بررسی پایداری عملکرد دانه و شاخص برداشت در ژنوتیپ های گندم نان (.Triticum aestivum L) زمستانه و بینابین

دستیابی به ارقام گندم با عملکرد بالا و پایدار در محیط های متفاوت از اهمیت ویژه ای در برنامه های به نژادی برخوردار است. بدین منظور آزمایشی با استفاده از ۱۹ ژنوتیپ گندم زمستانه و بینابین به همراه یک رقم شاهد ( شهریار) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار به مدت سه سال زراعی (۷۷-۱۳۷۶، ۷۸-۱۳۷۷و ۷۹-۱۳۷۸) در ایستگاه های تحقیقاتی کرج، اردبیل، اراک، همدان، مشهد، جلگه رخ و تبریز به اجرا در آمد. در پایان هر سال زراعی تجزیه واریانس ساده و در پایان سه سال آزمایش تجزیه واریانس مرکب با استفاده از نرم افزار SAS انجام شد.
با معنی دار شدن اثر متقابل سالX ژنوتیپ X مکان که حاکی از یکسان نبودن عکس العمل ارقام به محیط های مختلف است، تجزیه پایداری با استفاده از روش ضریب تغییرات محیطی (CV)، روش رگرسیونی و همچنین روش گزینش همزمان برای عملکرد و پایداری انجام وپایداری ژنوتیپ ها تعیین گردید. نتایج حاصل از روش های مختلف تقریبا مشابه بود و در اکثر روش ها لاینC-۷۵-۵ (OWL۸۵۲۵۶*-۳۰h-*O-*Eoh) به عنوان برترین ژنوتیپ از نظر عملکرد شناخته شد. در سال سوم آزمایش شاخص برداشت برای ژنوتیپ ها در تمام ایستگاه ها اندازه گیری شد. پس از انجام تجزیه مرکب واریانس و تجزیه پایداری، لاین (Bez-۲B/Cgn/Vratza) C-۷۵-۱۵ به عنوان برترین ژنوتیپ از لحاظ پایداری شاخص برداشت تعیین گردید. نتایج نشان داد که علی رغم وجود همبستگی مثبت و معنی دار (r=%۳۶**) بین عملکرد دانه و شاخص برداشت، پایداری ژنوتیپ ها از لحاظ این دو صفات یکسان نمی باشد.

محمد دشتکی
امیر یزدان سپاس
توحید نجفی میرک
محمدرضا قنادها
رامبد جوکار
محمدرضا اسلام پور
علی اکبر مویدی
محمود ناظری
میرسعید عابدی اسکویی
غلام رضا امین زاده
رامین سلطانی
شهناز عاشوری
احمدرضا کوچکی

منبع : پایگاه اطلاعات علمی