بررسی وضعیت طرح کاداستر کشور؛ کمبود بودجه‌ و انبوه زیان‌های ناشی از پیشرفت کند طرح کاداستر

● تعریف کاداستر
ریشه کاداستر کلمه یونانی کاتاستیکن ( Katastichon ) به معنی دفتر یادداشت می باشد.
کاداستـر به نظـامی اطـلاق می‌شـود که هـدف از آن تعییــن محـدوده های مالکیتی بهمراه اطلاعات حقوقی مرتبط به هر ملک می‌باشد.
▪ تعریف کاداستر از نظر فدراسیون بین المللی نقشه برداری (FIG)
سیستم تنظیم شده وضعیت املاک یک منطقه را کاداستر گویند بطوری که تمام اطلاعات اندازه و محدوده و موقعیت در روی نقشه مشخص و نحوه ثبت خصوصیات ملک معین شده باشد.
● نقشه کاداستر
به مجموعه عملیات فنی، مهندسی ، ممیزی، ثبتی و حقوقی در مورد املاکی اطلاق میشود که جریا ن ثبتی آن خاتمه یافته اعم از اینکه در دفتر املاک ثبت شده ویا نشده باشد به جهت آنکه محدوده و موقعیت املاک را مشخص نماید وارتباط جغرافیایی آنها را با یکدیگر نشان دهد و بمنظور تثبیت مالکیت وتسهیل در حل و فصل دعاوی ملکی و سایر موارد مربوط به املاک، اجرا گردد.
● ارتباط کاداستر و ثبت زمین
● قطعه کاداستری و حقوق مالکیت
● اهداف کاداستر
▪ اهداف کمی
- تعیین محدوده های قانونی مالکیت انواع مستحدثات و اراضی مربوط به افراد حقیقی، حقوقی، دولتی و موقوفه بیش از ۱۲۰۰۰۰۰ هکتار اراضی شهری .
- بازنگری اطلاعات ونقشه جات در طول برنامه ونهایتا تغییر سیستم موجود ثبت به ثبت نوین (کاداستر)
▪ اهداف کیفی
- ایجاد گردش کار روان وقابل اطمینان در صدور یا اصلاح اسناد مالکیت بطور دقیق وسریع
- ایجاد اعتماد و اطمینان در معاملات املاک و سرعت در انجام آن .
- کاهش فراوان تعرضات ملکی و دعاوی مربوط در دادگاهها وکاهش حجم پرونده های قضائی
- کمک به استقرار سیستم مالیاتی عادلانه وحقیقی و سرعت در امور مربوطه و نیز افزایش در آمدهای مالیاتی وکاهش اثرات روابط شخصی و نظریات فردی، با توجه به پایگاه اطلاعات کاداستر
- افزایش کارائی وارتقاء کیفیت عملیات اجرائی طرحهای عمرانی از طریق بهره‌گیری از مدارک فنی کاداستر نظیر نقشه‌ها، عکس‌های هوائی ، اطلاعات فنی، مختصات نقاط وغیره.
- افزایش توانائی و امکانات وصول حقوق حقه دولت در کلیه نقل و انتقالات ملکی با اتکاء به سیستم مطمئن و روان اطلاعات کاداستری
● نقش کاداستر در توسعة پایدار
کاداستر به‌عنوان ابزاری جهت توسعة پایدار اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی می‌باشد.
● کاداستر و نقش آن در سیستم های اداره زمین
● مدت زمان اجرائی کاداستر
- بررسی نتـایج و جمع بندی مطالعـات نشان میدهد که طــرح کاداستر کشور در یک دوره بیست وپنج ساله شامل پنج برنامه پنجسالـه قابل اجـرا است.
- تهیة مقدمات ، تجهیز منابع نیروی انسانی ، آموزش بهنگام و انتقـال تکنـولـوژی در برنامه پنجسالـه اول.
- شروع عملیـات اجرائی از برنـامه پنجسالـه دوم به بعد.
● ماده ۱۵۶ قانون ثبت اسناد و املاک
- به‌منظور تشخیص حدود و موقعیت امـلاک واقع در محـدودة شهرها وحومه، نقشه املاک بصورت کاداستر تهیه خواهد شد.
- ادارةامور املاک ثبت کل علاوه بروظایف فعلی خودعهده دار تهیة املاک بصورت نقشة کاداستر خواهد بود.
● مراحل اجرائی کاداستر
- تهیة نقشة وضع موجود املاک از طریق نقشه برداری زمینی یا فتوگرامتری
- استخراج اطلاعات جامع املاک از دفاتر املاک و ورود آنها به رایانه ونیز اسکن صفحات دفاتر املاک
- ادغام اطلاعات هندسی و توصیفی املاک و نتیجتاً ایجاد نقشة کاداستر
- ورود شیت نقشه های کاداستر بعنوان شیت مبنا در یک بانک اطلاعاتی یکپارچه
● عملکرد طرح کاداستر از ابتدا تا پایان سال ۱۳۸۵
