عراقی ها بزرگترین آوارگان دنیا

یکی از بزرگترین بحران های انسانی جهان که سریع ترین رشد فزاینده را دارد در جایی در حال وقوع است که کمتر شناخته شده یعنی عراق. بیش از ۴ میلیون انسان یعنی از هر ۷ عراقی یک نفر از خانه گریخته است که بزرگترین جمعیت آواره در تاریخ اخیر خاورمیانه را تشکیل می دهد.
خشونت مستمر نه تنها باعث مرگ تعداد کثیری از شهروندان (نزدیک به ۱۰۰ نفر در روز) می شود، بلکه به شدت هر حرکتی از جمله جابه جایی مددکاران را محدود می کند و موجب محدودیت هایی در ارایه خدمات و امکانات عمومی نیز می گردد که به وضعیت زندگی آسیب می رساند. ارائه آب سالم، دفع بهداشتی فاضلاب، خدمات بهداشتی، غذا و برق به گونه ای فزاینده رو به کاهش است.
تمامی این موارد بیانگر این واقعیت است که ۸ میلیون عراقی نیازمند کمک و حمایت های انسان دوستانه هستند که این رقم شامل ۲ میلیون عراقی پناهنده در خارج عراق و ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر آواره درون این کشور می شود. اکثر این افراد را زنان و کودکان تشکیل می دهند.
عراقی هایی که به کشورهای همسایه یعنی اردن و سوریه و به میزان کمتر مصر، ایران و لبنان گریخته اند برای بقا تلاش می کنند. آنان برای کار، مدرسه رفتن، مراقبت های بهداشتی و از همه مهم تر امید سخت در تلاش اند.
کشورهای همسایه عراق باید مسوولیت سنگین تری به دوش گیرند. به یقین استقبال از پناهندگان در جوامع میزبان روبه کاهش می رود. برای مثال اردن با جمعیت ۶ میلیون نفری، ۷۵۰ هزار عراقی را پذیرفته که براساس سرانه جمعیت در حال حاضر میزبان بزرگترین جمعیت پناهنده در جهان است. تصور کنید ناگهان ایالات متحده آمریکا مواجه با ۳۷ میلیون و ۷۰۰ هزار پناهنده شود.
کمیساریای عالی پناهندگان ملل متحد، سایر کارگزاری های سازمان ملل و سازمان های غیردولتی با دولت میزبان سخت تلاش می کنند تا از این فشار بکاهند. همایش سطح بالا در ژنو در ماه آوریل موجب افزایش آگاهی ها شد و باعث جمع آوری کمک های نقدی به مبلغ ۶۰ میلیون دلار و نهایتا ۱۲۰ میلیون دلار دیگر گردید. اینها و سایر کارگزاری های ملل متحد خواستار ۱۳۰ میلیون دلا ر برای تجهیز امکانات آموزشی به منظور جلوگیری از خروج کودکان عراقی هستند. فکر اصلی این است که اردوگاه ها و موسسات مجزا برای عراقی ها ایجاد نشود بلکه آنان را قادر نماید تا از امکانات موجود بدون هرگونه تبعیض بهره ببرند.
هیچ یک از این موارد ساده نیست. حساسیت های سیاسی بارز است. اما کمک به آنانی که هنوز در عراق به سر می برند به دلایل مشهود امنیتی حتی دشوارتر است. سازمان ملل همراه با سازمان های غیردولتی ملی و بین المللی به گونه ای آرام و پیوسته کمک ارائه داده اند مانند بسیج واکسیناسیون و ارائه محموله های اضطراری آب، غذا و سایر موارد به جوامع آسیب پذیرتر عراق. اما این تلاش ها تنها قطره ای از دریای نیازهای مردم عراق است.
پس بر اساس فرضیات واقعی که انتظار نمی رود خشونت و ناآرامی در آینده نزدیک خاتمه باید چه باید کرد؟
پاسخ کوتاه این است که ما باید سریعا تلا ش های انسان دوستانه خود را افزایش دهیم. البته دولت عراق هم مسوولیت و هم منابع را دارا است. برای مثال دولت عراق ۲۵ میلیون دلا ر برای کمک به پناهندگان ارائه داده و باید آن را افزایش نیز بدهد. اما به تنهایی نمی تواند با مشکلا ت فزآینده مقابله کند. به همین دلیل ما طرح عملیاتی اضطراری جدیدی با همکاری کارگزاری های سازمان ملل و سازمان های غیر دولتی آماده کرده ایم که همراه درخواست جدید برای منابع بیشتر به منظور کمک رسانی در داخل عراق ارائه خواهد شد.
امکان معجزه نیست، خشونت فعلی در عراق این کشور را خطرناک ترین مکان برای ارائه کمک های انسان دوستانه در جهان کرده است. از سال ۲۰۰۳ تعداد ۸۴ امداد رسان در عراق کشته شده اند و تعداد کثیری نیز مجروح یا ربوده شده اند. آنان که درگیر کار انسان دوستانه هستند و عمدتا عراقی اند، عملا زندگی خود را برای نجات جان دیگران به خطر می اندازند. ما می خواهیم تعداد آنان را افزایش دهیم اما این کار تنها با صبر انجام پذیر است. نمی توانیم فراموش کنیم که چگونه ۴ سال قبل در همین ماه (اوت) مسوول قبلی امور انسان دوستانه سازمان ملل و ۲۱ نفر از همکاران وی به وسیله انفجار کامیون بمب گذاری شده در مقر سازمان ملل در بغداد کشته شدند.
با وجود خطرات، جامعه انسان دوستانه باید بیشتر تلا ش نماید. در عین حال ما باید تاکید داشته باشیم که فعالیت های ما از دستور کار سیاسی، امنیتی یا اقتصادی مجزا است. به عنوان افراد انسان دوست ما تنها یک هدف داریم: ارائه کمک به نیازمندان به روشی بی طرفانه براساس نیاز و نه طمع ورزی، این ارزش ها ریشه در آموزش های اخلا قی اسلا م و تمامی ادیان عمده دارد. بنابراین اینجانب از تمامی طرف ها یعنی دولت، مسوولا ن محلی، نیروهای مسلح، گروه های سیاسی و مذهبی می خواهم برای ارتقا و حفظ کمک های انسان دوستانه هر آنچه از دستشان بر می آید انجام دهند.
کمک دهندگان انسان دوستانه تنها مرهمی بر زخم می گذارند و آشکارا این زخم که همانا عراق است، تا هنگامی که راه حل سیاسی برای درگیری ها پیدا نشود، چرکی تر می گردد. در عین حال ما باید ارائه مرهم همراه با مراقبت، شفقت و شجاعت را ادامه دهیم.

جان هولمز
معاون دبیرکل سازمان ملل برای امور انسان دوستانه

منبع : روزنامه مردم سالاری