قلمرو استقرار

كهگیلویه منطقه‌ای كوهستانی و پرعارضه‌ای است كه در شمال غربی استان فارس قرار دارد. مغرب آن را خوزستان و شمال آن را قلمرو بختیاریهای اصفهان و جنوب آن را حومه بهبهان و مناطقی از ممسنی محدود می‌كند. طول منطقه از مغرب و صیدون بهمئی تا «تنگ سرخ» سررود بویراحمد علیا حدود 200 كیلومتر و عرض آن از روستای «حیدر كرار» در غربی‌ترین منطقه «زیر بند بابوئی» تا رود خرسان در شمال زیلائی حدود 125 كیلومتر است، ولی طول و عرض همه این ناحیه بدین وسعت نیست.
منطقه كهگیلویه از نظر تقسیمات سیاسی به دو قسمت «كهگیلویه» و «یویراحمد» تقسیم شده است كه نیمی از ایلات در منطقه كهگیلویه و نیمی دیگر در منطقه بویراحمد زندگی می‌كنند. قلمرو ایلات كهگیلویه و بویراحمد بین ایلات بختیاری، قشقایی، رستم ممسنی و شهرستان‌های بهبهان و رامهرمز واقع شده و مساحت آن بالغ بر 000‚16 كیلومترمربع است. محل استقرار ایلات ششگانه این منطقه به شرح زیر است :
ـ ایل بویراحمد، در سه ناحیه بویراحمد علیا، سفلی و گرمسیری استقرار دارد. در قلمرو هر یك از نواحی فوق طوایف مختلف بویراحمدی زندگی می‌كنند. علاوه بر سه ناحیه یاد شده، طوایفی از ایل بویراحمد در گرمسیری بابویی، سردسیر چرام و منطقه رستم ممسنی زندگی می‌كنند. ناحیه بویراحمد علیا شامل سررود، دشت روم، سفیدار، جلیل، بابكان و منطقه رستم ممسنی می‌باشد. ایلات بویراحمد سفلی نواحی جنوب غربی، شرق، و شمال و مركز استان را برای زندگی گرمسیری و سردسیری خود انتخاب كرده‌اند و ایل بویراحمد گرمسیری در قسمت‌های پشت دوك و زیر دوك كه توسط كوه‌های دیل به دو واحد مكانی تقسیم شده‌اند، زندگی می‌كنند.
ـ ایل بهمئی،‌ در غرب استان استقرار یافته است. این ناحیه با توجه به رشته كوههای مرتفع سیاه و سفید كه در مركز آن قرار دارد، به دو منطقه بهمئی احمدی و بهمئی محمدی تقسیم شده است. بهمئی احمدی نیمه جنوبی و بهمئی محمدی نیمه شمالی منطقه را در بر می‌گیرد.
ـ ایل باشت و بابویی منطقه وسیعی از جنوب استان را به خود اختصاص داده است كه به بخش زیر كوه و پشت كوه معروف است.
ـ ایل طیبی، مناطق غرب استان را در بر می‌‌گیرد و به دو ناحیه طیبی سرحدی و طیبی گرمسیری تقسیم می‌شود.
ـ ایل دشمن زیاری، در منطقه‌ مركزی استان استقرار یافته و به دو بخش سردسیری و گرمسیری تقسیم می‌شود. برف كوه (برفكون) طلایه مرز گرمسیر و سردسیر این منطقه است. ناحیه سردسیری میان كوه‌های مرتفع جوكار و رون در شمال و ناحیه برفكون در جنوب آن قرار دارد.
ـ ایل چرام، در مركز استان در میان منطق بویراحمدنشین استقرار یافته است. نیمه غربی این منطقه ناحیه‌ گرمسیری و نیمه شرقی آن سردسیری است. نواحی تل گرد و طسوج از محل‌های عمده استقرار ایل چرام است.