مجموع عملکرد تهیه نقشه کاداستر تا پایان سال ۱۳۸۵ به میزان ۳۵۳.۱۸۰ هکتار است که ۳۰% از مساحت شهری کل کشور را در بر گرفته که بشرح ذیل می باشد:
۱) تهیة نقشة یکپارچه سازی شده از ۱۵ مرکز استان به مساحت ۱۶۳.۶۲۸ هکتار
۲) تهیة نقشة یکپارچه سازی شده از ۱۷۹ شهر از استانهای فعال به مساحت ۱۸۹.۵۵۲ هکتار
● عملکرد طرح کاداستر در سال ۱۳۸۶
الف ) اعتبارات سال ۱۳۸۶:
اعتبارات دریافتی به میزان ۱۲۱ میلیارد ریال شامل :
۱) اعتبار عمرانی ۵۱ میلیارد ریال
۲) اعتبار جاری ۷۰ میلیارد ریال
از محل بند ی تبصره ۱۸ ،علی رغم تحقق درآمد سازمان ثبت پرداختی انجام نگردید.
ب ) فعالیتهای اجرائی سال ۱۳۸۶ :
۱) پلاک گذاری ثبتی وتهیه نقشه زمینی املاک بمیزان ۲۵۰.۰۰۰ هکتار شامل :
۱-۱) پلاک گذاری وعرصه سازی در ۱۳۰ شهر کشور به مساحت هکتار۲۳۹.۰۰۰ با اتکاء به نقشه های هوائی
۲-۱) نقشه برداری زمینی وپلاک گذاری ثبتی در ۴۰ شهر به مساحت ۱۱.۰۰۰ هکتار
● تهیه نقشه کاداستر و داده آمائی
۱) تهیة نقشة یکپارچه سازی شده کاداستر از ۱۴ شهر به مساحت ۱۵۰.۰۰۰ هکتار با اتکاء به نقشه برداری زمینی و نقشه های هوائی
۲) استخراج اطلاعات جامع املاک از دفاتر املاک و اسکن دفاتر و ورود آنها به رایانه ( داده آمائی املاک) به تعداد ۱۰.۰۰۰.۰۰۰ برگ از دفاتر املاک
● نمودار مقایسه عملکرد طرح کاداستر کشور از ابتدای شروع تا پایان سال ۱۳۸۶
● کاداستر در چشم انداز ۲۰ ساله نظام و برنامه چهارم توسعه
سازمان ثبت با اجرای کامل طرح کاداستر و توسعه، پیاده سازی و بهره برداری از سیستم جامع اطلاعات املاک و سایر سیستمهای اطلاعاتی مکانیزه ضمن ارائة الکترونیکی کلیة خدمات ثبتی، بوسیله پایگاه اطلاعات جامع املاک و حقوق مالکین که توسط سازمان، مدیریت و نگهداری می شود، امکان دسترسی از راه دور مردم به اطلاعات خود و نیز ارائه خدمات اطلاعات مدیریتی و خدمات جانبی به دستگاهای قضائی و اجرائی کشور را فراهم می کند.
● توسعة کاداستر به‌عنوان زیر مجموعة سیستم فراگیر اطلاعات املاک
- کاهش متوسط زمان انجام مراحل ثبتی
- پیاده سازی سیستم جامع املاک
- کاهش درصد مغایرت اطلاعات نقشه کاداستر با اطلاعات املاک
● کاداستر فراگیر
- کاداستر شهری نمی تواند سال‌ها بدون کاداستر سایر مناطق اعم از روستائی وزراعی ومرتع وجنگل ادامه یابد. در این رابطه ضرورت دارد بررسی و مطالعاتی در جهت تدوین و تصویب قوانین و آئین نامه های ذیربط انجام و پس از تا مین اعتبارات لازم وهمکاری وهماهنگی سایر سازمانهای ذیربط وبا اتکاء به کسب تجارب در عملیات کاداستر شهری و تکیه بر انتقال تکنولوژی، کاداستر مناطق غیر شهری نیز پس از یک دورة تجهیز اجرای مقدماتی، شروع و در کنار کاداستر شهری بصورت کاداستر فراگیر انجام گیرد .
- نظام کاداستر ضمن تثبیت مالکیت‌ها میتواند در حل وفصل دعاوی ملکی و سایر موارد مربوط به املاک مورد استفاده قرارگیرد
- با توجه به خدمات قابل ارائه توسط اطلاعات کاداستر هزینه های اجرای آن در مدت کوتاهی مستهلک شده ودارای بازدهی اقتصادی خواهد بود.
- با توجه به حجم بالای عملیات بمنظور دستیابی به اهداف پیش بینی شده ، توجه بیشتر به نیازهای کاداستر ضروری بنظر میرسد.
- وجود نظام کاداستری در پیشبرد فعالیت‌های توسعه ای ایفاگر نقش مهمی است بطوریکه همه قوای سه گانه از ثمرات فعالیتهای کاداستر بهره مند می شوند لذا ضرورت دارد تا اجرای کاداستر به عنوان ”طرح مهم“ مورد حمایت سه قوه قرار گیرد.

تهیه و تدوین:
محمود شاکری
محمد شیخ علیشاهی
حمید برنجکار

منبع : خبرگزاری ایسنا