نرسی

● بیوگرافی و زندگینامه
▪ تاریخ درگذشت
۳۰۲ میلادی
غالب پژوهشگران نرسی را پسر شاپور اول دانسته اند ، لیک بسیاری دیگر او را پسر بهرام دوم دانسته اند . در آن هنگام که بهرام سوم حکومت را در دست داشت ، نرسی به کمک چمع زیادی از بزرگان و حکمرانان ، دست به شورش زد و در این کار تا جایی پیش رفت که دست به ضرب سکه زد ، ضرب اینگونه سکه ها دعوت مستقیم به ستیز بود . بعد از آن نرسی به قصد تصرف حکومت لشکر کشید و تیسفون را به تسخیر درآورد . ظاهرا" در آن زمان بهرام سوم در سیستان بوده و نتوانسته خود را به موقع به تیسفون برساند ، به هر حال سرنوشت بهرام سوم در خلال این رویدادهادانسته نیست . در کتبیه پایکولی۱ ( Paikuli در سر راه گنجک به تیسفون در کردستان عراق واقع شده است ) که نرسی به مناسبت یادبود غلبه اش بر بهرام سوم ،‌] در زمانی که قصد عزیمت به سوی پایتخت (تیسفون ) را از ارمنستان داشت‌،بزرگان ایران در این محل به او ملحق شدند و او را به رسمیت شناختند [ برپا داشته ، شرحی از وقایع پیروزی خود را بر بهرام سوم آورده است. در سکه های سیمین منسوب به بهرام سوم چهره شاه با تاج ویژه خودش رو به راست نقش شده است و در حاشیه سکه با نوشتار پهلوی چنین نوشته شده است: Mazduyasn bagi Varahran malkan.
روی دیگر سکه های سیمین این شاه ،‌در کنار نماد تاج گذاری (آتشدان و دو پیکره ) ،‌در یک سو واژه نورا Nura و در سوی دیگر خلاصه ای از نام شاه به صورت Varah و یا Varahran و ... نوشته شده است. نکته ای که باید در اینجا به آن اشاره کرد این است که تشابه ظاهری در نوشتار نام «‌ورهران »‌و نام « نرسی » باعث این شده است که برخی از محققین سکه های بهرام سوم را به نرسی نسبت بدهند. خانم دکتر ملک زاده بیانی با معرفی مدالی از بهرام سوم،‌در مجله بررسی های تاریخی،‌شماره یک از سال پنجم،‌تا حدودی تصویر و تاج زیبای این شاه ساسانی را نمایان ساخت.در حاشیه این مدال بیضوی شکل که گوشه راست آن شکسته است با نوشتار پهلوی چنین آمده است: « زی و (یحیو ) مزدیسن بغی ورهران ملکا... انیران » ، به معنی : « زنده باد مزدا پرست خدایگان بهرام شاه ... غیر ایران ».بعد از شکست بهرام سوم از نرسی و فرار او از پایتخت در سال ۲۹۳ میلادی بنا به نظر کریستین سن ،‌ممکن است بهرام در بعضی از قسمت های شرقی ایران به شاهی باقی مانده باشد.۲اینک سکه ای مسین از بهرام سوم را که به احتمال بعد از خلع شدن از سلطنت در سرزمین‌های شرقی ضرب کرده است ۳ را معرفی نموده و علت ضرب آن را نیز بررسی می نماییم.
تصویر شاه روی سکه مانند سایر سکه های ساسانی رو به راست نقش شده است و تاج شاه اگر چه به عینه همانند تاج موجود بر سکه های سیمین ومدال منسوب به بهرام سوم نیست ، ولی شباهت زیادی با آن دارد. موهای جمع شده شاه ، تاج با خطوط عمودی و ریش کوتاه در این سکه‌، همانند مدال و سکه های سیمین منسوب به بهرام سوم است نرسی کوشید تا از نفوذ روحانیت کمک کند و با کرتیر نیز مخالفت می ورزید . در زمان نرسی دیوکله سین – امپراطور روم – در سال ۲۹۶ میلادی به ارمنستان حمله کرد ، فرمانده سپاه وی گالریوس – سردار روم در دانوب – بود . اما در جنگ حّران ، رومیان کاملا" شکست خورده و تار و مار شدند و تنها گروهی از فراریان از جمله گالریوس و تیرداد – پسر خسرو ، پادشاه ارمنستان – خود را به فرات انداخته و جان به در بردند ، اما در جنگ بعد روم فاتح شد و زن نرسی – ارسان ، ملکه ایران - نیز به اسارت روم درآمد ، و نرسی تن به معاهده ای داد که طبق آن ایران از ارمنستان کوچک و و مجموعه ایالات واقع در مشرق دجله محروم گردید . در هیچ زمانی دولت روم چنین امتیازاتی از دولت ایران نگرفته بود . نرسی بعد از این صلح ننگین دیگر نتوانست پادشاهی کند و چندی بعد نیز در غم و اندوه درگذشت . مدت حکومت نرسی حدود ۹ سال از ۲۹۳ تا ۳۰۲ میلادی بود .

منبع : یاد یار