امین‌الدین / امین‌الاسلام ، ابوعلی فضل بن حسن بن فضل طبرسی

جنسیت: مرد
تولد و وفات: ( ... - ۵۴۸) قمری
محل تولد: مشخص نیست.
شهرت علمی و فرهنگی: فقیه ، محدث ، مفسر ، محقق و لغوی امامی
معروف به شیخ طبرسی و صاحب "مجمع‌البیان". او از برجسته‌ترین پیشوایان مذهب شیعه در قرن ششم هجری است. خود و پسر او ، حسن‌بن فضل‌ ، صاحب "مکارم‌الاخلاق" ، و نوه وی ، علی‌بن حسن ، صاحب "مشکاهٔ‌الانوار" و دیگر نزدیکان او همگی از بزرگان علما می‌باشند. وی از شیخ ابو علی ، فرزند شیخ طوسی ، و شیخ عبدالجبار قاری رازی ، فقیه بزرگ شیعه در ری ، روایت کرده و "صحیفهٔ‌‌الرضا (ع)" از جمله مرویات اوست. طبرسی از مشایخ روایت پسر او ، رضی‌الدین ابو نصر حسن‌بن فضل ، و ابن شهر آشوب مازندرانی و شیخ منتجب‌الدین و قطب راوندی و شاذان‌بن جبرئیل قمی و شیخ عبدالله‌ دوریستی و برخی دیگر از بزرگان علماءِ شیعه است. در ۵۲۳ ق از مشهد رضوی به سبزوار رفت تا پایان عمر در سبزوار ماند. صاحبان "ریاض‌العلماء" و "روضات‌الجنات" و نیز محدث نوری در "مستدرک"‌ گفته‌اند که وی شهید گشته است. جنازه او را به مشهد انتقال دادند و در محل غسل امام رضا (ع) ، مشهور به قتل‌گاه ، دفن کردند. از آثار وی: "الوسیط" ، در تفسیر؛ "الوجیز" یا "الکافی‌الشافی" یا "الکاف‌الشاف من کتاب‌الکشاف" ، ملخص "کشاف"‌ زمخشری ، در تفسیر؛ "الوافی" ، در تفسیر؛ "تاج‌الموالید"؛ "الآداب‌الدینیهٔ"؛ "مجمع‌البیان لعلوم‌القرآن" ، که شیخ شهید (ره) درباره او گفته که این تفسیری است که مثل آن نوشته نشده؛ "جوامع‌الجامع" ، در تفسیر ، که آن را بعد از "مجمع‌البیان" تألیف کرده و در آن لطایف "کشاف" و فواید "مجمع" را جمع نموده است ، دکتر گرجی نسخۀ آن را تصحیح و بر آن تتعلیقاتی نگاشته است؛ "معارج‌السؤل"؛ "نثراللئالی" ، به‌سبک "غرر و درر" آمدی؛ "غنیهٔ‌العابد و منیهٔ‌الزاهد"؛ "عدهٔ‌السفر و عمدهٔ‌الحضر"؛ "العمدهٔ" ، در اصول دین و فرائض و نوافل؛ "النورالمبین"؛ "الجواهر" ، در نحو.

منبع : مطالب ارسالی