طب سنتی در اسلام

از آنجا که دین مبین اسلا م بهترین و عالی ترین ریشه های هر علم را برای بشر آورده است در طب سنتی و گسترش آن نقش موثر و ارزنده و قابل ملا حظه دارد.
نمونه های بارز این درخشش کتاب های طب النبی، طب الصادق، طلب الائمه و طب الرضا است. گسترش طب سنتی در عصر درخشان اسلا م توام با تعالیم زندگی سازقرآن کریم واندرزهای پیشوایان اسلا می را می توان در ترجمه متون و کتب ابوعلی سیناها رازی ها و ... بدست آورد.
چرا که اسلا م دین جامع وکاملی که نه تنها به روح انسان بلکه به جسم انسان نیز اهمیت فراوانی می دهد و دستورات طبی اسلا می که بر معنویت و پرورش ایمان و فضیلت و تهذیب اخلا ق استوار است؟ دستورات کلی بهداشت و درمان طبیعی را در بردارد و هر آینه در سلا متی انسان به دنبال علا ج واقعه قبل از وقوع آن بوده و مردم را به حفاظت و حراست جسم و روح خود آگاه نموده اند.
اسلا م و پیشوایان اسلا می ماسعی فراوانی در تحقق رسیدن انسان ها به بهداشت جامع کامل کرده اند گرچه در تذکرات خویش اسمی از میکروب به میان نیامده اما از وجود آن به عنوان شیطان نام برده اند. در زمینه نقش اسلا م در گسترش علم پزشکی سخن بسیار می توان گفت اما توصیه های دین مبین اسلا م در رعایت اصول بهداشتی برای روح و جسم به عنوان یک فریضه دینی و دوری جستن از عوامل بیماری زا برای حفظ تندرستی نشانگر خدمت بزرگ اسلا م به طب جهان است. گذشته از دستورات اسلا می برای مسلمان و غیر مسلمان براساس شناختی که گذشتگان و نیاکان ما از روش طب سنتی پیدا کرده اند این است که هر دردی را درمانی هست بنابراین در جست وجوی عامل اصلی درمان دردها و داروی مورد نیاز آن بر گیاهان که از دل خاک روئیده اند و سرشار از مواد آلی معدنی و طبیعی هستند و به فراوانی هم یافت می شوند روی آورده اند و چگونگی استفاده موثر از گیاهان را در درمان بیماری ها و حفظ سلا متی مورد بررسی قرار داده اند و روش درمانی گیاهی را به کار گرفته اند از آنجا که سرزمین ما دارای فرهنگ بسیار غنی پزشکی و درمانی در طب سنتی و مذهبی است دانشمندان بلند پایه همچون علی بن عباس مجوسی، ابوبکر رازی،ابوعلی سینا، سیداسماعیل جرجانی،حکیم محمد مومن حسینی تنکابنی (حکیم مومن) و ... جهان پزشکی دنیا را در قرون متمادی تحت تاثیر قرار داده اند و آثار این اطبا» در دانشگاه های جهان مورد تدریس و تحقیق قرار می گیرد. همه ما باید بکوشیم این گنجینه گرانبها که به عنوان میراث در دست ماست بدست فرزندانمان بسپاریم میراثی که آسان به دست مانرسیده و حاصل تلا ش چندین هزار ساله بزرگان علم کشور خویش را حفظ کنیم.
چگونگی استفاده از گیاهان دارویی: اصولا در طب قدیم گیاهان دارویی را به صورت تنها یا به همراه ۲ یا چند گیاه دارویی دیگر در درمان بیماری ها مورد استفاده قرار می دادند.
در هر حال برای استفاده از این داروهای گیاهی باید نکاتی چند را مورد نظر قرار دهیم.
داروهای گیاهی را قبل از استفاده حتما باید خرد کرده تا در آب به خوبی حل شود تا آب به خوبی در سلول های گیاهی به خوبی نفوذ کند و در درمان گیاهی اثر خود را به خوبی نشان دهد. بعضی ازگیاهان دارویی مانند خاکشیر، اسفرزه و سیاه دانه بدون خرد کردن مصر ف می شوند. چون گیاهان دارویی به صورت دم کرده یا خیسانده یا جوشانده استفاده می شود بنابراین باید مدت زمانی کمتر آن را نگاه داشت. اصولا داروهای گیاهی بهتر است به طور خالص و صاف کرده مصر ف شود ولی در مواردی می توانیم از شیرینی های طبیعی استفاده کنیم.
