دوشنبه, ۱۰ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 29 April, 2024
مجله ویستا
زادروز ابوریحان بیرونی دانشمند بزرگ ایرانی (در این روز ۱۵ سپتامبر)
ابوریحان محمد بیرونی دانشمند بزرگ ایرانی۱۵ سپتامبر (روزی چون امروز) در سال ۹۷۳ میلادی درمنطقه خوارزم كه در قلمرو سامانیان بود به دنیا و امروز زادروز اوست. زادگاه او كه در آن زمان روستای كوچكی بود بعدا به «بیرونی» تجدید نام داده شده است . بیرونی كه ۷۵ سال عمر كرد در ۱۳ دسامبر سال ۱۰۴۸ میلادی (۲۲ آذر) در شهر غزنه ( افغانستان امروز) وفات یافت.
بیرونی در ریاضیات، هیات (علوم فضایی) ، فیزیك، زمین شناسی و جغرافیا سرآمد دانشمندان عصر خود بوده است. دائرهٔ المعارف علوم چاپ مسكو ابوریحان را دانشمند همه قرون و اعصار خوانده است. در بسیاری از كشورها نام بیرونی را بر دانشگاهها، دانشكده ها و تالار كتابخانه ها نهاده و به او لقب «استاد جاوید» داده اند.
بیرونی گردش خورشید، گردش محوری زمین و جهات شمال و جنوب را دقیقا محاسبه و تعریف كرده است. خورشید گرفتگی هشتم آوریل سال ۱۰۱۹ میلادی را در كوههای لغمان (افغانستان كنونی) رصد و بررسی كرد و ماه گرفتگی سپتامبر همین سال را در در غزنه به زیر مطالعه برد.
در زمان بیرونی، سامانیان بر شمالشرقی ایران شامل خراسان بزرگتر و خوارزم به پایتختی بخارا، زیاریان بر گرگان و مازندران و مناطق اطراف، بوئیان بر سایر مناطق ایران تا بغداد، بازماندگان صفاریان بر سیستان و غزنویان بر جنوب ایران خاوری (مناطق مركزی و جنوبی افغانستان امروز) حكومت می كردند و همه آنان مشوق دانش و ادبیات فارسی بودند و سامانیان بیش از دیگران در این راه اهتمام داشتند. بیرونی كه در جرجانیه خوارزم نزد ابونصر منصور تحصیل علم كرده بود مدتی نیز در گرگان تحت حمایت مادی و معنوی زیاریان كه مرداویز سر دودمان انها بود به تحقیق پرداخته بود و پس از آن تا پایان عمر در ایران خاوری آن زمان به پژوهش های علمی خود ادامه داد. با این كه محمود غزنوی میانه بسیار خوبی با بیرونی نداشت و وسائل كافی برای تحقیق در اختیار او نبود ولی این دانشمند لحظه ای از تلاش برای تكمیل تحقیقات علمی خود دست نكشید.
بیرونی كه بر زبانهای یونانی، هندی، عربی و حتی «بربر» هم تسلط داشت كتب و رسالات متعدد كه شمار آنها را زائد بر ۱۴۶ گزارش كرده اند نوشت كه جمع سطور انها بالغ بر ۱۳هزار است . مهمترین آثار او «تفهیم» در ریاضیات و نجوم، «آثار باقیه» در تاریخ و جغرافیا، «قانون مسعودی» كه نوعی دائرهٔ المعارف است و كتاب «هند» در باره اوضاع این سرزمین از تاریخ و جغرافیا تا عادات و رسوم و طبقات اجتماعی آن. بیرونی كتاب دائرهٔالمعارف خود را به نام سلطان مسعود غزنوی حاكم وقت كرد، ولی هدیه او را كه سه بار شتر سكه نقره بود نپذیرفت و به او نوشت كه كتاب را به خاطر خدمت به دانش و گسترش آن نوشته است، نه پول.
بیرونی در ریاضیات، هیات (علوم فضایی) ، فیزیك، زمین شناسی و جغرافیا سرآمد دانشمندان عصر خود بوده است. دائرهٔ المعارف علوم چاپ مسكو ابوریحان را دانشمند همه قرون و اعصار خوانده است. در بسیاری از كشورها نام بیرونی را بر دانشگاهها، دانشكده ها و تالار كتابخانه ها نهاده و به او لقب «استاد جاوید» داده اند.
