المپیک؛ عرصه رقابت ورزشکاران یا نیرو‌‌‌های اقتصادی؟

تقلیل بازی‌‌های المپیک صرفا به‌‌عنوان یک رویداد ورزشی سهوی بیش نخواهد بود؛ هر چند که ظاهر قضیه عرض اندام ورزشکاران و مربیان در میدان‌‌‌‌های مسابقه است، اما باطن قضیه بسیار ظریف و عمیق است. همان‌طور که جنگ‌‌‌های مدرن فعلی صرفا رویارویی سربازان و نمایش شهامت و جسارت آن‌ها نیست، بازی‌‌های المپیک نیز صرفا رویارویی ورزشکاران نخواهد بود. پیروزی و شکست کشور‌‌‌هایی که در دوران مدرن وارد جنگ می‌‌‌‌شوند، تنها به حضور فیزیکی نیرو‌‌‌های آن‌ها در میدان جنگ بستگی ندارد؛ بلکه به نیرو‌‌‌های پشت پرده‌ آن‌ها همچون توانایی‌‌‌های اقتصادی‌، تکنولوژیکی و سیاسی نیز بستگی تام دارد.
کشور‌‌‌های با اقتصاد سالم و قوی و دارای رشد مداوم که توانایی‌‌‌های علمی ‌‌‌‌روز، پشتوانه صنعت و تکنولوژی آن‌ها است، از نمایش قدرت، پیروزمندانه خارج می‌‌‌‌شوند.
در جنگ‌‌‌های جدید شاهد هنرنمایی‌‌آخرین سیستم‌‌‌های نظامی ‌‌‌‌و علمی‌‌ ‌‌می‌‌‌‌شویم که از حمایت پتانسیل‌‌‌های اقتصادی برخوردار هستند و در واقع میدان‌‌‌های جنگ چکیده‌‌ای وحشیانه از تکنولوژی و علم عصر را به نمایش می‌‌‌‌گذارند. همین قضاوت را در مورد بازی‌‌های المپیک می‌‌‌‌شود کرد.
در واقع میدان‌‌‌های مسابقه المپیک عرصه حضور توانایی‌‌‌‌های صنعتی، تکنولوژی، فرهنگی، علمی‌‌‌‌ و اقتصادی در بستر صلح‌آمیزی است که عملکرد و استعداد ورزشکاران را به‌شدت تحت تاثیر قرار می‌‌‌‌دهند. کشور‌ها در میدان‌‌‌‌های مسابقه در واقع‌‌ آخرین پیشرفت‌‌‌های خود را در روانشناسی، برنامه‌‌ریزی، مدیریت، تغذیه، صنعت و غیره به واسطه ورزشکاران و تیم‌‌‌‌هایشان به رخ همدیگر می‌‌‌‌کشند. اگر چه زحمت و جدیت شخصی ورزشکاران نقش مهمی‌‌‌‌ در موفقیت‌شان دارد، اما همان‌طوری که در مسابقات اخیر شاهد آن بودیم، این عامل به تنهایی راه به جایی نمی‌‌‌‌برد.
هر چند میزان جمعیت، مزیت میزبانی، فرهنگ ورزش دوستی، سیاست‌‌‌های اجباری دولت‌‌‌ها و ارتباط سیستم آموزشی با ورزش نقش مهمی‌ ‌‌‌در رده‌بندی کشور‌ها در مسابقات مختلف المپیک دارند، اما مدل‌‌سازی اقتصادسنجی آندرو برنارد و مگان بوس از دانشگاه ییل، با استفاده از آمار‌‌‌های بازی‌‌های المپیک سال‌‌‌های ۱۹۶۰ تا ۱۹۹۶ نشان داد که مهم‌ترین عاملی که همبستگی قوی‌ای با موفقیت کشور‌ها در بازی‌‌های المپیک دارد، میزان تولید ناخالص داخلی کشور‌ها است. آن‌ها نتیجه‌گیری کردند که معیار جمعیت عامل ضعیفی برای کسب موفقیت در بازی‌‌‌ها است، اما شاخص میزبانی تاثیر قوی‌تری نسبت به‌شاخص جمعیت دارد.
نقش برجسته‌ درآمد ملی در موفقیت ورزشی نشان دهنده آن است که ورزش یک بخش حاشیه‌‌ای در این کشور‌ها نیست، بلکه ورزش نیز مانند سایر بخش‌‌‌های اقتصادی، اجتماعی و آموزشی این کشور‌ها با ‌‌آخرین سیستم‌‌‌های علمی ‌‌‌‌و مدیریتی برنامه‌‌ریزی و هدایت می‌‌‌‌شود. در واقع این بخش‌ها به‌صورت یک کل عمل می‌‌‌‌کنند. بنابراین جای هیچ تعجبی نیست که در لیست کشور‌‌‌های مدال‌آور، کشور‌‌‌های توسعه یافته و صنعتی شده در بالای لیست قرار بگیرند.
علاوه بر برنامه‌‌ریزی و سرمایه‌گذاری انسانی و فیزیکی بلند مدت، این کشور‌ها از ‌‌آخرین مرز‌‌‌های علم و تکنولوژی نیز برای ربودن مدال‌‌‌های طلا استفاده کردند که این امر نیز حکایت از نیرو‌‌‌های اقتصادی و مالی قوی و پیشرفته‌ پشت پرده‌ آن‌ها دارد. در شاخه‌ شنا و دو میدانی که صدم ثانیه‌‌ها در کسب مدال‌ها نقش دارند، شرکت تولید لوازم ورزشی اسپیدو مایو شنای لیزری را با همکاری سازمان فضایی ناسا طرح‌‌ریزی کرده است که به بدن شناگر حالت هیدرو دینامیکی بیشتری می‌‌‌‌بخشد و جریان اکسیژن را در ماهیچه‌‌ها فزونی می‌‌‌‌بخشد؛ به این خاطر است که در بازی‌‌های اخیر شاهد ثبت رکورد‌‌‌های جدیدی هستیم. شرکت آدیداس نیز کفش‌‌‌های جدید و مستحکمی‌‌‌‌را طرح‌‌ریزی کرده است که باعث انتقال مستقیم و کارآی نیرو از ساق‌ها به پا‌ها می‌‌‌‌شوند. لباس‌‌‌‌های ورزشی تیم بسکتبال آمریکا از یک سیستم آئروگرافیک برخوردار است که باعث خفیف شدن وزن لباس به اندازه ۳۱ درصد و همچنین خنک شدن بدن ورزشکاران می‌‌‌‌شود. این‌گونه است که‌‌آخرین سیستم تکنولوژی در تن ورزشکاران همراه با‌ ‌آخرین رهیافت‌‌‌های علمی‌‌‌‌مدیریتی، انگیزشی، تغذیه‌‌ای و بهداشتی موجب موفقیت ورزشکاران و غرور هموطنانشان می‌‌‌‌شوند.
در نتیجه نباید عدم موفقیت کشور خود را دربازی‌‌های المپیک در ظاهر قضیه و در عملکرد چند شخص یا ورزشکار جست. تاریخ دوباره ثابت می‌‌‌‌کند که عرصه‌‌‌‌های رسمی‌‌‌‌ و غیررسمی ‌‌‌‌غرور و افتخار را کسانی تصاحب می‌‌‌‌کنند که از عقل و علم در هر زمینه‌‌ای نهایت استفاده را می‌‌‌‌کنند.

مهدی آذری

منبع : روزنامه دنیای اقتصاد