راز ثروتمند شدن چینی‌ها

۲۳۰ سال پیش آدام اسمیت در کتاب مشهور ثروت ملل در مورد اقتصاد چین نوشت: «به نظر می آید چین برای سال های طولانی ایستا و بدون تغییر بوده و احتمالاً از مدت ها قبل مجموعه ای از ثروت ها را اندوخته است که با ماهیت قوانین ونهادهای این کشور سازگار بوده است. ولی این دستاوردها، در صورت وجود قوانین و نهادهای دیگر، در مقایسه با منابع خاک، شرایط آب و هوایی و موقعیت این کشور بسیار اندک است. کشوری که تجارت خارجی را کنار گذاشته است و بدان توجهی ندارد وتنها اجازه می دهد که کشتی های خارجی در یک یا دو بندر این کشور پهلو بگیرند، نمی تواند به اندازه زمانی که قوانین و مقررات به آن اجازه می دهد تجارت داشته باشد. همچنین درکشوری که در آن ثروتمندان یا مالکان سرمایه های بزرگ از امنیت بالایی برخوردار هستند و فقیران یا مالکان سرمایه های کوچک فاقد این امنیت هستند... مقادیر ذخایر به کار گرفته شده در رشته های مختلف مبادلات تجاری هرگز نمی تواند معادل ظرفیت های طبیعی باشد که این کشور از آن برخوردار است.
در هر رشته متفاوت، ظلم و ستم به فقیران موجب ایجاد انحصار برای ثروتمندان می شود که با جذب کل تجارت، قادر به ایجاد سودهای زیادی برای خود می شوند.»
منظور اسمیت این بوده که ناتوانی چین برای رقابت با جهان خارج موجب محدود شدن چشم انداز رشد وتوسعه این کشور و موجب جدایی فقیر و غنی شده است. بعد از این تاریخ نیز چین مورد تاخت و تاز و اشغال قدرت های خارجی قرار گرفت و پس از آن نیز وقوع انقلاب کمونیستی موجب نابرابری در ثروت و درآمدها شد. در بین سال های ۱۹۶۱-۱۹۵۸ قحطی در چین جان حدود ۳۰ میلیون نفر را گرفت. این نابسامانی ها، فقر و مشکل ها همچنان ادامه داشت.
● نقش مدیریت اقتصادی در توسعه
نخستین مرحله از گذار اقتصادی چین در سال۱۹۷۸ در زمان «دنگ شیائو پینگ» انجام گرفت. وی برای مقابله با مشکلات اقتصادی که از دوران «مائوتسه دون» باقی مانده بود به اقتصاد بازار روی آورد. او در این تصمیم تا اندازه ای مصر بود که هنگامی که دانشجویان چینی در اعتراض به افزایش فشار اقتصادی بر مردم، در سال۱۹۸۹ در میدان «تیان آنمن» دست به تظاهرات زدند، به ارتش دستور سرکوب داد و عده زیادی را به خاک و خون کشید. مرحله آخر این گردش به راست در نهایت در سال۱۹۸۵ با تقاضای عضویت چین در WTO انجام گرفت که پس از ۱۴ سال درگیری با آمریکا در نهایت در تاریخ ۱۵ نوامبر ۱۹۹۹ پذیرفته شد. در پایان همان سال ۶‎/۵ میلیون کارگر چینی بیکار شده بودند. یک سال قبل از پذیرفته شدن چین در سازمان تجارت جهانی، آخرین دستور سازمان مبنی بر حذف یارانه به کارگران برای خرید مسکن به اجرا درآمد. یک سال پس از پذیرش چین درWTO، تمام هزینه های رفاه اجتماعی توسط دولت چین حذف شد.از آن تاریخ به گزارش روزنامه China Daily ، تعداد کارگرانی که از کار برکنار شدند در ۳ سال ۴۰درصد افزایش داشته است. این وضع در کشوری روی داد که هیچ سندیکا یا اتحادیه کارگری مستقل از دولت وجود ندارد وتقریباً تمامی تظاهرات با قدرت ارتش سرکوب می شود.
در سال،۲۰۰۰ «خصوصی سازی بزرگ» یعنی خصوصی سازی بیش از دو سوم کارخانه های چین به دستور «جیانگ زمین» رئیس جمهور وقت و «ژورنگ ژی» نخست وزیر صورت گرفت. در سال،۱۹۹۹ دولت چین رسماً اعلام کرد که ۳۰۰ میلیون نفر چینی (تقریباً یک چهارم جمعیت)در فقر زندگی می کنند. در برخی از نواحی چین متوسط مرگ کودکان ۳۰۰ نفر در ۱۰۰ هزار نفر بود، یعنی کمی پائین تر از صحرای آفریقا. بر اثر واردات مواد غذایی از آمریکا، بیش از ۴۰ میلیون فرصت شغلی در بخش کشاورزی چین از بین رفت و ۵۷درصد از خانوارهای روستایی با حداقل معیشت زندگی می کردند و فقط ۵درصد ثروتمند بودند.