بیرونی گردش خورشید، گردش محوری زمین و جهات شمال و جنوب را دقیقا محاسبه و تعریف كرده است. خورشید گرفتگی هشتم آوریل سال ۱۰۱۹ میلادی را در كوههای لغمان (افغانستان كنونی) رصد و بررسی كرد و ماه گرفتگی سپتامبر همین سال را در در غزنه به زیر مطالعه برد.
در زمان بیرونی، سامانیان بر شمالشرقی ایران شامل خراسان بزرگتر و خوارزم به پایتختی بخارا، زیاریان بر گرگان و مازندران و مناطق اطراف، بوئیان بر سایر مناطق ایران تا بغداد، بازماندگان صفاریان بر سیستان و غزنویان بر جنوب ایران خاوری (مناطق مركزی و جنوبی افغانستان امروز) حكومت می كردند و همه آنان مشوق دانش و ادبیات فارسی بودند و سامانیان بیش از دیگران در این راه اهتمام داشتند. بیرونی كه در جرجانیه خوارزم نزد ابونصر منصور تحصیل علم كرده بود مدتی نیز در گرگان تحت حمایت مادی و معنوی زیاریان كه مرداویز سر دودمان انها بود به تحقیق پرداخته بود و پس از آن تا پایان عمر در ایران خاوری آن زمان به پژوهش های علمی خود ادامه داد. با این كه محمود غزنوی میانه بسیار خوبی با بیرونی نداشت و وسائل كافی برای تحقیق در اختیار او نبود ولی این دانشمند لحظه ای از تلاش برای تكمیل تحقیقات علمی خود دست نكشید.
بیرونی كه بر زبانهای یونانی، هندی، عربی و حتی «بربر» هم تسلط داشت كتب و رسالات متعدد كه شمار آنها را زائد بر ۱۴۶ گزارش كرده اند نوشت كه جمع سطور انها بالغ بر ۱۳هزار است . مهمترین آثار او «تفهیم» در ریاضیات و نجوم، «آثار باقیه» در تاریخ و جغرافیا، «قانون مسعودی» كه نوعی دائرهٔ المعارف است و كتاب «هند» در باره اوضاع این سرزمین از تاریخ و جغرافیا تا عادات و رسوم و طبقات اجتماعی آن. بیرونی كتاب دائرهٔالمعارف خود را به نام سلطان مسعود غزنوی حاكم وقت كرد، ولی هدیه او را كه سه بار شتر سكه نقره بود نپذیرفت و به او نوشت كه كتاب را به خاطر خدمت به دانش و گسترش آن نوشته است، نه پول.
منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
خرید میز و صندلی اداری
خرید بلیط هواپیما
گیت کنترل تردد
آمریکا ایران مجلس شورای اسلامی مجلس خلیج فارس شورای نگهبان حجاب دولت دولت سیزدهم افغانستان جمهوری اسلامی ایران گشت ارشاد
هواشناسی شهرداری تهران تهران شورای شهر شورای شهر تهران شهرداری پلیس قتل فضای مجازی سیل سلامت وزارت بهداشت
قیمت دلار قیمت خودرو مالیات خودرو دلار ایران خودرو بازار خودرو بانک مرکزی قیمت طلا تورم مسکن سایپا
سریال پایتخت تئاتر تلویزیون فیلم سریال سینمای ایران موسیقی سینما کتاب قرآن کریم
سازمان سنجش انتخاب رشته باتری
اسرائیل رژیم صهیونیستی فلسطین غزه جنگ غزه روسیه اوکراین حماس نوار غزه ترکیه عراق طوفان الاقصی
فوتبال استقلال پرسپولیس فوتسال تیم ملی فوتسال ایران بازی سپاهان باشگاه پرسپولیس لیگ برتر انگلیس جام حذفی آلومینیوم اراک تراکتور
تسلا ایلان ماسک اپل تبلیغات مریخ آیفون ناسا گوگل فناوری بنیاد ملی نخبگان
سرطان سازمان غذا و دارو روانشناسی موز خواب طول عمر دندانپزشکی بارداری آلزایمر روغن حیوانی