۲۳ نوامبر سال ۵۸۹ ــ با فرار خسرو پرویز و در پی آن رویداد های دیگر مسیر تاریخ جهان یک بار دیگر تغییر کرد

خسرو پرویز هنوز بر جای پدر ننشسته بود که وارث دشواری های او و ضدیت ژنرال بهرام چوبین شد که با شاه متوفا درگیری پیدا کرده بود. خسرو پرویز که در تاریخ عمومی (جهان) به خسرو دوم معروف است چون یارای ایستادگی در برابر ژنرال بهرام (از مردم «ری»)را نداشت ۲۳ نوامبر سال ۵۸۹ میلادی به قسطنطنیه فرار کرد تا از موریس امپراتور روم شرقی کمک بخواهد.
موریس که در انتظار چنین فرصتی بود یک سپاه کامل در اختیار خسرو دوم قرار داد و این سپاه با کمک هواداران داخلی خسرو، در جنگ سال ۵۹۱ میلادی بهرام را شکست و به شمال خاوری ایران فراری دادند و خسرو دوم بر تخت نشست. موریس که بهترین سپاه خود را همراه خسرو دوم کرده بود از عهده اقوام «آوار» که به قلمرو وی تعرض کرده بودند بر نیامد و با شورش نظامیان پادگان قسطنطنیه رو به رو و ۲۷ نوامبر سال ۶۰۲ میلادی هنگام فرار به سوی تیسفون برای گرفتن کمک از خسرو کشته شد و فوکاس بر جای او نشست. با مرگ موریس، خسرو پرویز نه تنها از زیر بار تعهداتی که در قبال کمک موریس به او سپرده بود بیرون آمد بلکه به اجرای طرح های خود که رساندن قلمرو ایران به زمان داریوش بزرگ بود افتاد و کشته شدن موریس را بهانه قرار داد و در سال ۶۰۵ میلادی به خونخواهی او از دو سوی قلمرو روم را مورد حمله قرار داد و آناتولی را تا دروازه های قسطنطنیه (استانبول) و سوریه و فلسطین را تصرف و «شهربراز» ژنرال مشهور ایران را مامور تصرف مصر کرد که وی موفق به این کار شد و اسکندریه تصرف کرد. این پیشروی که جهان آن زمان را دچار شگفتی کرده بود سبب شد که هراکلیوس یک حاکم محلی روم در شمال آفریقا بر فوکاس شورش کند و از افریقا به قسطنطنیه برود و فوکاس را بگیرد و اعدام کند. انتقال صلیب اصل که مسیح با آن مصلوب شده بود از سوی نیروهای ایرانی فاتح اورشلیم (بیت المقدس) به تیسفون، باعث خشم مسیحیان جهان شده بود و هراکلیوس از این احساس استفاده کرد و با ذوب کردن طلا های کلیسا ها و ضرب سکه، خزانه خود را پر کرد و به جمع آوری سرباز دست زد و با پرداخت پول و دادن انواع وعده، اقوام خزر را که هنوز پراکنده نشده بودند با خود همدست کرد و در سال ۶۲۲ میلادی به سوی ایران به حرکت در آمد و این سال مصادف با هجرت پیغمبر اسلام (ص) از مکه به مدینه بود. در جنگ ۹ دسامبر سال ۶۲۲ میلادی، ارتش خسته ایران پس ازآن همه فتوحات، از هراکلیوس شکست خورد و به تیسفون عقب نشینی کرد. بزرگان کشور که نیروهای رومی را نه چندان دور از دروازه های شهر دیدند و از سوی دیگر از خسرو پرویز که یک ژنرال ایران را اعدام و چند ژنرال دیگر را رنجانده و فراری داده و یا خانه نشین کرده بود بیزار شده بودند او را گرفته و به زندان افکندند و پسرش را به نام قباد دوم بر جایش نشاندند که چهار روز بعد خسرو در زندان کشته شد و این بود آغاز پایان کار امپراتوری۱۲۰۰ ساله ایران باستان. قباد دوم بادادن امتیاز های فراوان از جمله دست کشیدن از سوریه و فلسطین و حتی بخشی از شمال غربی عراق و پس دادن صلیب اصل، صلح را از هراکلیوس خریداری کرد.
این جنگها هر دو امپراتوری را شدیدا تضعیف کرد، به گونه ای که ارتش ایران درجنگ سال ۶۳۷ (قادسیه) از اعراب مسلمان که از لحاظ شمار، کمتر و تجهیزات و تدارکات کامل هم نداشتند شکست خورد و طولی نکشید که این امپراتوری از میان رفت و یک سال پس از قادسیه، رومی ها هم از اعراب مسلمان شکست خوردند و آن چه را که از ایران گرفته بودند از جمله فلسطین و سوریه را از دست دادند و به تدریج قلمرو آنها محدود به اطراف قسطنطنیه شد و برجای این دو امپراطوری نیرومند، امپراتوری اسلامی قرار گرفت (امپراتوری عثمانی بعدا جانشین روم شرقی شد). روم تا اواسط قرن ۱۹ که ایتالیای متحد به وجود آمد، استقلال و تمامیت نداشت، اما ایرانیان خیلی زود با یک رشته کوششهای فوق العاده میهن دوستانه استقلال وطن را به دست آوردند و زبان و فرهنگ خود را زنده کردند و بعد از غائله مغولها و تاتارها بار دیگر امپراتوریشان را تشکیل دادند که در قرن ۱۹ قربانی مطامع استعمار اروپایی ها و رقابت های آنها شدند و به علت نداشتن رجال وطندوست و آگاه، سرزمین مان کوچک شده است.
در همین قرن ۲۰ با رویدادهای مشابهی سه بار مسیر تاریخ عمومی عوض شده است ؛ پس از جنگ اول و بعداز جنگ دوم جهانی و در سالهای ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۱ بدون جنگ، با انحلال پیمان ورشو و شوروی. شتاب تغییر مسیر تاریخ نسبت به گذشته اینک سریعتر شده است و با کوچکترین حرکت نادرست همه چیز تغییر خواهد کرد و به همین دلیل سران دولتها اینک هرکدام دارای چند مشاور تاریخدان شده اند تا مانع اشتباهاتی از این دست شوند و ....

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز