بازگشت «فاطمه معتمدآریا» به تئاتر

نمایش «ترمینال» به کارگردانی «سیامک احصایی» و بازی «فاطمه معتمدآریا»، «شبنم مقدمی» و «پانته آ پناهی ها» این روزها در تالار انتظامی خانه هنرمندان ایران برای حضور در بخش مسابقه بین الملل جشنواره تئاتر فجر آماده می شود. دیر زمانی ست که اهالی تئاتر در انتظار دیدن مجدد بازیگری توانا چون «معتمدآریا» بر صحنه نمایش هستند.
«احصایی» کارگردانی که با طراحی صحنه به تفکرات خود جسمیت می بخشد و همیشه دوست دارد فضایی بسازد که به آن می اندیشد. سه بازیگر زن نمایش با لباس هایی خاکستری روی کفپوشی سفید به تمرین مشغولند.
«معتمدآریا» بازیگری که همیشه در اذهان خانواده تئاتر به عنوان یکی از بازیگران مطرح این عرصه شناخته شده روی صحنه است، در کنار وی «پناهی ها» و «مقدمی» هم حضور دارند. بعد از مدتی احصایی وارد سالن می شود و بعد از مدت زمانی کوتاه هر کس سر جای خود قرار می گیرد تا تمرین شروع شود. نور می رود، صدای حرکت قطار در سالن می پیچد و بعد از گذشت چند ثانیه در دل موسیقی ساخته «آنکیدو دارش» پنهان می شود. بعد از روشن شدن صحنه بازیگران در حال انجام کاری هستند.
«پناهی ها» غذا را آماده می کند و «معتمدآریا» نیز در حال شانه کردن موی خیالی «مقدمی» است. بازیگران نمایش به قدری تاثیرگذار ایفای نقش می کنند که اندک مخاطب حاضر در سالن را هم تحت تاثیر قرار می دهند. «معتمدآریا» برشی از زندگی یک زن را نشان می دهد که جای هیچگونه تردیدی را مبنی بر اینکه ما شاهد یک بازی هستیم در ذهنمان باقی نمی گذاشت.
دو بازیگر دیگر نیز در این میان هر کدام با توانایی و حس خود این برش زندگی را تکمیل می کنند. «احصایی» در این نمایش از میزانسن ها و نور به خوبی استفاده کرده و قرار گرفتن این دو در کنار هم ترکیبی خوب ساخته است. تصویر مقابل حاکی از سرگردانی سه زن در مکانی است که هر کدام با گذشته ای که به صورت منقطع روایت می شود، دلیل حضور خود را بیان می کنند.
گاهی از یک اشاره کوتاه لبخندی به لب می آورند و گاهی بغضی را در گلو می پرورانند که با فضای حاکم بر نمایش کل سالن را از خود مملو می کند. گاهی با حرکات تند به این طرف و آن طرف صحنه می روند و گاهی در ذهنیات خود غرق می شوند و سکوتی بر آن ها حکمفرما می شود. گویا زندگی هرسه به نوعی به هم متصل است و شاید سرمنشا اتفاقات زندگی شان یکی نباشد، ولی مقصد هر سه مشترک است.
«فاطمه معتمدآریا» درباره دلیل دوری چندساله خود از تئاتر و بازی در نمایش «ترمینال» می گوید: «من سال ها تصمیم داشتم در کاری نمایشی بازی کنم. با دوست خوبم «آتیلا پسیانی» و یک کارگردان ایتالیایی قرار شد متن «انتقال» را برای اجرا آماده کنیم.» وی ادامه می دهد: «ولی به ما اعلام شد نمایش خطوط قرمز را رعایت نکرده است.
بعد از چند ماه احصایی پیشنهاد بازی در «ترمینال» را به من داد. از نوع دیدگاه و شیوه اجرایی وی آگاه بودم، چون در چند فیلم سینمایی که بازی داشتم وی طراحی صحنه آن ها را بر عهده داشت. برای من مدرن بودن متن خیلی جذاب و متفاوت بود.