قابل توجه مصرف کنندگان که داروهای گیاهی را باید از محل مورد اطمینان تهیه کرده و چگونگی استفاده دارو و مدت زمان جوشاندن یا دم کردن آن را از شخص آگاه سوال کنیم اولین گیاه دارویی را که مورد بررسی قرار می دهیم گیاهی است که در فصل تابستان مورد استفاده زیادی دارد و می تواند به عنوان نوشابه ای پرخاصیت جای نوشابه های گازدار مضر را بگیرد و اگر فرزندان خویش را به خوردن این گونه نوشیدنی ها عادت دهیم می توانیم از بروز بسیاری از چاقی ها - حساسیت ها و پوکی استخوان فرزندانمان درآینده جلوگیری کنیم.
خاکشیر یا خاکشی یا سفترک: دانه گیاهی از تیره شب بو که نام علمی آن phia Sisymdriumso می باشد خاکشیر در زبان عربی خبه یا سلم نامیده می شود و خاصیت آن به این شرح است: تقویت کننده معده و روده و اشتها آور است و معده را در هضم غذا فعال می کند و ورم معده را درمان می کند. جوشانده این گیاه می تواند یبوست را برطرف کند و بر سرعت محتویات روده می افزاید. خیسانده خاکشیر می تواند دل دردهای مزمن دل ضعف ها و سنگینی معده را برطرف کند، البته با نبات.
خیسانده خاکشیر درمان کننده اسهال می باشد خیساندن خاکشیر بو داده توام با شکر اسهال را در اطفال شیرخوار درمان می کند. کاهش دهنده حرارت درونی بدن و آلرژیهای پوستی است. خلا صه آن که خاکشیر دارویی مناسب برای درمان سرگیجه، تنبلی معده و اختلا ل گوارشی و ناراحتی های پوستی و ناراحتی های زنان است و نیکوکننده رنگ چهره، بر طرف کننده گرفتگی صدا، دفع کننده آب زیادی بدن و تسکین دهنده دردهای مفصلی و ورم های غدد می باشد. نوع دیگر خاکشیر یا قدومه شیرازی یا تودری یا تودریج نام دارد و در پایان شربت خنک خاکشیر در یخچال خانه می تواند محبت را برای افراد هدیه آورد چرا که دادن یک لیوان شربت خاکشیر خستگی و گرمازدگی افراد را از تن بدر می کند واز عصبانیت جلوگیری می کند.
خرفه: گیاه دارویی دیگری است که نام دیگر آن خلفه یا به زبان عربی خسیب یا بعله العمقا می گویند و حاوی آب، مواد چرب، پکتین مواد لعابی و ویتامین هایی از گروه (C -B) می باشد و دارای طبیعت سرد است. علا وه بر فوائد بالا خاکشیر دارای فوائد هم هست ترشی معده و احساس سوزش در گلو را از بین می برد و در درمان بواسیر و فیستول و درمان دردهای شکمی موثر است. اثر آرام بخش دارد و خوابآور و درمان کننده عصبانیت است شیرابه خرفه در درمان میگرن مورد استفاده قرار می گیرد.
سبب تحریک کلیه و افزایش حجم ادرار می شود، سوزش مجاری ادرار را بر طرف می کند و در درمان سنگ کلیه و مثانه موثر است.
شیرابه خرفه دندان و لثه ها را تقویت می کند و ورم و خونریزی لثه را در مان می کند. به صورت خام یا پخته خون را تصفیه می کند شما می توانید تخم خرفه را با خاکشیر مخلوط کرده و شربت خوشمزه ای به همراه گلا ب و شکر تهیه کنید که در رفع عطش در فصل تابستان بسیار موثر می باشد به امید فرداهای بهتر و پر از سلا متی موارد دیگر در متن های دیگر.

نویسنده : زهرا غفاری
برگرفته از دایره المعارف پزشکی

منبع : روزنامه مردم سالاری