای مختلف، اندیشمندان معاصر را بر آن داشته است كه بگویند مشاركت و شناخت، اراده و آزادی عمل رای دهندگان در تمرین دمكراسی اصیل (حكومت مردم) و در نتیجه تحقق آن به معنای واقعی كلمه، حتی در كشورهای بسیار پیشرفته هم آن طور كه باید، عملی نشده است. افلاطون در ۷۴ سالگی در سال ۳۴۷ پیش از میلاد درگذشت.
● رفورم نظامی ماریوس ، بر مبنای عملکرد نظامی ایرانیان
۲۱۱۴ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۰۷ پیش از میلاد ، ژنرال «گایوس ماریوس» فرمانده ارتش روم، سیاستمداران و دولتمردان رومی را قانع كرد كه این كشور ارتشی مشابه ارتش ایران دوران هخامنشیان لازم دارد تا ابر قدرت واقعی و دائمی شود.
تا آن زمان ارتش روم مركب از مردان داوطلب طبقات اول و دوم جامعه این كشور بود كه بدون دریافت دستمزد، و صرفاً به منظورخدمت به وطن به جنگ می رفتند و پس از پایان هر جنگ، دیگر عملاً ارتشی وجودنداشت. ماریوس كه تاریخ هخامنشیان ، نوشته مورخان یونانی ، را خوانده و در یك جنگ نیز با ایرانیان روبه رو شده بود عقیده داشت كه روم به ارتشی دائم مركب از همه داوطلبان از طبقه پایین تا بالا لازم دارد كه سپاهیگری را شغل و منبع درآمد قرار دهند و به مدت ۲۰ سال، شب و روز آماده خدمت باشند و در سربازخانه ها بسر برند. این پیشنهاد ژنرال ماریوس به تصویب رسید و روم در سایه آن دارای یك ارتش دائمی نیرومند شد و ابر قدرت گردید. این رویداد در تاریخ عهد باستان «رفورم نظامی ماریوس» عنوان گرفته است.
● درگذشت ابن جزار ، مورخ مغربی
۱۰۳۳ سال پیش درچنین روزی در سال ۳۹۵ قمری ، «ابوجعفر قیروانی» معروف به ابن جزار مورخ و طبیب حاذق مغربی درگذشت . او از اهالی قیروان بود و از پدرش علم طبیب را آموخت ، و سپس نزد اسحاق بن سلیمان اسرائیلی به تكمیل دانش خود همت ورزید . از آثار ابن جزار و نویسندگان و دانشمندان بغداد بر می‏آید كه او علاوه بر پزشكی ، در تاریخ ، جغرافیا ، حكمت و فلسفه نیز دانشی در خود توجه داشته است . كتب الاعتماد ؛ زاد المسافر در طب ؛ و التعریف بصحیح التاریخ از جمله آثار این طبیب و مورخ برجسته می‏باشند .
● زادروز ابن اثیر جزری ادیب و مورخ ممتاز قرن ششم هجری
۸۷۳ سال پیش درچنین روزی در سال ۵۵۵ قمری ، «ابن اثیر جزری» ادیب و مورخ ممتاز قرن ششم هجری در جزیره ابن عمر متولد شد . سرآغاز دانش اندوزی او آموختن قرآن مجید بود و پس از آن به فقه وحدیث پرداخت . او در موصل ، شام و بغداد نزد علمایی چون خطیب طوسی شاگردی كرد و از منحصرشان بهره‎‏ها برد . ابن خلكان مورخ برجسته پس از دیدار ابن اثیر در سال ۶۲۶ هجری درباره وی چنین گفته است : ابن اثیر حافظ حدیث بود و تواریخ را از برداشت و انساب عرب را نیك می‎دانست . آثاری كه از وی بجای مانده بطور عمده درباره تاریخ است و مهمترین آنها الكامل فی التاریخ نام دارد . ابن اثیر در این اثر وقایع تاریخی تا سال ۳۱۰ هجری را بر شته تحریر درآورده است . این كتاب اخبار مفصلی درباره سامانیان تا زمان مرگ ابوعلی چغانی را دربر دارد . اهمیت اساسی الكامل بویژه در مورد رویدادهایی است كه این اثیر به گونه‏ای گسترده و جامع از آنها یاد كرده است ، و از آن جهت كه در زمان استیلای مغولان می‏زیسته كتابش از منابع مهم تاریخ مغول محسوب می‏شود .
● سالگرد درگذشت روزبهان فسایی
۷۹۸ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۲۰۹ میلادی ، ابو محمد روزبهان فسایی عارف و اندیشمند ایرانی درشیراز درگذشت .
شیخ روزبهان ابو محمدبن ابونصر بقلی فسایی شیرازی به سال ۵۲۲ هجری در فسا چشم به دنیا گشود و در محرم ۶۰۶ هجری در شیراز در خانقاه خود كه اكنون این بنا در آنجا برپا شده است، جهان را بدرود گفت. این عارف بزرگوار جامع بین كمالات صوری و معنوی - قال و حال - زهد و عشق - صحو و سكر، تحقیق و تعلیم در شریعت و طریقت و پیشوای كاروان راه حقیقت بوده است.
وی بالغ بر بیست عنوان تالیف دارد که برخی عناوین آن از این قرار است :
▪ لطایف البیان فی تفسیر القرآن ،
▪ عرایص البیان فی حقایق القرآن ،
▪ مكنون الحدیث ،
▪ كتاب العقاید ،
▪ الموشح فی المذاهب الاربعه ،
▪ حدائق الاخبار ،
▪ منطق الاسرار ببیان الانوار ،
▪ لوامع التوحید ،
▪ تحفه المحبین ،
▪ صفوه مشارب العشق و ...
آرامگاه شیخ روزبهان – که در شیراز قرار دارد - در سال ۱۳۵۳ در فهرست آثار ملی ایران ثبت گردید.

منبع : تبیان