گاو و زندانی - La Vache Et Le Prisonnier

سال تولید : ۱۹۵۹
کشور تولیدکننده : فرانسه
محصول : سیکلوپ / اومنیا
کارگردان : هانری ورنوی
فیلمنامه‌نویس : ژان مانس، هانری ژانسون و ورنوی، برمبنای داستانی نوشته آنتوان
فیلمبردار : روژه اوبر.
آهنگساز(موسیقی متن) : پل دوران.
هنرپیشگان : فرناندل، رنه هاوار، آلبر رمی، برنار موسون، موریس نازیل و پی‌یر لوئی.
نوع فیلم : سیاه و سفید، ۹۸ دقیقه.


جنگ جهانی دوم. "شارل" (فرناندل)، یکی از زندانی‌های جنگی در آلمان، تصمیم می‌گیرد همراه و در "پوشش" چراندن گاوی به‌نام "مارگریت" به وطن ـ فرانسه ـ بگریزد. فرار این دو، که با پای پیاده هم صورت می‌گیرد، با خطرات، مشکلات و حوادث بسیاری روبه‌رو می‌شود. در خاتمه، در خاک وطن "شارل" با سوار شدن به قطار عوضی به جبر به بازداشتگاه قبلی برمی‌گردد.
٭ فیلم در شاخه‌ای از سینما فرانسه قرار می‌گیرد که می‌شود آن را با مارسل پانیول مشخص کرد؛ یعنی شاخه‌ای که جریانش حول و حوش زندگی اهالی جنوب فرانسه (با تمام سادگی‌ها، سختی‌ها و طبیعی زیستن‌ها) می‌گذرد و به ناگزیر لایه‌های کمدی نیز به خود می‌گیرد. در گاو و زندانی قهرمان ـ فرناندل، که اتفاقاً با سابقه علایق پانیول اهل مارسی است ـ در محیطی به جبر قرار گرفته که باب طبعش هست اما متعلق به آن نیست. به همین جهت فرار او با گاو (نمونه‌ای از طبیعت به سادگی خود آن) در تمام طول فیلم به جای این که صرف بازگوئی جنگ و برخورد غالب و مغلوب شود، تبدیل می‌شود به نمایشی مستندوار که وقف زیبائی‌های طبیعت و انسان‌های وابسته به آن است. تعدد نماهای دور فیلم که طبیعت را با انسان (به آن کوچکی که تنها جزئی از اجرایش باشد) قاب می‌بندند، همراه موزیک غنائی و صحنه‌ەائی که اثرات انسان بر محیط (حرکت ـ داستان فیلم) را از طریق عادی‌ترین اعضای بدن نتیجه می‌کنند ـ مثل صحنه چوب‌بری زندانی‌ها یا صحنه‌هائی که فرناندل توهم پنچر شدن چرخ را ایجاد می‌کند ـ همگی نمودار دیدگاهی به زندگی هستند که می‌شود آن را ادامه نوع نئورآلیسم سینمای فرانسه محسوب کرد. تلخی فیلم، آن جاهائی که هست (مثل صحنه‌های بازگشت محتوم انتهائی، ریختن کثافت غذا روی فرناندل یا آن خانواده آلمانی که در جنگ کشته داده‌اند) باز می‌گردد و به همین دیدگاه ریشه‌ای از زندگی در سینما. گاو و زندانی در عین این که فیلم کم و بیش خوبی‌ست، نمایانگر سینمائی است که مسایلی غامض مطرح نمی‌کند و پیچیده نیست.