ضمن اینکه این نمایش خیلی به علایق شخصی من نزدیک است.» این بازیگر سینما و تئاتر با اشاره به اینکه بعد از انقلاب در اکثر کارهای کلاسیک تئاتری حضور داشته و تجربه حضور در اینگونه تجربیات تئاتری را ندارد، تاکید می کند: «می خواستم به هر دلیل که شده در تئاتر بازی کنم و به مسئولین تئاتری بفهمانم تئاتر خیلی بیشتر از مفاهیم مدنظر آن ها حرف برای گفتن دارد.» معتمدآریا درباره فعالیت خود در عرصه تئاتر کودک می گوید: «من خیلی در زمینه تئاتر کودک و نوجوان به صورت مجزا کار نکردم. شروع کار بازیگری من از کانون بود و کار تئاتر عروسکی نیز انجام می دادم که گاهی برای بزرگسالان و گاه برای کودکان بود. هیچگاه این دو فضا را تفکیک نکردم، ضمن اینکه به نظر من کار کودک نیاز به انرژی روح و روان و محیطی پاک و سالم دارد که به خاطر نبود این فضا ترجیح می دهم کار بزرگسال انجام دهم.»
«سیامک احصایی» کارگردان «ترمینال» در مورد این نمایش می گوید: «آگاهی من بیشتر در هنر تجسمی است تا هنر نمایشی.
متن کلی کارهای من طراحی صحنه است و هر چیزی را از تصویر شروع می کنم. اگر بخواهم چیزی بسازم، ابتدا تصویری از آن دارم که این تصویر می تواند در هر جایی حتی رویا نیز باشد.» وی ادامه می دهد: «شروع کار همیشه اینگونه است و دوست دارم به جای فضاهای عینی که همیشه دیده می شود فضایی را که به آن فکر می کنم بسازم. البته فضای من هم در واقعیت وجود دارد، ولی شاید آن را اینگونه نتوان دید. یک اتفاق در نمایشنامه ممکن است در هر فضایی رخ بدهد و من مکان هایی را که در ذهن دارم برای آن انتخاب می کنم.
به همین خاطر به فضاهای متفاوت نسبت به آنچه در واقعیت هست می رسم. من به شکل آکادمیک جواب نمی دهم و آنچه در ذهنم وجود دارد را به زبان می آورم.» وی در مورد نحوه نگارش متن «ترمینال» نیز به مهر می گوید: «در مورد این نمایشنامه فضایی در ذهنم وجود داشت که در آن قضاوتی نیز نسبت به شخصیت ها داشتم.
دنبال مقوله ای بودم که در این فضا بگنجد، در نتیجه به داستان هایی کوتاه از «مهرک قزوینی» رسیدم. با موافقت وی سه قصه کوتاه را انتخاب و سه کاراکتر آن را تبدیل به کاراکترهای خودم کردم. بعد از چندبار بازنویسی به این شکل نمایشی رسیدم.
شاید در این نمایش بازگو کردن قصه از اول تا آخر نداریم و یکباره در میان یک اتفاق قرار گرفته ایم.» احصایی درباره ارتباط برقرار کردن مخاطب با فضای نمایش «ترمینال» خاطرنشان می سازد: «مخاطب در فضای نمایش قرار می گیرد، چون شکل ذاتی کارم تصویری است و المان های زیادی در آن وجود دارد، به طور حتم مخاطب با این کار کنار می آید. ضمن اینکه تماشاگر تئاتر ما به دیدن و پیگیری کردن عادت کرده و این باعث می شود من راحت تر کار کنم. این را هم فراموش نکنیم که هیچوقت قرار نیست تماشاگران به یک شکل و اندازه به کار نزدیک شوند.»

منبع : روزنامه ابتکار