۲۸سال پیش دنگ شیائوپینگ بزرگترین ملت کره خاکی را به حرکت طولانی در اقتصاد آزاد واداشت. او بعدها شعار «ثروتمند شدن هدفی است که ارزش تلاش کردن را دارد» را اعلام کرد واکنون در شهرها به یمن توسعه مداوم، رفاه به سرعت افزایش پیدا می کند و همزمان ۷۰۰ میلیون چینی در روستاها در حال رشد سطح زندگی اند. این موضوع قطعی است که چین به دومین قدرت بزرگ اقتصادی جهان تبدیل شده است.
● نقش کارآفرینان در توسعه
همواره وجود کارآفرینان و سرمایه گذارانی که بتوانند اقتصاد کشور را توسعه دهند مورد نیاز همه کشورها بوده و همه کشورهای صنعتی دارای چنین افرادی هستند. مسلماً چین از چنین امتیازی مستثنی نبوده است. «چارلز ژانگ چائویانگ» که به «بیل گیتس» چین شهرت یافته افکار مبتنی بر بازار آزاد دارد. او معتقد است بازار خود به بهترین شکل می تواند تصمیم بگیرد که چه چیزی کارآمدتر است. در امپراتوری اینترنتی وی موسوم به «سوهو» که دفتر آن در قلب پکن واقع شده همه چیز تا حد شگفت انگیزی به یک شرکت اینترنتی در کالیفرنیا شبیه است. در پشت ردیف های رایانه کارشناسان و برنامه ریزان متعددی نشسته اند.
کارآفرین دیگری به «نایک چین» (نایک نام شرکت مشهور تولید کننده لوازم ورزشی در آلمان) معروف شده که با کفش های ورزشی تولیدی خود یک سوم بازار چین را در اختیار گرفته است. منطقه ای در چین وجود داردکه به لحاظ صنعتی آن را با ناحیه صنعتی «روهر» در آلمان مقایسه می کنند. این منطقه منچوری نام دارد و سرشار از ذخایر زیرزمینی است. شرکت هایی نظیر بی ام و سرمایه گذاری در این منطقه را آغاز کرده اند.در شهر بندری دالیان در منچوری یک دره سیلیکونی کوچک برای خدمات پیشرفته رایانه ای تأسیس شده است. در آنجا متخصصان جوان چینی در بازار جهانی، رقیبان جهانی را به مبارزه می طلبند. چین بیش از هر اقتصاد ملی دیگری در دنیا دوچرخه کوهستان، دستگاه های مایکرو ویو و تلفن همراه تولید می کند. به زودی در رشته کشتی سازی نیز چینی ها قدرت اول دنیا خواهند شد. در تولید خودرو نیز کشور ۱‎/۳ میلیارد نفری چین خیلی زود به آلمان خواهد رسید.
● سرمایه گذاری مستقیم و توسعه
رشد چین شگفت آور است. امروزه چین بیش از هر کشور دیگری در دنیا سرمایه گذاری های مستقیم خارجی جذب می کند. وزارت بازرگانی چین اعلام کرده است، در ۵ماهه نخست سال۲۰۰۷ سرمایه گذاری های مستقیم خارجی در چین ۱۰ درصد نسبت به ۵ ماهه نخست سال۲۰۰۶ افزایش یافته است.سرمایه گذاری های مستقیم خارجی در چین در ۵ ماهه نخست سال جاری به سطح ۲۵ میلیارد دلار رسید که این رقم نسبت به ۵ ماهه نخست سال گذشته ۱۰ درصد افزایش نشان می هد. براساس آمار وزارت بازرگانی چین، در ۵ ماهه نخست سال جاری بیش از ۱۵ هزار مؤسسه با سرمایه گذاری خارجی ایجاد شده اند. براساس برنامه ریزی دولت چین، در سال های آینده کیفیت استفاده از سرمایه گذاری های خارجی بهبود خواهد یافت و بازرگانان خارجی به سرمایه گذاری در مراکز پژوهشی، صنایع فناوری های پیشرفته و جدید، صنایع صرفه جویی در مصرف انرژی و محیط زیست، کشاورزی مدرن، صنعت خدمات مدرن و... تشویق خواهند شد.
● ابر قدرت آینده اقتصادی
امروز اقتصاد دنیا آمریکایی است، اما احتمال این که در آینده ای نزدیک چینی شود، دور از ذهن نیست. امروزه چین صدر اخبار جهان را در دست دارد. روزی نیست که در مورد اهداف، برنامه ها، کشف ها و اقدام های دور از ذهن و درحال پیشرفت چین اخباری مخابره نشود. چین بزودی قله اقتصادی جهان را از دست آمریکا می گیرد.

سید حسین امامی

منبع : روزنامه ایران