مساله تبت و ملی گرایی چین

اقدامات سرکوبگرانه چین در تبت را در نگاه اول می‌توان مشابه با اعمال فشار یک دیکتاتوری علیه مردم خود مورد توجه قرار داد، اما در حقیقت این نگاه، تنها بخشی از واقعیت است که در چین شاهد آن هستیم. در مورد مساله تبت، رژیم کمونیست چین با مردم خود اختلا‌ف نظری ندارد. اکثریت قابل توجهی از چینی‌ها از حساسیت کمی نـسـبـت بـه ایـن مـسـالـه برخوردارند که این قضیه را می‌توان در افکار عمومی چینی‌ها و دربین مردم عادی این کشور که به خاطر اتخاذ سیاست‌های بسیار ملا‌یم دولتشان در قبال تبتی‌ها،‌دولت خود را مورد انتقاد قـرار داده انـد، مـشـاهـده کـرد. نبرد و مبارزه واقعی در چین اکنون میان اکثریت ملی‌گرا و یـک اقـلـیـت مـذهبی و قومی که به دنبال احیای حق خود است، در جریان است. در چنین شرایطی تحریم المپیک، می‌تواند تاثیر معکوسی را در برداشته باشد. رژیم چین تنها با این اقدام جسورتر شده و حالت دفاعی بیشتری به خود می‌گیرد. مردم چین هم با برافراشتن پرچم خود دست به برگزاری تظاهرات می زنند و غرب را در تلا‌ش برای تحقیر و اهانت به کشورشان می‌یابند( حدس وگمان‌های بسیاری در این زمینه وجود دارد که طی آن ایالا‌ت متحده آمریکا نباید از طغیان چینی‌ها حمایت کند) برای بسیاری از چینی‌ها، بازی‌های المپیک نوعی احترام گذاشتن جـهـان بـه چـیـن بـه شـمـار مـیآیـد تـا ایـنـکـه گـامـی در جـهت تقویت مشروعیت حزب کمونیست چین باشد.
تحریم مراسم افتتاحیه بازی‌های المپیک از سوی رهبران جهان یک ایده مبهم است. برای مثال، گوردون براون نخست وزیر انگلیس گفته است که وی در مراسم اختتامیه المپیک حاضر خواهد شد، اما در مراسم افتتاحیه شرکت نمی‌کند. برخی نیز به دلیل ارتباط چین با دولت سودان که به خشونت در دارفور متهم شده است خواستار تنبیه پکن هستند. اما تحریم بازی‌های المپیک به دلیل آنکه کشور چین از سودان نفت می‌خرد،‌کمی بی ربط است . به هر حال ، ایالا‌ت متحده آمریکا هم از روابط نزدیکی با عربستان سعودی برخوردار است که به حمایت از تروریسم متهم است.
آیا جهان باید آمریکا را به خاطر این ارتباط تحریم کند؟ رفتار چین در قبال تبت اشتباه و ظالمانه است،‌اما چندان غیر معمول نیست. سایر کشورها از جمله کشورهای در حال توسعه مواضع شدیدی علیه آنچه که جنبش نیروهای جدایی طلب در خاک خود خوانده‌اند،‌اتخاذ کرده‌اند. دموکراسی در حال رشد هند به چنین تحرکاتی با اعمال حکومت نظامی و تعلیق حقوق مدنی و سیاسی واکنش نشان داده است. ترک ها دهه‌ها کردها را به خاطر درخواست برای خود مختاری سرکوب کرده‌اند. دولت بوریس یلتسین رئیس جمهور اسبق روسیه نیز با خشونت به درخواست‌های چچن‌ها پاسخ گفت. تحت حکومت یلتسین و جانشین وی - ولا‌دیمیر پوتین- ارتش روسیه حدود ۷۵ هزار غیرنظامی را در چچن از بین برد. این اقدامات در داخـل روسـیـه بـا حـمـایت روبه رو بود. در عین حال بسیار عجیب بودکه زمانی که چچن نابود شد هیچ کشوری روسیه را تحریم نکرد و در حقیقت از حضور روسیه در گروه ۸ کشور صنعتی جهان استقبال شد. دولت بوش در قبال مساله تبت مسیر عاقلا‌نه تری را انتخاب کرده است و ضمن چشم‌پوشی از رویدادهایی که در اروپا علیه چینی‌ها در جریان است، با درخواست برای آرامش دولت چین در خصوص مساله تبت، به طور جدی خـواسـتـار مـذاکرات چین با دالا‌یی‌لا‌ما رهبر معنوی تبتی ها شده است . مذاکره با دالا‌یی لا‌ما به نفع پکن است. دولت چین با جمعیتی در تبت روبـه رو اسـت کـه حـدود ۱۳ درصـد از سـرزمـیـن چـین به شمار مـــیآیـــد. بــسـیــاری از تـبـتــی‌هــا خــواسـتــار اسـتـقــلا‌ل هـسـتـنــد.
امــا دالا‌یی‌لا‌ما بارها گفته است که به دنبال استقلا‌ل نیست و فقط به دنبال استقلا‌ل فرهنگی است .حتی وی هفته گذشته نیز تحریم المپیک را رد کرد و از حامیان خود خواست تا به هیچ وجه وارد تـظـاهـرات خـشـونت آمیز نشوند. بنابراین اگر یک رهبرجدایی طلب هم برای مذاکره وجود داشته باشد،‌باید گفت که دالا‌یی لا‌ما این فرد است ،‌اما در صورتی که رهبر ۷۲ ساله تبتی‌ها از صحنه خارج شود،‌پکن باید با یک جنبش رادیکال وغیر قابل پیش بینی مواجه شود، بنابراین چرا دولت چین نباید به این مساله توجه داشته باشد؟ پکن با یک مشکل خاص روبه رو است اکنون کمونیسم از بین رفته است. حزب کمونیست چین مشروعیت خود را با ایفای نقش در ترویج ملی‌گرایی چینی و دفاع از آن مرتبط می بیند. تکنو کرات‌های باهوشی که رهبران کمونیست چین هستند در حالی که از دانش بالا‌ی اقتصادی برخوردار هستند نباید به تغییر سیاست‌های خود تحت فشار قرار گیرند.
در گذشته آنها تظاهرات ضد آمریکایی و ضد ژاپنی را تنها به این دلیل در پیش گرفتند که نگران از دست رفتن کنترل امور واوضاع کشورشان بودند. آنها نگرانند که سازش برسر تبت آغازی برای جدایی این منطقه از چین باشد. چین طی قرن‌ها شاهد رشد و یا کاهش جغرافیایی بوده است و خاندان و اقوام چینی‌ همواره با موفقیت در زمینه حفظ جغرافیایی کشورشان مورد قضا وت قرارگرفتند. گروه‌های طالب خودمختاری در کشورهایی نظیر ترکیه و هند درسی برای دولت چین است . بعید است که این کشور از خارجی‌ها فرمان بگیرد. نحوه برخورد چین با تظاهرات در تبت ناخوشایند است اما تحقیر کشور چین بر سر مساله تبت تنها اوضاع را وخیم‌تر می کند.

منبع : روزنامه آفتاب یزد